64
verdim. Çox bəyənmişdilər. Şəhərdən qaytardığım pulun artı‐
ğını sayıb atama verdim, xırda qəpikləri özümə saxladım.
Anam:
– Payın çox olsun bala, babamdan qalma canamazın cırıl‐
mağına az qalırdı. Kişinin biricik yadigarını bu gündən sandığa
qoyub rahatca qoruya bilərəm. Hərçənd ki, təzə paltar geyin‐
məyi sevən deyil, heç olmazsa atan da daha toya, yasa qaloşla
getməz. Lap adamı biabır edəndi, deyir ki, – “Ayaqqabı geyən‐
də ayağımı döyür”. Bax, ölçüsü də lap əladır, rahat olur. Amma
yenə də gördük ki, nənəni hamımızdan çox istəyirmişsən –
deyib başının işarəsiylə nənəmə tərəf işarə elədi.
Hamımız Durna nənəyə baxırdıq. Doluxsunmuşdu:
– Allah, ölmədim bu günü də gördüm, balam yekəlib, nə‐
nəsinə pay‐püş alır... Sənə qurban olum, ay Allah, bilirəm, hə‐
yasızlıq edirəm, amma nolar qoy balamın toyunu, balalarını da
görüm, sonra öldür məni. Sonra ta arsızlıq eləməyəcəyəm, lap
canımı almasan da, özümə qəsd edib öldürəcəyəm.
Qanrılıb alnımdan öpdü. Çustu geyib yoxladı, çox bəyən‐
di, – “Əsl mən istəyən yumul
32
çustdu” – dedi.
İşıqları söndürüb hamı yatağına girəndən sonra, durub köh‐
nə alt paltarların içindən ləkəli tumanımı götürüb məhlədəki
hamama qaçdım. Tumanı vannada yaxalayıb yuyulmaq üçün
atılmış paltarların altına soxdum və yatağıma qayıtdım. Lena
gözlərim önündən çəkilmirdi. İndi qara zənci ilə nə etdiklərini
düşündükcə, hirsim məni boğurdu. Xəyalımda çılpaq bədənləri‐
mizin dəniz ləpəsi kimi dalğalanması canlanırdı. “Görəsən mə‐
nimçün darıxıbmı, heç olmazsa yadına düşürəmmi?”...
* * *
32
Yüngül.
65
...Günlər sürətlə ötüb keçirdi. Həmin il sənədlərimi Kirov
adına Bakı Dövlət Universitetinin biologiya fakültəsinin qiyabi
şöbəsinə, sonra isə Gəncə Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun aqro‐
nomluq fakültəsinin qiyabi şöbəsinə verdim. Heç birinə qəbul
ola bilmədim – “konkurs”a düşdüm. Dalbadal uğursuzluqlar
məni təngə gətirmişdi. Əlimi ali məktəb sevdasından tamam üz‐
düm. Qəbul zamanı gördüyüm haqsızlıqlar isə uşaq yadda‐
şımda, məhrəmət, insanlıq, ədalət hisslərimdə ciddi izlər qoy‐
muşdu. Kənd Təsərrüfatı İnstitutuna imtahan zamanı ikinci “5”
uğrunda az qala müəllimlə əlbəyaxaya çıxmışdıq – rektorun işti‐
rakı ilə gücbəla “4” ala bildim. Beləliklə, keçmişdə və hətta gələ‐
cək institut həyatımda ömürboyu “5”‐dən başqa qiymət al‐
madığım kimya və biologiya fənlərinə məndə nifrət yarandı. Yu‐
xudan hövlnak qalxıb bu fənlərə dair istənilən suallara cavab
verməyi mənə öyrətmiş Akif müəllim və Ənniyaz müəllimin
zəhmətləri hədər getmiş oldu. Uşaq qəlbim qırıldı, kənd arasında
veyillənərkən artıq əvvəlki kimi müəllimlərimi görəndə qor‐
xudan qaçıb gizlənmirdim. Artıq başa düşürdüm ki, müəllimlər
də yemək yeyir, hamamda çimir və xəstələnirmişlər, hələ öz
arvadlarıyla gecələr mən bildiyim işlə də məşğul olurmuşlar...
Qəbul imtahanlarında gördüklərim məni əsaslı surətdə
sırtıltdı, arsızlaşdırdı, dikbaşlığa öyrətdi. Artıq institut tələbəsi
olmaq arzumdan vaz keçdim. Amma fələk başqa cür sayırmış...
* * *
66
...Günlərin bir günü gələcək həyatımın uğurlu şansı yaran‐
dı. Komsomolun, raykomun səlahiyyətli nümayəndələri taxıl
biçini zamanı kəndbəkənd kolxozlara təhkim olunardılar. Yol‐
kənarı evimiz həmişə qonaqlı‐qaralı olardı. Atam qabaqcıl kol‐
xozçu və ot briqadiri, əmək veteranı olduğundan rəsmilərin bi‐
zə təşrif buyurması adi hal idi. Bir gün, növbəti dəfə komsomol
komitəsindən Hacı müəllim qonağımız idi. Allah verəndən ye‐
dilər‐içdilər. Qorbaçovun yenicə başladığı “perestroyka” dəyi‐
şikliklərini müzakirə edirdilər. Mənsə onlara çay‐çörək daşıyır‐
dım. Hacı müəllimlə bir qədər isinişmişdik. Məndən soruşdu:
– Neçədə oxuyursan?
