343
gözün yarısı
gecənin qaranlığı
döşün giləsi
yarımçıq göbək
güzgü qırığına
düşmüş göz yaşı
güzgü qırığında
gülən dodaqların
bir kənarı
güzgü qırığında öpüş izi
yalan
sədaqət
xəyanət
qara gözlərin işıltısı
sonuncu nəfəs
çağa qışqırtısı
yenicə tərləyən bığ yeri
dən düşmüş saçlar
yağış kəsmir
sınır güzgülər
qırıq qırıq
yerə dağılır
xatirələr
kəsəcək yağış
dan yeri söküləcək
görünəcək günəş
süpürgəçi qarı
həmişə axan burnunu çəkə çəkə
güzgü qırıqlarını süpürəcək
və aparıb
zibil qabına tökəcək
* * *
O mikrobların hamısı, o milyard-milyard, trilyard-trilyard və bunlardan da çox-
çox mikrobların, azı, lap cüzisi mehriban, çoxu, həddən artıq çoxu isə zəhərli
mikrobların hamısı, elə bil, bu dəm şairin beyninə dolmuşdu, biri o birini itələyə-
itələyə, bir-birini sıxışdıra-sıxışdıra hər mikrob onun beynində öz yerini bərkitməyə
çalışırdı və şairin beynindəki bu mikrob təlatümü, bu mikrob çaxnaşması çox
bədheybət, çox əzablı-əziyyətli bir ağrının içində idi.
Əminə xanım onda nazik, kəpənək kimi yüngül bir qız idi, elə bil, indi yaşadığı
(indi yaşadığımız) bu dünyanın adamı deyildi, başqa bir planetdən gəlmişdi və
evləndikləri gecənin səhəri günü – həmişəlik bir keçmişdə qalmış o günün sübh
çağı, əynində ağappaq ipək penuar (və bu penuarın altından onun o zaman balıq
kimi hamar lüt bədəni görünürdü), pəncərənin qabağında dayanıb hələ oyanmamış
şəhərə – Bakıya – baxırdı və o sübh çağının ala-qaranlığında dəniz kənarına tərəf
uçan bir cüt quş – görən, nə quşlar idi onlar? kim bilir?.. o quşların sümükləri də
çürüyüb indi...– gördü, ona görə, ya da nəydisə, birdən soruşdu:
– Görəsən, quşların da ruhu var?
Sən arxası üstə çarpayıda uzanıb qollarını başının altında çarpazlamışdın və:
– Yəqin...– dedin.
344
O ağappaq ipək penuarlı nazik (bədəni balıq kimi hamar!) qız:
– Dünyada nə qədər canlı var, onların hamısının ruhu var?– soruşdu.
Sən gülümsəyib:
– Yəqin var də...– dedin.
– Mikroblar da canlıdı də... Onların da ruhu var də... Hə?
Sən çiyinlərini çəkib (onda heç haran ağrımırdı):
– Yəqin də...– dedin.
– Milyon illər mikroblardan tutmuş dinozavrlaracan, bu qədər canlı ölüb
dünyada, bundan sonra da hələ, e-e-ey!.. nə qədər öləcək... Bəs, bu qədər ruh o
dünyaya necə sığışır?
Sən ağappaq penuarlı və bir az da, elə bil, özü öz fikirlərindən ürkmüş o nazik
qıza baxa-baxa, bu dəfə güldün və:
– Nə bilim?..– dedin.
nə bilim...
Sən onda:
– Nə bilim...– dedin.
Amma niyə sığmır?
O gün ki, Allah insanı yaradıb, bax, o gündən bu tərəfə nə qədər insanlar Allaha
yalvarıb, dua edib, imdad istəyib və o qədər yalvarışlar, dualar, imdadlar görünən bu
dünyaya necə sığıbsa, o ruhlar da görünməyən o dünyaya eləcə sığa bilməz bəyəm?
Bu qədər fikir, bu qədər dərd-sər, qəm-qüssə, bu qədər sevinc, bu qədər
hissiyyat balaca bir beyinə necə sığışır? Hə?
Amma onda sən:
– Nə bilim...– dedin.
nə bilim...
heç kim bilmir...
bu düynyada heç kim heç nə bilmir...
və belə bir savadsızlıq müqabilində bu dünyanın – görünən dünyanın hiss-
həyəcanları, dərdi-səri, ağrısı-acısı, qorxusu, əslində, çox əbləh bir şeydi...
