16
– Salam, Hacı, sənə qurban, bu arvadın məsələsi
nədi?
Hacı yerində qurcalanıb dedi:
– Nə məsələsi? Niyə belə əsəbisən, Seyid?
– Əsəbi olaram da, Hacı. Arvadı arvad yanına gön-
dərərlər. Mən onu neynəməliyəm axı? Sual soruşsam
cavab verməsə, neyniyim... döyüm? Arvadı?.. Hmmm.
Mən əlimi arvada nə cur qaldırım axı?.. Söz yox e, bu
mənim işimdi, amma mən and içmişəm arvada əl qal-
dırmıyaciyam. Hacı, sən Allah, mən bundan artıq bat-
maq istəmirəm! Ver xanım Feyziyə...
Hacının təəccüblü gözlərindən, onda yaranan bir
çox sualları oxudum. Dəfələrlə qadın məhbusları dö-
yüb, işgəncə vermişdim. Hər nə olmasa, ikimiz də bir
bezin qırağıydıq. Deyirdilər, inqilabın əvvəllərində
edam olunanların başına son gülləni sıxanların biri elə
bizim Hacımız olub. Əsl kopəyoğluydu. Saçını bir
nömrə maşınkayla qırxdırırdı. Saqqalını bəlkə beş ay-
dan bir təmizləyərdi. Əlində gəzən yekə dənəli təsbehi
yerə qoymazdı. Əynindəki ağ köynəyinin ağ rəngi,
demək olar, küsüb qaçmışdı. İkimizin də bir-birimizdən
zəhləmiz gedirdi. Amma heç vaxt onu bilindirməzdik.
Hacının arxivi doluydu dırnaq çəkmək, əl-ayaq sındır-
maq, məhbuslara təcavuz etmək, adam satmaq və inək
kimi salavat çevirib təkbir deməklə. Özü də bilirdi özü-
nün tülkü olmağını. O qədər xayamallıqdan sonra
gətirib atmışdılar bu zibilliyə.
– Ağıllı ol, Seyid! Sənə nə olub? Niyə belə özün-
dən çıxmısan? Bu qəhbə də hamı kimi. Birinci dəfəndi
bəyəm? Yuxarıdan əmr gəlib, mənlik deyil. Neçənci
17
dəfəsidi tutulur. “Pantürk”dü. Ziddi islamdılar bu şə-
rəfsizlər... Buların hamısın öldürmək lazımdı...
Hacı yaman qızışmışdı. Var-yoxu xarab, qızışanda
molla olub çıxırdı minbərə. Təsbehini firrıyıb tulladı
mizinin üstünə :
– Seyid! Biz bu inqılaba and içmişik. Kişi, ya
qadın, nə fərq eləyir... düşmən-düşməndi da. İnqilabın
düşməni bizim düşmənimizdi. İmanın azalmasın...
Bulara aman versən, bizi əlli-ayaqlı aparıb atarlar
qəbirə. “Rəhm eliyən rəhmə qalar”, Seyid!
İstədim deyəm – “Axı qurumsaq, sən özün heç
anana da rəhm eləməzsən və eləməyibsən də, buna bax-
mayaraq axırın bu xarabanın ortası olub”. – Bir az qa-
bağa gedib mizinin yanına çatıb asta və qəhərli səslə
dedim:
– Bura qədər ki, rəhm eləməmişik rəhmə qalaq,
Hacı... bundan sorasına da Allah kərimdi!
Hacı ayağa durub gəldi mənim tərəfimə. Bir əlini
çiynimə qoyub güya mehribanlıqla dedi:
– Bu bizim şəri təklifimizdi, Seyid. Get o qəh-
bədən nə lazimdı qopart. Kimdi, nəçidi, dostları kimdi,
kimə işləyir? Başa düşürsən ki? Tapşırıblar eliyib-
eləmədiyi günahları etiraf elətdirib eliyə bilsək, filmin
çəkək. Dərs olmalıdı dostlarına. O ölüb, Seyid! Ölüyə
can yandırma... inqilab xətərdədi, özünə yazığın gəlsin!
Əlini çiynimdən çəkib oturacağına tərəf getdi. Ye-
yib yatmaqdan eşşək boydaydı. Boynu dönmürdü ha-
ramzadənin.
