Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
706
*** Faciəvi, dramatik, ümidsiz illər yaşadıq. Dəhşətli vaxtlarda və ondan da dəhşətli VAXTSIZLIQ (bezvremenye) şəraitində ömür sürdük. Amma heç bir zaman həyat indi kimi bayağı olmamışdı. İndi son dərəcə BAYAĞI bir dünyada yaşayırıq. