2
ELM DÜNYASI
/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013
1. Mәzmun
Son illәr aparılan sosial-iqtisadi siyasәt
nәticәsindә ölkәdә yüksәk inkişafa nail olun -
muş, әhalinin maddi rifahı xeyli yaxşı laşmış,
yoxsulluğun sәviyyәsi mini
muma enmiş vә
Azәrbaycan Respublikası orta gә
lirli ölkәlәr
sırasında yer tutmuşdur. Gerçәk lәşdirilәn isla -
hatlar vә genişmiqyaslı infra struk tur layihәlәri
sosial-iqtisadi hәya tın yenidәn qurulması vә
davamlı inki şafı üçün şәrait yaratmışdır.
Ölkә qarşısında duran növbәti strateji vәzifә
sosial-iqtisadi hәyatın daha da mo dern lәşdi ril -
mә si vә qabaqcıl beynәlxalq tәcrübәyә uyğun -
laş dırılması yolu ilә davamlı iqtisadi inkişafın
tәmin edilmәsi vә әhalinin hәyat sә viy yәsinin
yüksәldilmә sin dәn ibarәt dir. Müa sir lәşdirmә, ilk
növbәdә, qabaqcıl texno lo gi yaların vә idarәetmә
üsul larının, elmi nailiyyәtlәr әsasında yaradılan
innova siyaların ölkәnin sosial-iqtisadi hәya tına
uğurlu tәtbiqi ilә bağlıdır. Bunun üçün prioritet
istiqamәt ölkә iqtisadiyyatının dün ya iqtisadiy -
yatına inteqra si yasının sürәt lәndi ril mәsi ilә yanaşı,
ölkәdә insan kapi ta lının inki şafı, şәxsin müasir
bilik vә bacarıqlara yiyә lәn mәsinin tәmin edil -
mә sidir. İnsan kapitalının inkişafı iqtisadiy yatın
qlobal sistemә uğurlu inteqrasiyası vә ölkәnin
beynәlxalq rәqabәtdәn daha effektli faydalan -
ması prosesindә әn mühüm şәrtlәrdәn olub,
ölkәnin tәhsil sisteminin başlıca vәzifәsini tәşkil edir.
Azәrbaycan Respublikasının inkişaf kon sep -
siyasına uyğun olaraq şәxsә hәrtәrәfli bilik vә
bacarıqların verilmәsi mәqsәdi ilә tәh sil sistemi -
nin institusional әsasları, infra struk turu vә insan
resursları inkişaf etdiril mәlidir. Tәhsilin inkişafı
ölkәdә әhalinin rifahının yaxşı laşması, hәmçinin
fәrdin hә ya tının daha yük sәk sәviyyәdә qurul -
ma sı üçün zәmin yaradır. Tәhsil insanlara texno -
logiyaları çevik mәnim sәmәk, әmәk baza rında
layiqli yer tutmaq vә ömür boyu tәhsil prosesinә
qoşulmaq, sağlam hәyat tәrzi, әtraf mühitә mü -
na sibәtdә düzgün mövqe seçmәk imkanı verir.
Sosial-iqtisadi hәyatın müasirlәşdirilmә sindә
tәhsilin rolu tәkcә tәhsilalanın qazan dığı bilik vә
bacarıqların iqtisadi amilә çev ril mәsi ilә mәh -
dudlaşmır. Tәhsil prose sindә әldә olu nan bilik
vә bacarıqlar, hәmçi nin etik-әxlaqi norma vә
dәyәrlәr hәr bir tәh si lalanın cәmiy yәtin layiqli
üzvü olması üçün lazımi şәrait yaradır, onu
biliyi vә etik davranışı sayәsindә örnәk ola bilә -
cәk hәm kara, nümunәvi ailә üzvünә vә vәtәn -
da şa çevirir.
Son illәrdә ölkәdә tәhsilin inkişafı istiqa mә -
tindә mühüm addımlar atılmışdır. Tәhsi lin nor -
ma tiv hüquqi bazası tәkmillәş di ril miş, maddi-texniki
tәminatı istiqa mә tindә Azәrbaycan Res publikası
Pre zi denti nin sәrәncamları әsasında geniş tәd -
bir
lәr hәyata keçirilmişdir. Hәmin mәqsәdlә
müx tәlif şә hәr vә rayonlarda 2500-ә yaxın mәk -
tәb bina sı tikilmiş vә mövcud tәhsil obyektlә rin -
Azərbaycan Respublikasında
təhsilin inkişafı üzrə Dövlət
Strategiyası
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 oktyabr
2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir
Elm vә tәhsil yeniliklәri
3
ELM DÜNYASI
/ Elmi-kütlәvi jurnal / 4 (04) 2013
dә әsaslı tәmir-bәrpa işlәri uğurla aparıl mışdır.
