Sayman Aruz YÜZ İL İNQİlab
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
24 xşam gec işdən çıxdım. Hardasa saat səkkiz tamam olardı. Evə getməyim gəlmirdi, ona görə də yolüstü kafeyə gedərək bir çay içib, sulu qəlyan çəkib, fikrimi dağıtmaq qərarına gəldim. “Savalan” kafesi şəhərin ən məşhur kafesiydi. Təzədəm çayları və Xunsar 1 qəlyanlarının tərəfdarı çox idi. Gecənin yarısı da getsəydin müştərilərin çoxluğu səni təəccübləndirə bilərdi. O gün də ora qələbəlik idi. Səssizcə girib bir küncdə oturdum. İnsanlardan utanırdım. Onlarla həm- söhbət olmaqdan qaçırdım. Atam sağ olsaydı, qoymaz- dı müstəntiq olam. Atasızlıq adamı min yola çəkər. Kaş atam sağ olaydı. – Salam. Xoş gəlibsən! Qəhvəçi Məmmədin səsiydi. – Sağ ol, ağa Məmməd. Məmməd bir istəkan çay qabağıma qoyub dedi: – Qəlyan verim? Çayı qabağıma çəkib dedim: 1 Xunsar - bir növ tənbəki adıdır A 25 – Hə, Məmməd ağa. Xunsar olsun. Məmməd qəlyanı gətirməyə getdi. Qəndqabıdan bir qənd götürüb, ağzıma qoyub, istəkanı əlimə aldım. Çayın gözəl ətri gəlirdi. Gözümü yumub bir qurtum iç- dim. Beynimdə fikirlər inqilab eləyirdi. Çıxış yolu ax- tarırdım. Düz bilmədiyin yolu getməsən yaxşıdı, çünki, heç bir yolu geriyə qayıtmaq olmur. Zaman heç vaxt geriyə işləmir. Vaxtında düz bir fikir və qərara gəlmə- lisən. Yoxsa elə tez gec olur ki, etiraz eləməyə belə imkanın olmur. – Bu gün bir xanım yoxa çıxıb. Deyirlər, Ettelaat tutub, aparıb, amma mən deyirəm bəlkə kürdlər qaçır- dıblar. Xəbərin var sənin? Məmməd idi. Qəlyanı mizin üstünə qoya-qoya da- nışırdı. Qəlyanın şlanqını əlimə alıb qəlyanın arxasında gizləndim. – Yox, ağa Məmmməd. Xəbərim yoxdu. Kimin qı- zıydı? Barmağıyla üzünü qaşıya-qaşıya dedi: – Qız ki, demək olmaz... qırxa yaxın yaşı olardı... Qəhrəman Vəlipurun qızıdı. Evləri Top Meydanı tərəf- dədi. Yazıxlar səhərdən min dəfə ölüb-diriliblər. Yeri- göyü axtarıblar... Deyirlər, qızın birinci dəfəsi deyil yo- xa çıxır. Allah axırın xeyir eləsin! Sanki heç nədən xəbərim yoxdu, dedim: – İnşallah tapılar, Məmməd ağa. Nigaran olmu- yun... Məmməd ağa gedə-gedə dedi: – Tapılsın da... nə deyirəm ki! Gündə mini itir, biri tapılır. Bəlkə o bir nəfər bu qız oldu! 26 Məmməd çox xoşbəxt adam idi. Sadə və səmimi bir həyat sürürdü. Ona paxıllığım gəlirdi. Arzu elədim, kaş onun yeridə olardım. Öz şəhərdaşlarının içində otu- rub tülkücəsinə özünü pak göstərmək xoşbəxtlik sayıla bilərmi? O gün yeddi baş qəlyan çəkdim. Qəlyanın suyu mənim rəngim kimi sapsarı olmuşdu. Ayağa durub pu- lu mizin üstünə qoydum. Qapıya tərəf getdim, Qapıdan çıxanda Məmməd dedi: – Darıxma ha... tapılar... hər itiməyin bir tapılması da olur. Gülümsəyib sallana-sallana evə tərəf getdim. Uşaqlıqda bu küçələrdən keçəndə elə bilərdim bulud- ların üzərində yeriyirəm. O qədər özümü yüngül və xoşbəxt sayırdım ki, elə bilirdim istədiyim zaman göyə uça bilərəm, elə bilirdim istəsəm lap uzaqlara tullana bilərəm. Oxuya-oxuya, atıla-atıla