Sirtqi bo`lim ta'lim sohasidagi tadqiqotlar va innovatsiyalar
OLIY TAʼLIMDA IJODKORLIKNI RIVOJLANTIRISH OMILLARI
Yüklə 4,07 Mb.
|
| OLIY TAʼLIMDA IJODKORLIKNI RIVOJLANTIRISH OMILLARI
Dilafruz Ibroximovna Asqarova FarDU, Ijtimoiy-gumanitar fanlar kafedrasi o’qituvchisi, Vosibjonova Shalola Abduvali qizi FarDU, Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi talabasi Jamiyatimiz taraqqiyotining ayni vaqtdagi dolzarb mavzularidan biri bo‘lgan ta'limning yana bir asosiy vazifalaridan, zamonaviy bilimlarga ega bo‘lgan, ijodiy fikrlash qobilyatiga ega tafakkurli inson kapitalini rivojlantirishdir. Inson tafakkuri o'sishining asosiy omillaridan biri uning ijodiy fikrlashi , bu qobilyatni rivojlantirish uchun avvalo kitobxonlikni shakllantirmog‘i zarur. Ijodkorlik bu har bir sohaga taalluqli bo‘lib; mutaxassislar aynan shu sohaga foydali va yangilik deb bilgan narsalarni aniqlaydilar. Har bir sohadagi talab darajasi qanchalik yuqori bo'lsa, ijodkorlik ham shunchalik yuqori bo'ladi. Ijodkorlik har bir insonga xosdir, lekin insonlar uni turli omillar ta'sirida rivojlantiradilar yoki aksincha yo'qotadilar. Ijodkorlik va kitobxonlikni rivojlantirish uchun muammolarga nisbatan sezgirlik; uyg'unlik, javoblar va yechimlarni izlash, gipotezalarni ilgari surish, ularni tekshirish va natijalarni umumlashtirishni o‘rgatish lozim. Insonning eng muhim ehtiyoji va yetakchi qadriyatlaridan biri o‘z-o‘zini rivojlantirish, o‘zini namoyon qilish, salohiyatini rivojlantirishga intilishdir. Yangilikka ochiqlik, nostandart echimlar qobiliyati, tashqi muhit xavfsizligi, o'zini namoyon qilish erkinligi potentsialni ro'yobga chiqarish, o'z-o'zini rivojlantirish uchun shartlaridiryu Oliy taʼlimda ijodkorlik dunyosi muammolar va yordam beruvchi shaxslardan o'zlarining ijodiy qobiliyatlaridan foydalanishni talab qiladigan noaniq va murakkab ish. Oliy o'quv yurtlari talabalarining ijodkorligini rag‘batlantirishning ahamiyati yoshlarni noaniq va murakkab mehnat dunyosiga tayyorlash zarurati tufayli keng e'tirof etilgan, bu esa shaxslardan o'z ijodiy qobiliyatlarini ishlatish mahoratini talab qiladi. Ijodkorlik odamlarga imkoniyatlardan yaxshiroq foydalanishga va shaxsiy va professional hayotidagi qiyinchiliklar hamda ana shu qiyinchiliklarga jiddiyroq javob berishga yordam beradi. Ijodiy xatti-harakatlar ham hayot sifatiga hissa qo'shadi, ularning ifodasi odatda qoniqish va zavq hissi bilan birga keladi, bu hissiy farovonlik va ruhiy salomatlikning asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Ijodkorlik ham biznes olamida muhim ahamiyatga ega bo'lib, natijada innovatsiyalar va tashkilotlarning muvaffaqiyati uchun muhim omil hisoblanadiyu Ta'lim jarayonida ijodkorlikni rivojlantirish uchun turli nuqtai nazardan qarash mumkin. Ta'limda ijodkorlikni o'rganishdagi yondashuvlardan biri kompetentsiyaviy yondashuvini joriy etish bilan bog'liq bo'lib, ijodkorlikni bir nechta tarkibiy qismlarining o'zaro bog'liqligi hisobga olgan holda ko'rib chiqishga asoslanadi: uslubiy, protsessual, shaxsiy va panoramik. Ushbu yondashuvga ko'ra, ijodiy kompetentsiya - bu aniq amaliy muammolarni hal qilish uchun noaniqlik sharoitida samarali va ixtirochi ishlash qobiliyati, bilim va tajriba, olingan bilimlardan moslashuvchan foydalanishga tayyorlik, o'z-o'zini tarbiyalash va o'z-o'zini takomillashtirish. Mavzuga qarab, ta'limdagi ijodkorlik to'rt jihatda