Şəmistan Nəzirli
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
quberniyasının Cavad qəzası İranın Şahsevən quldurlaının köməyi ilə üsyana hazırlaşir köməyi general Səlimovdan alırdı. Sonrakı ittihamlardan məlum olur ki, niyə məhz general Səlimovu, Naxçıvan hərbi komissarını onun vəzifəsinə, sənətinə heç bir dəxli olmayan ticarət malı gətirməyə İrana göndərmişlər. Bunların hamısı mərd general Həbib bəy Səlimovu həbs etmək üçün hazırlıq idi. Bir ay yarım həbsxanada üzünə oxunan yalançı ittihamları və üzləşmələri yazılı şəkildə rədd edən milli ordu generalı Həbib bəy Səlimovu güllələmək üçün “İran məsələsi” bolşeviklərin əlində daha əsaslı fakt olub. 1920-ci il oktyabrın 15-də agent məlumat verir ki, general Həbib bəy Səlimovun təşkilatı ilə bağlı aşağıdakılar öyrənə bildim: “General keçmiş rus ordusunda polkovnik rütbəsində xidmət edib. Baş Qərargah Akademiyasının məzunudur. Azərbaycan hökuməti onu general-mayor rütbəsilə təltif edib. Təşkil etdiyi əksinqilabi dəstəni ingilislər maliyyələşdirir. Dəstənin fəaliyyət dairəsi Araz çayının sahilləridir. Onun əksinqilabi dəstəsinin üzvləri quldur ağqvardiyaçıların və şahsevənlərin qalıqlarından təşkil olunub. Komandir heyəti ağqvardiyaçı zabitlərdən, gürcü və ermənilərdən ibarətdir. Təşkil olunmuş dəstənin məqsədi: əgər gürcülər və ermənilər hücuma keçərlərsə, Bakı- Tiflis yolunu onların köməyi ilə bağlamaq. Ənvər paşa ilə hələ heç bir əlaqələri yoxdur. General Həbib bəy Səlimov Müsavat hökuməti vaxtı Xəlil paşa ilə apardığı münaqişəyə və yaramaz hərəkətlərinə görə müsəlman əhalisi arasında hörmətə malik deyil”. General-mayor Həbib bəy Səlimova məxsus 1920-ci il 19 dekabr tarixli istintaq işinin doxsan doqquzuncu səhifəsindən üçlüyün çıxarışı: “Əksinqilabi fəaliyyətdə günahladırılan sabiq general-mayor Həbib bəy Yusif oğlu Səlimovun 1241 saylı işinə baxıldı. Onun günahları aşağıdakıların ibarətdir. 1. Sovet hökumətinə qarşı əksinqilabi mübarizəsi, Müsavat ordusunu döyüş hazırlığında saxlaması və rəhbərliyi. 2. Gəncə üsyanı zamanı Sovet Azərbaycanından qaçmaqda və İrandan gəlmiş qiyamçı dəstələrin Muğanda Qızıl orduya qarşı döyüşlərə rəhbərlikdə. 3. 1919-cü üdə Muğanda inqilabçı kəndliləri tərksilah etməkdə və qarətdə günahlandırılır. Səlimova qarşı yürüdülən ittihamlar və bir sıra başqa cinayətlər istintaq zamanı təsdiq olunmuşdur. Qərara alındı: Sovet hökumətinə qarşı çıxan Həbib bəy Yusifoğlu Səlimov güllələnsin. Ondan əmlak müsadirə olunsun və respublikanın gəlirinə keçirilsin. Cinayət işi və aktlar arxivə təhvil verilsin. Əslini imzaladı: XI Ordunun xüsusi söbə rəisi Pankratov və böyük müstəntiq Qubin”. Naxçıvan Mərkəzi Dövlət Arxivində saxlanılan səksən iki nömrəli protokol isə cəsur general haqqında ağ yalanla doludur. 