– Heç olmasa bir nəfər xanım göndərin, mənə kö-
mək eləsin, Hacı. Allaha xoş getməz...
İkrahla, xırıldıya-xırıldıya dedi:
18
– Yaxşı, get, xanım Feyziyə deyərəm gələr.
Özümnən acığım gəlirdi. Çarəsiz qalmışdım. Ra-
ziyə, Raziyə, Raziyə! İndi mən başıküllü neynəyim? O
soyuq dəhliz heç vaxt gözümə bu qədər uzun gəlmə-
mişdi. Titrəyə-titrəyə gedirdim otağıma tərəf. Hansı
günahımın cavabıydı bu, Allaaah! Ömür boyu gədəlik
eləmişəm, bilirəm. Ömür boyu vicdansızlıq eləmişəm,
bilirəm. Amma məni Raziyə imtahanına çəkmə!
Otuz beş yaşım var. 27 il bundan qabaq bir qızı
sevmişəm. Adı Raziyəydi. “Qonaq bacı” oynayardıq.
Oyuncaqdan da olsa, uşaqlarımız var idi. Kiçik də olsa,
təmiz bir dünyamız var idi. Xoşbəxt idik. Küçənin ən
əclaf uşağıydım, amma heç vaxt onunla “İynə-iynə”
oynaya bilmədim. Heç vaxt işimiz saçyolduya çıxmadı.
O, gözəl idi, amma özü bunu əhəmiyyətsiz sayırdı.
Oturdum mizimin arxasında. Raziyənin ayaqları
yerə çatmırdı deyə, uşaq kimi ayaqlarını oynadırdı.
Pərvəndəsini açdım:
Raziyə Vəlipur. Doğum ili: 1975. Atasının adı:
Qəhrəman. Cürmü (günahı – ümumi təhlükəsizliyə qar-
şı çıxmaq, ərazi bütövlüyünə qarşı çıxmaq, nizamın
əleyhinə olan qruplarla əlaqədə olmaq, Pantürkizmi
təbliğ etmək, millətə xəyanət. Bir sözlə, “müanid”!
1
)
Nə deyim, hardan başlayım? Bədənim əsirdi. Razi-
yəsə möhkəm və sakit oturmuşdu. Sanki yerimizi də-
yişmişdilər. Kaş elə dəyişərdilər də! Mən Raziyəyə iş-
gəncə verib, söz ala bilməyəcəkdim, bunu hiss eləyir-
dim!
1
“müanid”! - dinə qarşı çıxan
19
– Kimə işləyirsən?
– Nə?
– Dedim, kimə işləyirsən?
– Heç kimə. Özümə.
Dik cavab verirdi.
– Özündən başqa?
– Əlimnən gəlsə, millətimə!
– Pah! Sən millətə işdiyrsənsə, biz kimə işdiyirik?
– Nə bilim? Ərbablara!
Heç inanılan deyildi. O sakit Raziyə belə dilli-di-
lavər olmuşdu! Onun belənçik olmağı xoşuma gəlirdi.
– Deməli, hərə bir ərbaba qulluğ eliyir da, hə?
Onda sənin ərbabın kimdi?
– Mənim ərbabım yoxdu!
– Adam adı de...kimə işliyirsən?
– Sənə kim lazımdı?
– Mənə həqiqət lazımdı! Səni bu yola çəkənin adı
lazımdı.
– Hansı həqiqət? Mənim kimilərin həqiqəti? Yoxsa
ərbablarıyın istədiyi həqiqət?
Bir söz deyə bilmədim!
– Sən uşaqlıqda da belə hazırcavab idin? Diluzun-
luq eləmə görüm!
– Məndən nə istiyirsiz axı? Ailəm nigarandı. Mən-
dən xəbərsizdilər. Dostların qoymadı zəng eliyəm ola-
ra. Diluzunluq eləmirəm... özün də bilirsən mənim
günahım yoxdu...
Səsi titrədi bir az.
– Yaxcı, yaxçı! Zırıldama görüm! Bülbül kimi da-
nışacaqsan... Hələ bir az döz.... Bizim səbrimiz çoxdu...
Dostları ilə paylaş: |