o'rganiladi: shaxsiy (xodimlar va o'quvchilar ijodiyoti), guruh (aloqa, hamkorlik), protsessual, institutsional. Oliy ta’lim muassasalaridan ijodkor mutaxassislarni tayyorshda hamda tanlangan mutaxassisliklar va ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha mehnat usullarini bajarish doirasida talabalarda ijodiy rivojlangan salohiyatni shakllantirish va rivojlantirish chora-tadbirlarini maksimal darajada ishlab chiqarish zarur. Bu masala yuzasidan alohida muammo sifatida ta'lim va mehnat jarayonlarining barcha ishtirokchilari tomonidan ijodkorlikni rivojlantirish va tushunish o'rtasidagi nomutanosiblikni ta’kidlash mumkin. Ta'lim jarayonida ijodkorlikni rivojlantirish uchun turli nuqtai nazardan qarash mumkin. Ta'limda ijodkorlikni o'rganishdagi yondashuvlardan biri kompetentsiyaviy yondashuvini joriy etish bilan bog'liq bo'lib, ijodkorlikni bir nechta tarkibiy qismlarining o'zaro bog'liqligi hisobga olgan holda ko'rib chiqishga asoslanadi: uslubiy, protsessual, shaxsiy va panoramik. Ushbu yondashuvga ko'ra, ijodiy kompetentsiya - bu aniq amaliy muammolarni hal qilish uchun noaniqlik sharoitida samarali va ixtirochi ishlash qobiliyati, bilim va tajriba, olingan bilimlardan moslashuvchan foydalanishga tayyorlik, o'z-o'zini tarbiyalash va o'z-o'zini takomillashtirish. Mavzuga qarab, ta'limdagi ijodkorlik to'rt jihatda o'rganiladi: shaxsiy (xodimlar va o'quvchilar ijodiyoti), guruh (aloqa, hamkorlik), protsessual, institutsional (omillar va atrof-muhit sharoitlari). Oliy ta’lim muassasalaridan ijodkor mutaxassislarni tayyorshda hamda tanlangan mutaxassisliklar va ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha mehnat usullarini bajarish doirasida talabalarda ijodiy rivojlangan salohiyatni shakllantirish va rivojlantirish chora-tadbirlarini maksimal darajada ishlab chiqarish zarur. Bu masala yuzasidan alohida muammo sifatida ta'lim va mehnat jarayonlarining barcha ishtirokchilari tomonidan ijodkorlikni rivojlantirish va tushunish o'rtasidagi nomutanosiblikni ta’kidlash mumkin. Oliy ta’limda ijodkorlikni rivojlantirish insonlar va ularning shaxsiy yutuqlari hamda jamiyat uchun foydali hisoblanadi. Chunki barcha ish beruruvchilar o‘z hodimlarini duch kelish mumkin bo‘lgan vaziyatlarga, tez o'zgarishlarga dosh berishi va oldindan aytib bo'lmaydigan muammolarni hal qilishi uchun samarali strategiyalarni o'zlashtirgan, muammolarni hal qilish, tanqidiy va mustaqil fikrlash ega bo‘lgan bo‘lishlarini hohlaydi. Oliy ta’limda ijodkorlikni rivojlantirish insonlar va ularning shaxsiy yutuqlari hamda jamiyat uchun foydali hisoblanadi. Chunki, ijodkor inson har doim yangilikka va yaxshilikka intiladi. Foydalnilgan adabiyotlar ro’yxati Vosiljonov, A. (2022). Basic theoretical principles of corpus linguistics. Academicia Globe: Inderscience Research, 3(2), 1-3. Vosiljonov, A. (2022). LINGVISTIK TАDQIQОTLАRDА KОRPUS О ‘RGАNISH ОBYЕKTI SIFАTIDА. IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY JURNALI, 2(11), 176-182. Vosiljonov, A. (2022). PRAGMALINGVISTIKA VA UNING TAHLILIY SHAKLLANISH TARIXI. Science and innovation, 1(B8), 99-105. Vosiljonov, A. (2022). PRAGMALINGUISTICS AND THE HISTORY OF ITS ANALYTICAL DEVELOPMENT. Science and Innovation, 1(8), 99-105. Vosiljonov, A., & Isaqova, X. (2023). EFFECTIVENESS OF MOTHER TONGUE EDUCATION IN THE PRIMARY GRADES. International journal of advanced research in