Indi, bax, bu dəm şairin beynini doldurmuş o mikroblar da, şairlə birlikdə, o
ruhlar dünyasına gedəcək...
Bəs o ruhlar dünyası yoxdusa, onda necə?
Amma o araba ki, o palçıq yolda cırıldaya-cırıldaya gedirdi, o yol ruhlar
dünyasına aparan yolun başlanğıcı deyildi, o yol başqa bir dünyanın – heç kimin
eşitmədiyi, bilmədiyi üçüncü dünyanın yolu idi, amma bu dünya – bu görünən
dünya o uşağı o araba yükünün üstündən çəkib aşağı saldı, özündə saxladı, onu o
arabanın getdiyi üçüncü dünyaya buraxmadı.
* * *
345
Şair öz şerlərini əzbər yadında saxlaya bilmirdi, ədəbi məclislərdə, oxucularla
görüşlərdə, televiziya çıxışlarında şerlərini ya kağızdan, ya kitabdan oxuyurdu və
indi də heç bir şeri əməlli-başlı yadına gəlmirdi, bütün o saysız-hesabsız misralar
şairin beynində bir-birinə qarışmışdı və axır zamanlar şairin beyni çox zaman o
adda-budda misralar xaosunun içində olurdu və qəribədir, o misralar xaosunun
içindən düz qırx doqquz il bundan əvvəl, on altı yaşında ikən, 1953-cü ilin o qəmli-
kədərli mart gecəsində Stalinin ölümü münasibətilə yazdığı və elə bil ki, çoxdan
unudulmuş şerin – bu, onun mətbuatda dərc olunmuş ilk şeri idi, rayon mərkəzinə
gedib poçtla qəzetə göndərmişdi, «Azərbaycan gəncləri» qəzeti isə, respublika
gənclərinin minlərlə o cür matəm məktublarının, matəm şerlərinin arasından həmin
şeri seçib çap etmişdi və o şeri Azərbaycan radiosu da o soyuq mart günlərindəki
matəm verilişlərində məşhur diktor Soltan Nəcəfovun ifasında efirdə səsləndirmişdi
– bir parçası birdən-birə o misralar xaosunun içindən çıxıb səliqə ilə alt-alta
düzüldülər:
Sən əbədiyyətə köçdün,
ancaq biz
Necə yaşayacağıq sənsiz?
Doğrudanmı, yenə
güləcəyik əvvəlki tək,
sevəcəyik əvvəlki tək,
yeyəcəyik əvvəlki tək,
içəcəyik əvvəlki tək?
Yenə əvvəlki tək,
udacağıq havanı?
Şair gülümsədi: necə yaşayacağıq sənsiz?
Və şair eləcə gülümsəyəndə, kiçik qızı otaqda idi, atasının gülümsəməyini
görəndə, sevincək:
– Oy, papa gülür!..– qışqırdı.
Əminə xanım, şairə içirtmək üçün, mətbəxdə alma və kök şirəsi çəkirdi və
qızının sözlərini eşidəndə tələsik otağa keçdi, eynəyinin qalın şüşələrinin arxasından
şairə baxdı.
Şairin beynindəki xaosun içindən çıxmış o misralar eləcə dəqiqliklə, eləcə səliqə
ilə alt-alta düzülmüşdü, pozulmurdu, elə bil ki, o misralar, ölümündan bu qədər illər
keçsə də, yenə Stalinin özündən qorxurdular.
Şair yenə gülümsədi.
Qız sevinclə:
– Görürsən, mama?– dedi.
Neçə həftənin əzab-əziyyətindən sonra, birinci dəfəydi ki, şairin sifətinə beləcə
bir yüngül gülüş təbəssümü çökmüşdü, amma bu təbəssüm Əminə xanımın heç
xoşuna gəlmədi – niyə?– bunu deyə bilməzdi... amma... elə bil... o təbəssümə başqa
bir dünyanın kölgəsi çökmüşdü...
* * *
Meşə ilə kənd arasındakı o araba yolu dərədən, təpədən aşıb eləcə uzanıb
gedirdi...
O söyüdün adı isə, «Pir Söyüd» idi...
Dostları ilə paylaş: |