SeyidovV. M., Kerimova K. Geof sullary ve interpretasiya pdf

dükda sınma bucağı /f = 2 olur. Bu zaman sınan şua ikinci

mühita keçmir yalnız sarhad boyunca K, süratila yayılır va sat- hi dalğalar alınır (şakil 1.12. c )

Şakil 1.12. c. Kr, << .₂ olduqda sınan uzununa dalğanın vaziyyati

Bu zaman düşma bucağının bu qiymatino böhran bucağı deyilir Vâ ttb ila işara olunur. Düşma bucagının böhran bucağından bö- yük qiymatinda sınma baş vermir ve tam daxili qayıtma baş verir.

sin a = sin a„ =
* 2
(1.17)


(1.18)

Axırıncı ifadadan görünür ki, U,., << U ₂ şarti ödandikda
dalğa satha yalnız böhran bucağı altında düşa bilar.
Enina sınan dalğalar üçün sınma qanunu bela yazılar:
sin a sin Q.
(1.19)

Bildiyimiz kimi enina dalğaların yayılma surati uzunu- na dalğaların yayılma suratindan kiçikdir, yani K•, < U› . Bu sababdan da uzununa dalğanın sınma bucağı enina dalğanın sınma bucağından ( • < O ) böyük olur.

7. 
   Ctksolma va sınma amsalları
   

İki mühit sarhaddinda yaranan aksolan va sınan dalğa- ların intensivliklarini nazardan keçirak. Mühitlarin sıxlıqları uyğun olaraq “ p ve p ” olarsa, bu mühitlarda uzununa dal- ğanın yayılma süratini uyğun olaraq “Vı va V ” kimi işara etsak:

^dl ^{' Pa ! 2 ' P. !. (1.22)}
alarıq. (1.22) ifadasi mühitin akustik sartliyidir va mühitin sıxlığı ila dalağanın süratinin hasilina barabardir. Buna eyni zamanda dalğa müqavimati da deyilir. Ciksolan va düşan dal- ğaların amplitudları arasında aşağıdaki asıllıq mövcuddur:

(l .23)


Burada, A - aksolan, A_di.p. - düşan dalğanın amplitu- d^{udur. Dalğa sarhadda normal düşdükda aksolma amsalı aşa-} ğıdaki düsturla hesablanır:


(1 .24)


Bu ifadadan görünür ki, aksolan dalğa yalnız p,^î_{' 2 2} şarti ödonildikda yarana bilar. Demali, aks olunan dalğanın yaranması üçün qon.şu mühitl erin akustik sartliklari bir-bi- rindan farqlanmalidir. Bel o halda sarhadlar aksetdirici sar- hadlar adlanırlar. Sınan va düşen dalğaların amplitudları nis- bati sınma amsalı adlanır:

(1 .25)

Burada, AJq - düşen, @,_n - sınan dalğanın amplitudu- dur. Normal düşma halında sınma amsalını aşağıdaki kimi yazmaq olar:

(1.26)


Sınma qanunundan (sin i ) görünür ki, sarhada


düşan şüanın sönmasi üçün qonşu mühitlarda dalğanın yayıl- ma süratlari bir-birindan farqlanmalidir, yani, U, x U₂ . Şüa-
nın va ya cahbanin sındığı sarhadlara sındırıcı sarhadlar de- yilir.

8.