Sevginin dadı (roman)
Yüklə 2,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
74
dində atılmış ikimərtəbəli taxta hərbi kazarmada birlikdə qalır‐ dıq – qızlar ikinci, biz isə birinci mərtəbədə. Şəhərə yenicə gəlmiş sütül kənd oğlanları üçün əsl cənnət idi – yan‐yörəmiz huri‐ mələklərlə doluydu. Tümenin mərkəzində tikilən “Sofiya” meh‐ manxanasının sanitar qovşaqlarında keramik plitə döşəyirdik. Yataqxana dostlarımla canbir olduq bu qərib şəhərdə. Burada da işləri böldük – qoldan güclümüz Sabir palçıq qarışdırır, Yaşar araba ilə palçığı yanımızadək daşıyır, Nağı və mən isə kafelləri yapışdırırdıq. İçimizdə bu işi bacaran yalnız Nağı idi. Mənsə, bu işi tez bir zamanda öyrənəcəyimə ümid edirdim. Nağı məndən 6 yaş böyük idi. Beş bacının bir qardaşıydı. Evlərinin maddi duru‐ munu yaxşılaşdırmaq, yetişmiş bacılarını ərə vermək, cer‐cehiz tədarükü görmək məqsədilə institutun ikinci kursunda “as‐ toroçka” 34
götürmüş, pul dalınca Orta Asiyaya yollanmışdı. Əllə kərpic kəsirmiş. Qayıtdıqdan sonra isə iki kurs dala düşüb ye‐ nidən bizimlə oxumaq məcburiyyətində qalmışdı. Bakıda çəkdiyim qəriblik heç nəyimiş Tümendə çəkdiklə‐ rimin yanında. Qürbətə alışa bilmirdim. Hətta, gündə bir neçə gözəl toxucu qız da xiffətimə hörümçək qədər də olsa “tor to‐ xuya” bilmirdi. İvanovonun gözəl qızları bizi aeroportda vətənə yola sa‐ landa arxamızca hönkür‐hönkür ağlaşırdılar. Yaşarı öz sevimli Daşasından qoparıb ayıra bilmirdik. Bir yerdə Tümenə getdiyi‐ miz 15 nəfər tələbə oğlanların 6‐sı “tripper” xəstəliyinə tutula‐ raq, təzə sünnət olmuş uşaqlar kimi paçasıayrıq gəzirdilər. Rusiyadan qayıdanda mənim əmək haqqı payıma 600 ma‐ nat düşmüşdü. Evdəkilərə xeyli pay‐püş almışdım. Bakıya, oradan isə doğma kəndimizə qayıtdım.
34
75
Qubadlını unudanlara bir daha xatırladıram ki, rayonumuz Ermənistanla həmsərhəd bölgədir. Zaman‐zaman bu qonşu‐ luğun acısını çox çəkmişik, – ulularımız dəfələrlə doğma yurd‐yuvalarından didərgin salınıblar. Vəziyyət yenə də qarış‐ maqdaydı. Hamı çamadanı hazır vəziyyətdə, kimdənsə yardım gözləyirdi. Adamların əli işə yatmır, hamı ölkə rəhbərliyindən şikayətlənir, başlarına gələcək acı, labüd fəlakətləri çarəsiz halda oturub gözləyirdilər. Sərhəd kəndlərində ermənilərin mal‐qara oğurluğu adi hal almışdı. Özümüzün başbilənlərimiz isə erməniləri bizimkilərdən “qoruyur”, hətta, ov tüfənglərimizi belə müsadirə edib camaatı əliyalın qoyurdular. Əhali öz ümid‐ lərinə tərk edilmişdi. Hər gün yeni‐yeni özünümüdafiə dəstələri yaradılır, növbə ilə sərhəd kəndlərinin mühafizəsinə könüllü olaraq qatılırdılar. Ov tüfəngləriylə silahlanmış bu adamlar mal nobatına gedirmiş kimi ərzaq boxçasını doldurur, evlə halallaşıb 2‐3 günlüyə “müharibəyə” yola düşürdülər. Belə “sərhəd noba‐ tının” birinə də mən getdim. Bax onda, ilk dəfə vətən torpaqla‐ rının ana qoxusu ilə eyni olduğunu duydum, əldə silah vətən qorumağın, düşmən öldürməyin nə olduğunu dərk elədim. Həmişə fikirləşirdim, – “Görəsən qarşıma əli silahlı, ya da lap silahsız erməni çıxsa, onu öldürə bilərəmmi?”. Əsla! Adam öldürmək mənlik deyilmiş. Mən bəşər övladının şüurlu və sülh içində yaşamasının, sərhədsiz dünyanın tərəfdarıydım. Hətta, Lenayla danışıb ünsiyyət qura bilməyəndə, niyə bütün bəşər öv‐ ladının vahid dilinin olmamasını o vaxt özümə xeyli dərd elə‐ mişdim. Niyə mən səhər yeməyimi Amerikada, günortamı İrə‐ vanda, axşamı isə doğma evimdə etməyim? Kim icad edib bu lə‐ nətə gəlmiş sərhəd məftillərini görəsən! Nədir bu pasport rejimi, sərhəd keçidləri? Hər şeydən öncə mən dünyalıyam və dunyadır mənim vətənim. Vətən qorumalıyıqsa, dünyanı qorumalıyıq. Mən belə düşünürdüm. Yaxşı ki, qarşıma erməni çıxmadı və “öldürüm, yoxsa yox?” sualı ilə üzbəüz qalmadım.
