Düsturdan göründüyü kimi uzununa dalğanın yayılma sü- rati mühitin sıxlığından, Yunq modulundan va Puasson amsa- lından asılıdır. Burada, E-Yunq modulu, w — Puasson amsalı; p — sürüşma modulu; p — mühitin sıxlığıdır.
Enina dalğaların yayılma sürati Vs ila işara edilir va aşağıdaki düstür ila tayin edilir:
E
2p(l + er)
(1.8)
Uzununa va enina dalğaların süratlar nisbati aşağıdaki şa- kilda ifada olunur.
’P 1,73 (1.9)
Demali, uzununa dalğalar mühitda enina dalğalara nis- batan daha tez yayılırlar.
Sathi dalğalar
Yer sathi va buna yaxın olan sath boyunca yayılan dalğa- lara sathi dalğalar deyilir. Bu dalğalar seymik kaşfiyyatda maneedici dalğalar qrupuna aid edilir va adatan partlayışdan sonra, yer sathi boyunca yayılırlar (şakil 1.5).
Yer sathi
Pal.m. Qı Qz Qs
Şakil 1.5. Sathi dalğalar Seysmologiyada isa bu dalğalar asasan faydalı dalğalar
hesab olunur. Sathi dalğalar ham hacmi, ham da forma (sürüş- ma) deformasiyaları naticasinda yaranır. Bu dalğalar partlayış- dan sonra yer sathi boyunca yayılırlar va laya nüfuz etmirlar. Torpaq hissaciklari elllipsvari trayektoriya ila titrayir va bu titrayiş sath boyunca digar hissaciklara ötürülür. Bu dalğala- rın sürati enina dalğaların süratindan kiçikdir:
Vğ 0ş9 s (1 •10)
Handasi seysmikanın asasları
Seysmik sarhadlarin vaziyyatlarini öyranmak üçün dal- ğaların trayektoriyaları ila yayılma vaxtları arasında alaqani bilmak lazlmdır. Bu alaqani handasi seysmikanın asas prin- siplari öyranir.
Handasi seysmika cabhalarin va şüaların formalarını müayyanlaşdirir. Handasi seysmikanın asas prinsiplari aşağı- dakılardır.
Dostları ilə paylaş: | 