buralardan keçərdim. Amma indi elə bil toprağın altında yeriyirəm. Özümü o qədər ağır və yorğun hiss eləyirəm ki, hər addımıma sanki bir ilimin enerjisi sərf olunur. Həvəssiz, ümidsiz və sevgisiz yaşayıram. Elə bilirəm indi küçələr ağız açıb məni udacaq. Küçələrdən qorxuram. Divarlardan qorxuram, hər şeydən qorxuram... Çox qorxaq olmu- şam! 27 ələ on yaşıma çatmamışdım. Atam köhnə sol- çulardan idi. Onun dediyinə görə, adamı uşaqlıqdan əziyyət çəkib, işləməyə öyrətməlidilər. Ona görə də uşaqlıqdan atamın mağazasında işləyirdim. Boş vaxtlarımı şəhərin ən gur meydanı – “Jandarmeri” meydanında kitab satmaqla məşğul olardım. “Jandarmeri” meydanının yuxarı hissəsini, yəni Xana 1 şəhərinə gedən küçələri kürdlər vaxtilə işğal eləmişdilər. Atam mənə kiçik bir qırmızı rəngli əl-arabası düzəltmişdi. Arabanın qabaq hissəsində yazılmışdı: “Səyyar kitabxana”. Hər gün arabanı min müsibətlə sürərək özümü “Jandarmeri” meydanına çatdırıb, kitabları yerə düzərdim. Uşaqlığı- ma baxmayaraq kitabları yaxşı tanıyırdım. Şəhərin ən gizli və siyasi kitabları demək olar ki, məndən alınardı. Onları kiçik bir qutuya yığıb üstündə oturardım. İstə- yən olanda cəld durub kitabı götürər və yenidən qutu- 1 Xana -Sulduza yaxın bir şəhərin adıdır H 28 nun ağzını bağlayıb üstündə oturardım. Öz müştərilə- rimi tanıyırdım. Qıraq adama kitab satmazdim. Ya özü tanış, ya da tanış adam göndərmiş müştəri olmalıydı. Yoxsa risk eliyib o kitabları satmazdım. Həmin dövrdə mənim satdığım kitbları kimin əlində tutsaydılar özünü də, ailəsini də məhv eləyərdilər. – Marksın “Kapital”ı var? Bu, Həjirin səsiydi. O zaman 16 -17 yaşı olardı. Kürd idi. Bunu ləhcəsindən və geyindiyi paltarlardan da çox rahat bilmək olardı. Hər cürə müştərim var idi. Müxtəlif səviyyələrdə olan oxucular mənə müraciət edirdilər. Dini kitabların alıcılarından tutmuş siyası və kriminal kitabların alıcısına qədər. Uşaqlıq günlərim İran inqilabı dövründə olduğu üçün, müştərilərimin ço- xu dini kitabları almağa üstünlük verirdilər. Çünki sol- çuların hamısını ya güllələmişdilər, ya zindandaydılar, ya da müharibə bölgəsinə göndərmişdilər. Yadıma gəlir ki, hardasa 20-25 yaşında bir oğlan gəlib həmişə Xomeyninin şəkilini məndən istəyərdi. Mən demək olar ki, məhz onun üçün gedib, İmamın şəkilini tapıb gə- tirib, satışa qoyardım. Hətta İmam ölən günü həmin oğ- lanı küçənin ortasında atası ölübmüş kimi zar-zar ağla- yan gördüm. Az qalırdı özünü öldürsün. Biz ona gülüb, doluyardıq. Amma bizim bu işimiz heç nəyi dəyişmir- di. Həmişə özümdən soruşardım: “Axı niyə türk oxucu- ları İmamın 1 şəkilini və risaləsini 2 almağa gəlirlər, amma bunlar qadağan olunmuş kitabların alıcısıdılar?” Həjir qabaqlar bizim məhəllədə yaşayırdı, ona görə də ona etibar eliyə bilirdim. 1 İmamın - İran inqilabının rəhbəri 2 risaləsini - müctəhidlərin şəriətlə bağlı kitabları Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|