SeyidovV. M., Kerimova K. Geof sullary ve interpretasiya pdf

Elektrik profillamasi üsulu

Bu üsulda tasiretma masafasini dayişmadan profil bo- yu va ya profillar şabakasinda harakat etdirmakla farz olunan xüsusi müqavimat (FXM) ölçülür. Qurğunun uzunluğu sabit olduğu üçün bu üsulda tadqiqat darinliyi sabit galir (şakil 3.11):

Şakil 3.11. Elektrik profillamasi üsulunun qurğusu

Tadqiqat darinliyi nainki qurğunun uzunluğundan, hamçinin da mühitin elektromaqnit xüsusiyyatlarindan asılıdır.

Profillama üsulu adatan böyük meyl bucağı altında yat- mış layların qabarıq strukturlar va filiz yataqlarının axtarışı üçün istifada edilir. Qoyulan masalanin maqsadindan va ax- tarılan obyektin hacmindan asılı olaraq elektrik profillamasi istifada olunur.
Qurğunun profil üzra harakati miişahida nöqtalari üzra olur. Ölçü nöqtalari arasındaki masafa addım adlanır.
Qurğu uzunluğu tadqiqat darinliyina göra seçilir. AB- nin uzunluğu darinlikdan 4-5 dafa çox olmalıdır. AB/MN-a nisbati isa 3-5 olmalıdır.
Profillama zamanı qurğunun addımı adatan MN-a bara- bar götürülür. Absis oxunda xaritadaki nöqtalar, ordinat oxunda isa hamin nöqtaya uyğun pf -in qiymatlari qeyd
edilir (şakil 3.12).



Şakil 3.12. Farz olunan xüsusi müqavimat ayrisinin qurulması

Saha planalmasına asasan izooxaritalari qurmaq üçün miişahida nöqtalari yanında hamin nöqta üçün hesablanmış p -in qiymati yazılır. Bu qiymotlara asasan ümumi qayda

üzra izoxatlar keçirilir (şakil 3.13):

Şakil 3.13. Saha planalmasına asasan izooKarita

9. 
   Tellurik carayan (TC) üsulu ila profillama - üsulun mahiyyati
   

Maqnittellurik zondlama va profillama üsullannda ol- duğu kimi tellurik carayan (TC) üsulunda da Yerin tabii dayi- şan elektrik sahasi öyranilir va geoloji obrazın TC sahasinda özünü aparması xüsusiyyatlari aydınlaşdırılır. Tellurik carayan-

lar bütün Yer kürasini ahata edirlar. Onlar döyüntülar şaklinda tazahür edirlar. Yer ekvatoru burulğan carayanlar üçün simmet- riya rolunu oynayır. TC sahasi Yerin ümumi elektromaqnit vaziyyati ila sıx bağlıdır. 11 illik dövr geomaqnit va tellurik carayan sahalarinin intensivliyinin dayişmasinda mühüm rol oynayır. Yerin Günaş atrafinda flrlanma dövrü geomaqnit va tellurik sahalarinin ila uzlaşan bir illik dövra malik variasiyası da mövcuddur. Geomaqnit va TC sahalari arasındaki alaqa hatta aylıq va sutkalıq dövra malik raqslar üçün da özünü yaxşı göstarir. Orta periodlu (dövrlü) variasialara aid olan raqslarin dövrlari bir neça saniyadan bir neça saniyaya çatır. TC va- riasiaları 2 qrupa bölünürlar (Şak.3.14).

Şak. 3.14. Maqnitotellurik sahanin variasiyalarının tiplari a-

dayanıqlı (P 3), b- qeyri-müntazam raqslar ⁽Pı2).

1.