76
...Yay tətilim başa çatdı, dərslərim başlayırdı. Yaxınlarımı düşmənlə üzbəüz əliyalın qoyub əndişə içində şəhərə yollan‐ dım. Amma, Bakıda izdihamlı mitinqlər, etiraz tətilləri ilə qarşı‐ laşdım. Nağı, yataqxanaya hamımızdan tez qayıdaraq bu hadi‐ sələrin fəal iştirakçısı olmuşdu. Xasiyyəti daha da ağırlaşmışdı. İndi daha qaradinməz olmuş, ciddiləşmiş, quruluşa, hakimiy‐ yətə qarşı münasibəti, aqressiv fikirlərilə bizi əməlli‐başlı qor‐ xudurdu. Dərslərimiz günlərlə boş keçir, hər gün institut qar‐ şısında mitinqlər təşkil edilirdi. Mitinqin təşkilatçılarından biri də Nağı idi. Hamı SSRİ‐nin dağılmasını, respublika hökumə‐ tinin Qarabağda və İrəvanda gedən haqsızlıqlara qarşı ciddi və əməli müdaxiləsini istəyirdi. Bu hadisələr və hakimiyyətin süst‐ lüyü “Dövlət Müdafiə Şurası”nın yaranmasına gətirib çıxardı. Tələbələr, fəhlələr, digər qeyrətli gənclər könüllü olaraq özünü‐ müdafiə batalyonlarına yazılır, silahlanır, təlim‐filan görmədən birbaşa cəbhəyə yollanırdılar. Bakıda xaos hökm sürürdü. Mitinqlər idarəolunmaz şəkil almışdı. Artıq ölkə rəhbərliyinin istefası tələb olunurdu. İnsanların hiddəti, aqressivliyi son həd‐ də idi. Cəbhədən gələn şəhid cənazələrinin sayı artmaqdaydı. Mitinqlərdə öndə gedən ziyalılar, alimlər çox vaxt kütlənin hiddətindən qorxub əhalinin qarşısına çıxa bilmirdilər. Müdrik, ağıllı təklif verən hər bir ziyalı, ağsaqqal böyüklüyündən asılı olmayaraq “vətən xainı”, “satqın”, “KQB‐nin agenti” adı ilə dam‐ ğalanır və fitə basılaraq kürsüdən uzaqlaşdırılırdılar. Hərəkat naşı adamların əliylə idarə olunurdu. Kütləni idarə etmək xatirinə, özünü kütlənin küt iradəsinə tabe etdirən liderlər meydanlarda at oynadır, boş‐boş yalanlar, vədlər düzüb‐qoşurdular. Bu hadisələrin axını 1990‐cı ilin qanlı yanvar faciəsinə doğru gedirdi. Sovet ordusu Bakıya, azadlıq hərəkatına, azəri türklərinə divan tutdu. Hərəkat amansızlıqla və faciəvi sonluq‐ la yatırıldı. Xalqımızın tarixinə qanlı hərflərlə “20 Yanvar” fa‐ ciəsi adlı yeni bir səhifə yazıldı. Od üstünə su deyil, elə bil
Yüklə 2,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|