education, technology and management, 2(2).VATING LEXICAL SYNONYMS IN THE SPEECH OF PRIMARY Askarova, D. (2022). FORMATION OF CREATIVITY AND BOOKREADERS QUALITIES IN HIGHER EDUCATION INSTITUTION. Science and innovation, 1(B8), 1039-1044. Askarova, D. I. (2022). The Role Of Folk Pedagogy In The Development Of Creativity Of Students Of Higher Educational Institutions. Oriental Journal of Social Sciences, 2(02), 89-96. Dilafruz, A. (2022). Maktabgacha Yoshdagi Bolalarda Va Oilada Gender Xususiyatlarni Shakllantirish Omillari. Innovation In The Modern Education System, 2(18), 183-189. Asqarova, D. I., & Mahamadaliyevna, D. Y. (2021). MUALLIM. Askarova, D. I. (2022). USE OF INTERACTIVE METHODS IN DEVELOPING CREATIVITY OF STUDENTS OF HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS. Emergent: Journal of Educational Discoveries and Lifelong Learning (EJEDL), 3(10), 92-97. Askarova, D. I., & Jabborova, M. K. (2022). The Introduction Of Gender Issues In Preschool Education On The Example Of Folk Pedagogy. Oriental Journal of Social Sciences, 2(05), 81-87. Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o‘g‘l //THE ROLE OF PHYSICAL CULTURE IN PROVIDING THE PSYCHOLOGICAL HEALTH OF THE ATHLETE// INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION. International scientific online conference. Canada. Part 2, 23.01.2022. 1-3 Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //SPORTCHI PSIXOLOGIK SALOMATLIGIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR// GALAXY INTERNATIONAL INTERDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL (GIIRJ). Vol. 10, Issue 11, Nov.(2022). 117-121 pages. QURBONOVA Saida Miralimjanovna, RAXMATJONOV Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //MAMLAKATIMIZ PSIXOLOGLARI ISHLARIDA SHAXSLARARO MUNOSABATDA MUOMALA MUAMMOSINING TALQINI// Journal of Pedagogical and Psychological Studies. Vol. 1. № 5, (2023). 99-103 pages. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbeko‘g‘li //SPEECH ISSUES IN PSYCHOLINGUISTICS// IQRO JURNALI № 2. 04.2023. 503-511 betlar. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li, Vosiljonov Azizbek Boxodirjon o‘g‘li //XORIJ PSIXOLOGLARINING ISHLARIDA SHAXSNING TADQIQ ETILISHI// INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION. Vol. 1. № 12, 2022. 39-47 pages. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //TALABALARDA TOLERANTLIKNI RIVOJLANTIRISH – IJTIMOIY PSIXOLOGIK MUAMMO SIFATIDA// International Journal of Economy and Innovation. Volume: 30. 2022. 66-70 pages. Rakhmatdjonov Shokhjahon Dilshodbek o‘g‘li //PSYCHOLOGICAL ASPECTS OF THE SPORTSMAN PERSONALITY DURING COMPETITIONS// IJTIMOIY FANLARDA INNOVASIYA ONLAYN ILMIY JURNALI. Vol. 2 No. 11 (2022). 215-221 betlar. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //Motiv Va Motivatsiya Muammosining Jahon Va Mahalliy Psixologlar Tomonidan Tadqiq Etilganligi// American Journal of Social and Humanitarian Research, Vol. 3 No. 11 (2022). 256-259 pages. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li //TOLERANTLIK SHAKLLANAYOTGAN SHAXS MODELINING TAVSIFI// International scientific journal «MODERN SCIENCE АND RESEARCH». VOLUME 2 / ISSUE 5 /2023. 761-764 pages. Raxmatjonov Shoxjahon Dilshodbek o‘g‘li. (2023). PSIXOLOGIYADA MOTIVATSIYA TURLARI, NAZARIYALARI VA TAHLILI. Научный Импульс, 1(10), 665-670. Yüklə 4,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|