SeyidovV. M., Kerimova K. Geof sullary ve interpretasiya pdf

Prixvatomer
Hs
Şakil 5.57. Kamarin ilişma yerinin tayini.

. Alınmış zarba dalğası naticasinda kamar silkalanir. Qeyd etmişdik ki, kamar dartılmlş vaziyyatdadi. Silkalanma zamanı çox zaman kamar azad edilir. Agar kamar azad edil- mazsa, bu iş yenidan takrarlanır. Bir neça dafa takrardan sonra azad etmak mümkün olmazsa, istiqamatlandrilmiş kumulyativ torped va ya kumulyativ boru kasan vasitasila ilişma yeridan l - 2 m hündürlükda kamar kasilir. Sonra kamarin yuxarı hissasi qaldırılır, kasilma yerindan 5-6 m hündürlük sementla doldu- rulur va quyu digar istiqamatda qazılır. İstiqamatlandrilmiş (kumulyativ) torpedlardan, hamçinin quyu içarisinda kanar cisimlarin dağıdılmasında istifada edilir. Quruluşca bela torpe- da formaca perforatorlann marmilarina oxşayır. Torpedlara forma verilmakla yanaşı, müxtalif diametrda hazırlanırlar.

Quyudan süxur nümunasinin götürülmasi. Qazıma zamanı tatbiq edilan geofiziki üsulların daqiqliyini artırmaq üçün quyudan götürülan süxur nümunalarinin petrofiziki xü- susiyyatlarinin laboratoriya şaraitinda öyranilmasi vacibdir. Bu xüsusiyyatlara süxurların müqavimati, elektrik keçiriciliyi, baş
veran kimyavi çevrilmalar, mexaniki xüsusiyyatlari, elastiki, radioaktiv xüsusiyyatlari va s. daxildir. Süxur nümunalarini qu- yudan götürmak üçün iki üsuldan istifada olunur:

1. 
   qazıma zamanı qazıma borusu vasitasila;
   
2. 
   kabel vasitasila quyuya buraxılan cihazla süxur nü- munasinin götürülmasi.
   

Quyu qazıldıqdan sonra açılmış laylardan süxur nümu- nasi götürmak üçün xüsusi atıcı süxur götüran cihazlardan is- tifada olunur. Atıcı süxurgötüran cihaz polad gövdadan va sü- xurgötüran barıtla doldurulmuş lülali kameralardan ibaratdir. Süxurgötüran karotaj kabelina birlaşdirilarak quyuya buraxılır. SG lazımi darinlikda fay qarşısında saxlandıqdan sonra kabelin daman vasitasi ila cihaza carayan verilir. Qızdırıcı naqildan carayan keçdikda yanğına hassas madda alışır va barıt yanmaya başlayır. Atılıb divara sancılan metal stakan cihaza bağlı olur va dartanda nümuna içinda qalır. Süxur götüranda quyu şarai- tindan va cihazın markasından asılı olaraq müxtalif tip barıt- lardan istifada olunur. Cihazın markasından asılı olaraq barıtın kütlasi 3.5+2 q olur.
Birinci halda götürülmüş süxur nümunasinda çoxsaylı dayişikliklar baş verir. Buna sabab gil mahlulunun bilavasita götürülmüş süxur nümunasi ila tamasda olmasıdır. Bu çatışma- mazlığı aradan qaldırmaq üçün ikinci üsuldan istifada edilir. İstifada edilan quyu cihazının gövdasinda bir neça metaldan hazırlanmış stakan yerlaşdirilir.
İlk dövrlarda bela cihazlarda stakan quyu cihazının gövdasina troslarla birlaşdirilirdi, yani quyu cihazı harakata gatrildikdan sonra süxur nümunasi ila dolu stakan quyu ciha- zının atrafında asılı vaziyyatda qalırdı. Quyu diametrinin ki- çilib böyümasi biza malumdur. Quyu cihazı yuxan qaldırıl- dıqda quyu diametrinin kiçildiyi intervalda çox zaman stakan- lar ilişib qırılırdılar va ya quyu cihazı tutulurdu va quyuda qaza baş verirdi. Bunun qarşısını almaq üçün son tipli cihazlarda
stakan quyu cihazların gövdasina çox böyük garginliya malik yaylarla birlaşdirilir.
Naticada, stakan partlayış naticasinda böyük süratla süxura daxil olur. Yayın garilmasi sayasinda isa geriya qayıda- raq yuvasında oturur. Belalikla, qaza aradan götürülmüş olur. Nümuna götürmanin sxematik quruluşu aşağıdaki kimidir (şakil 5.58).

Şakil 5.58. Süxur nümunasi götüran cihazın sxemi. l- parlayıcı madda yerlaşan hissa; 2-partlayıcı madda; 3- stakan

yerlaşan yuva; 4-stakan; 5-tros; 6-yay.