Tәhsil müәssisәlәrindә in
forma siya-kom mu -
nikasiya texnologiyala rı nın tәtbiqi әhә miy yәtli
dәrәcәdә genişlәnmişdir.
Qeyd olunanlarla yanaşı, sürәtlә mo dern -
lәşәn Azәrbaycan Respublikasında tәh sil siste -
minin insan kapitalının inkişafı çağı rışla rına
cavab vermәsi istiqamәtindә yeni addımların
atıl masına vә ümumi tәhsilin keyfiyyәt göstә -
ricilәrinin Avropa standartlarına uyğunlaşdı rıl -
masına ehtiyac vardır. Tәhsilin keyfiy
yә
tinin
yaxşılaşdırıl ması üçün tәhsili idarәetmә siste mi -
nin yeni dәn qurulması, bu sahәdә insan re surs -
larının inkişaf etdirilmәsi vә müәllim peşә sinin
nüfuzunun artırılması zәruridir.
"Azәrbaycan Respublikasında tәhsilin inki -
şafı üzrә Dövlәt Strategiyası" (bundan sonra –
Strategiya) Azәrbaycan Respublika sında keyfiy -
yәt nәticәlәri vә әhatәliliyinә görә dünya ölkәlәri
sırasında aparıcı mövqe tutan, sәriştәli müәllim
vә tәhsil menecer lәrinә, qabaqcıl texnologiyalara
әsaslanan infrastruk tura malik tәhsil sisteminin
yara dılması üçün beş strateji istiqamәtdә geniş -
miqyaslı tәdbir lәri nәzәrdә tutur.
Birinci strateji istiqamәt sәriştәyә әsas lanan
şәxsiyyәtyönlü tәhsil mәzmununun yaradıl ma -
sına yönәlmişdir vә tәhsilin mәk tәbәqәdәr, ümumi,
ilk peşә-ixtisas, orta ixti sas vә ali ol maqla, bütün
pillәlәri üzrә kuri ku lumların inkişafı kimi vacib
hәdәfi әhatә edir.
İkinci strateji istiqamәt tәhsil sahәsindә insan
resurslarının müasirlәşdirilmәsini nәzәrdә tutur.
Bu istiqamәt innovativ tәlim metod la rını tәtbiq
edәn, tәhsilin mәzmunu nun sәmә rәli mәnimsә nil -
mәsini tәmin edәn sәriştәli tәhsilverәnin for ma laş -
dırılmasına xidmәt edir vә özündә tәh sil ve rәnlәrin
peşә kar lığının yüksәldilmәsi, tәh sil alanların nai -
liy yәtlәrinin qiymәtlәn diril mә si üzrә yeni sis -
tem lәrin qurulmasını, tәhsil a lanların iste d adının
aşkar olunması vә inkişafı ilә bağlı, habelә xüsusi
qayğıya ehtiyacı olanlar üçün inklüziv tәlim
metodologiyasının yaradıl ma sını ehtiva edir.
Üçüncü strateji istiqamәt tәhsildә nәticә lәrә
görә cavabdeh, şәffaf vә sәmәrәli idarә
etmә
mexa nizmlәrinin yaradılmasını nәzәrdә tutur. Bu
istiqamәt tәhsil sistemindә tәn
zimlәmә vә
idarәetmәnin qabaqcıl beynәl xalq tәcrübә әsasında
müasirlәşdiril mәsi, tәhsil müәs sisәlәrindә nәticә -
yönlü vә şәffaf idarәetmә modelinin, tәhsilin
keyfiyyәtinin tәminatı vә idarә olunması üzrә
yeni mәlu mat vә hesabat sistemlәrinin yaradıl -
ması kimi hәdәflәri әhatә edir.
Dördüncü strateji istiqamәt müasir tәlәb lәrә
uyğun vә ömür boyu tәhsili tәmin edәn tәhsil
infrastrukturunun yaradılmasını nә zәrdә tutur.
Bu istiqamәt tәhsil müәssisә lә rin dә informasiya-
kommunika siya tex
no
lo gi yaları әsaslı tәlim
metodologi yasına uyğun infra struk turun yara -
dıl ması, tәhsil müәssisәlәri şәbәkәsinin rasional -
laşdırılması, distant tәhsil, istedadlı vә xüsusi
qayğıya ehtiyacı olan uşaq lar üçün tәhsil vә inki -
şaf, yaşlıların tәhsili, peşә-ixtisas vә tәhsil mәsә -
lәlәri üzrә mәslәhәt xid mәtlәri göstәrәn regional
universal mәr kәz lә rin, müasir tәminatlı peşә-
tәdris mәrkәzlәrinin vә komplekslә rinin qurul -
ması, kampusların yara dılması kimi tәdbirlәri
ehtiva edir.