1920-ci il avqustun iyirmi ikisində Naxçıvan komyaçeykasının iclasında hərbi komissar Starovun sədrliyi və Fyodorovun katibliyi ilə yeddi nəfər bolşevik müsavat generalı Həbib bəy Səlimovun “fəaliyyəti barədə işə baxıblar. Lakin cəmi üç nəfər – “troika” dindirilmişdir. Birinci şəxs Şaxtaxtmski: “General Səlimov zəhmətkeş xalqın satqındır, səbatsızdır. O, Bakıdan İrana qaçdı və oradan Naxçıvana gəlib camaatı dilə tutdu ki, əhali razılıq versin, onun polku 600 əsgər, 10 ədəd top və bir neçə pulemyotla Naxçıvana gəlsin. O, Sovet hökuməti əleyhinə təbliğat aparırdı. Lakin indiki hökumətə qarşı günahını boynuna almır. Alayın silahlarını İranda satıb mənimsəmişdir”. İkinci şəxs Rüstəmov: “Mən Şaxtaxtinskinin dediklərini təsdiq edirəm və əlavə olaraq bildirirəm ki, general Səlimov yerli əhalini başa salırdı ki, onun başçılığı ilə Naxçıvana yeni alay toplasın və bolşeviklər əleyhinə vuruşsunlar. O, həqiqətən Sovet hökuməti əleyhinə təbliğat aparırdı...” Üçüncü şəxs Xəlilbəy: “Daşnaklar Şuşaya hücum edəndə (1920-ci il mart ayında - S.N.) Azərbaycan hökuməti korpus təşkil edib Səlimovun başçılığı ilə cəbhəyə daşnaklarla vurusmağa göndərdi. Lakin Səlimovun təcrübəsizliyi və korpusa başçılıq edə bilmədiyindən, xeyli yaralı və ölüm hadisələri olmuşdur. Lakin mən qarışandan sonra döyüş müvəffəqiyyətlə basa çatdı və daşnak hücumu darınadağın edildi ”. Bütün bunlardan sonra Azərbaycan hökuməti ona 242-ci polka və üçüncü kavpolka başçılıq etməyi tapşırdı. O vaxtkı qırmızılar Bakıya yaxınlaşırdı, mən ona təklif etdim ki, qırmızıları müdafiə etsin. O, söz versə də, sözünü yerinə yetirınədi, satqınlıq elədi. Sovet hökuməti əleyhinə təbliğat aparınağa basladı”. Yekunda: yoldaş Startov təklif etdi ki, general Həbib bəy Səlimovu həbs edib XI ordunun hərbi sovetmin sərəncamına göndərınək. Bütün bu yalançı ittihamlardan sonra bolşeviklər general Həbib bəy Səlimovu 1920-ci il dekabrın 30-da, saat 10.30 dəqiqədə güllələdilər. İstintaq işində Həbib bəyə yürüdülən ittihamlardan biri də onun əmlakının müsadirə olunmasıdır. Bəs nəyi vardı Həbib bəy Səlimovun? Sənədlərdə göstərilir ki, subaydır, 39 yaşı var. Qardaşı ilə birgə yaşayır, iki desyatin torpağı və üç desyatin dədə-baba bağ sahəsi... Vəssalam DAŞINAN SƏNƏDLƏR (General İbrahim ağa Vəkilovun raport və məktubları) ДОНЕСЕНИЕ ГЯНДЖИНСКОГО ГУБЕРНАТОРА МУСАВАТСКОМУ МИНИСТРУ ВНУТРЕННИХ ДЕЛ О НЕОБХОДИМОСТИ ПОСЫЛКИ ВОИНСКИХ ЧАСТЕЙ ДЛЯ БОРЬБЫ С ОТРЯДОМ КЕРБАЛАЯ АСКЕР 12 ноября 1918 г. В допалнение представления моего от 10 сего ноября за № 7459 и телеграммы от 11 числа сего же месяца за № 7482 , донашу вашему высокопревосходительству, что с появлением в Дезгамском районе Ганджинского уезда разбойничьей шайки под предводительством Кербалая Аскера и Рустама, полажение там стало весьма серьезным и если против Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|