Şəmil Sadiq
Yüklə 19,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. Layihələndirilmiş dinlər;
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 39 məlisən və ya gündə bir neçə dəfə ibadət etməlisən, əgər örtünməsən və ya ibadətlərini yerinə yetirmə- sən bu dini olduğu kimi yaşamırsan, əsl mömin he- sab edilmirsən. Və ya Sibirin soyuq dağlarında sərt şaxtadan qorunan kimsə yağlı yemək üçün donuz ətinə müraciət edir və yaşadığı dinə xəyanət etmiş olur və s. Bu cür hallar bütün dinlərdə mövcuddur. Bu gün ən mömin müsəlman belə rəsm çəkdirir. Bu isə islamın qaydalarına ziddir. Deməli, dinə yeni ya- naşma lazımdır və belə olan halda, həmin dövrün üləmaları başlayırlar ayələrə günün tələbi çərçivəsin- dən baxmağa. Və beləcə, yeni dinlər, təriqətlər yara- nır. 3. Layihələndirilmiş dinlər; İnsanın inam hissinin qalib gələ bilməyəcəyi güc yoxdur. Tibbin, psixologiyanın da əldə etdiyi nəticə- lər onu göstərir ki, insan inansa hər şeyə qadirdir. Hətta el arasında səslənən "qara daşa inansan, şəfa taparsan" fikri də bunun sübutudur. Türklərin eramızdan əvvəl yaratdığı imperiyala- rın əsas gücü də elm sahibi, insanları inandıraraq arxasınca apara bilən liderlərin varlığı idi. "Türklər və Hindular bütün dinləri insanlığa miras buraxdılar. Onlar təkcə bir yerdə oturub Tanrıya tapınma yolları icad etmə- dilər. İnsanın etiqadları bütün insanlığın ruhlarının ən dərinlərində yaşayar. Bədənlərimizin, ruhlarımızın, drva- nışlarımızın və ağıllarımızın bir üzvü kimidir. Əslində İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 40 onlar bizim öz bədənlərimiz, ruhlarımız, darvanışlarımız və ağıllarımızdır". 20 Türk təfəkküründə inancın güclü olduğu dövr türk dünyaya hakim olub, inanc sistemi dağıldıqda və ya zəiflədiyi təqdirdə türk də gücünü itirib. Bu- nunla əlaqədar Cəlal Bəydili yazır ki, "Tarix boyu da- ğınıqmış kimi bir təəssürat oyadacaq qədər geniş coğrafi məkanda yayılan türk etnosu ayrı ayrı dinlərlə, dini inanış sistemləri ilə təmasda olmuşdur. Türk düşüncəsinə bud- dizmin, manixeizmin, xristianlığın və ya islamın hansı ölçüdə təsir göstərdiyini söyləmək çətindir. Lakin həmin təsir nə dərəcədə olursa-olsun, türk etnik-mədəni ənənə- sinə və onun da bünövrəsində dayanan dini-mifoloji dü- şüncə sisteminin təməlinə əsla onu sarsıdacaq dərəcədə to- xuna bilməmişdir. Ona görə ki, türk etnik mədəni ənənəsi öz təbii halıyla yaşayan sistem kimi olduqca stabil və mü- hafizəkar deyiləcək qədər dayanıqlıdır". 21 Bunun fərqinə ilk olaraq Avropalılar vardı. Tür- kün ideologiyasından yararlanaraq yeni konsept yaratdı və ona siyasətdə güc gəlməyə başladı. Bu o qədər ciddi məsələyə çevrildi ki, dünyanın əbədiy- yətə qədər idarə edilməsi arzusu müxtəlif qrupları birləşdirdi və bu gün də haqqında danışılan gizlin güclərə çevrildilər. Beləcə müxtəlif inanclardan ya- rarlanaraq onları təqib edərək yeni və əsaslı konsep- tual dinlər yaratdılar. Bunlar zaman-zaman bir-birini əvəzləməyə başladı. Fikirlər köhnəldikcə yeni din 20 Gene D.Matlock. Ey Dünya İnsanları Hepiniz Türksünüz, İstanbul: Topkapı, 2012, s 17. 21 Cəlal Bəydili. Türk mifoloji obrazlar sistemi: struktur və Funksiya. Bakı: Mütərcim, 2007, s 17. İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında 41 yaratmaq zərurəti yarandı. Bu zərurətdən bir-birinin demək olar ki, təkmilləşdirilmiş variantları, kitablı dinlər meydana gəldi və bu dini ideologiyanın əsiri- nə çevrilmiş insanları isə idarə etmək daha asan, da- ha sadə oldu. Çünki mayasında bir qorxu, bir təla- tüm vardı. Beləcə gizli güclər dinlərin ideyasına söy- kənən dövlətlər yaradıb bu layihəni davam etdirir- dilər. Mükəmməl layihələr əsasında yaradılan dinlər (və ya təriqətlər) yüksək nəticələr əldə etdi. Amma bu layihə sahibləri unutdular ki, insan öz-özlüyündə inkişaf edən bir mexanizmdir. Və bu konsepsiyanı həzm etdikdən sonra düşünməyə başlayacaq. Əlbət- tə ki, düşündü də. Amma layihə sahibləri peyğəm- bərlər institutu yaratdıqları kimi yeni modeldə ke- şişlər, imamlar da hazırladılar. Diqqət etsək görərik ki, dünyanın iki böyük dini İslam və Xristianlıq ara- sındakı çəkişmələrin bitməyə doğru getdiyi erkən orta əsrdə hər iki dinin daxilində parçalanmalar baş- ladı və bu parçalanmalar dərinləşdirildikcə dərinləş- dirildi. Təriqət başçılarının güclənməsi üçün hər şeyi etdilər (Bu hər şeyi edən gizlin güclərin milli mənsu- biyyəti yoxdur, məncə. Onlar da çox yaxşı bilirlər ki, dünya insanları vahid kökdəndir). Və bir neçə əsrdə insanları bir-birinə qırdıraraq var-dövlət topladılar, yaradılışın əsl sirrini axtarmağa vaxt qazandılar. İn- sanlar yenə özlərini dərk yolunun işığını görəndə isə artıq milli kimlik məsələsi ortaya atıldı və böyük xə- yalların qızışdırılması mexanizmi işlənildi. Bu gün də dünya insanını qorxu idarə edən masonları, xaş- Yüklə 19,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|