– Bitirmişəm məktəbi – dedim.
– Nəylə məşğulsan, harda işləyirsən?
– İşləmirəm hələ – dedim. Atam sözə qarışdı:
– Üç instituta sənəd verdi, üçündən də kəsildi.
Hacı müəllim:
– İşləmək istəyirsənmi?
– Əlbəttə – dedim.
– Sabah yadıma salarsan, səni rayona aparıb yeni işinlə ta‐
nış edəcəyəm, oldu?
– Baş üstə! – sevindim. İşləmək heç indiyədək ağlıma da gəl‐
mirdi. Demək mənim də işləmək, maaş almaq vaxtım çatıbmış.
Səbirsizliklə sabahı gözlədim, təklif olunacaq işin xəyallarını fik‐
rimdə canlandırdım. Sabah gec açıldı, amma açıldı. Tanrının hə‐
min sabahına, xeyirlə gələn hər gününə şükürlər olsun. Artıq
Hacı müəllim deyil, “Hacı əmim” gəldi, yedi‐içdi və məni də
QAZ‐69‐a mindirib rayon mərkəzinə apardı. Rayonda cəmi 10‐15
dəfə olmuşdum, – ən çox da “Məhsul bayramı” şənlikləri zama‐
nı. Hacı əmi məni yarıuçuq bir tikilinin qarşısına gətirib dedi:
– Bu gündən buranın sahibi sənsən. Buradakı işlərə ciddi
nəzarət edəcəksən. Özün özünə maaş qazanacaqsan, hər şey sə‐
nin etibarından və zəhmətindən, bacarığından asılı olacaq. İçə‐
67
riyə keçdik. Böyük otağın iç vəziyyəti qənaətbəxş idi. 5‐6 nəfər
yaşlı arvad nəsə tikirdilər. Darısqal kabinetə keçdik, qarşıma
kağız və qələm qoyub, – “Yaz” dedi. Ərizəmlə “Qala” kiçik
müəssisəsinin direktoru təyin edildim. Qorbaçov “perestroy‐
kası”nın ilk barını görənlərdən biri də mən oldum. İşi mənə ba‐
şa salıb getdi. Anam yaşda olan qadınlar başıma toplaşdılar:
– “Kimsən, kimlərdənsən, nəyə gəlmisən?” – suallarını
yağdırdılar. Son cavabım öz başımı gicəlləndirdi, – “Sizin yeni
müdirinizəm!”...
“Qala” kiçik müəssisəsi, ikibarmaq fəhlə əlcəkləri, xəstə‐
xana və uşaq bağçaları üçün yastıq üzləri, döşəkağlarının tikişi
ilə məşğuldu. Kifayət qədər sifariş var idi, işi vaxtında çat‐
dırmaq ən başlıca vəzifəm idi. Rayonda ilk 3‐5 özəl müəssisə‐
lərdən biriydi “Qala”.
Hər gün həmkəndlim Asifin QAZ‐53‐nün kuzovunda ra‐
yona gedir, gecəyədək işləyir, avtobusla geri qayıdardım.
Qalstuk taxırdım. Geyimimə ciddi fikir verirdim – axı mən
müdiriydim. Bəzək‐düzəyimə baxan isə Durna nənəmdi. Hər
dəfə məni təmiz və səliqəli kostyumda görəndə, – “Nənən bo‐
yuna qurban, Allah bədnəzərdən qorusun səni, ay Fərhad!” –
deyər, arxamca hər dəfə su atardı. Hacı əmi hər həftəsonu işləri
yoxlamağa gələr, tapşırıqlarını verib gedərdi. İş üçün müraciət
edənlər çoxuydu. İçində gözəl qızlar da az deyildi. Heyif ki, işə
adam götürmək ixtiyarı məndə deyildi. Növbəti ayın başında
Hacı əmi işçilərin maaşını verdi. İkilikdə qalanda məni xeyli
tərifləyib işimdən razılıq etdi. Təşəkkür olaraq hətta alnımdan
da öpdü. Stolun üstünə 180 manat pul qoyub, – “Bu da sənin
əmək haqqın”, – dedi. Uçmağa qanadım yox idi. Hacı əminin
boynuna sarıldım və təşəkkürümü bir neçə damla sevinc göz
yaşımla ifadə etdim. Bir dəfə Rəhim əmi danışanda eşitmişdim
ki, şəhərdə baş mühəndis işlədiyi zavoddan aldığı maaşı 180
manatdır, deməli mən onun qədər maaş alacağam... İşçilər göz
Dostları ilə paylaş: |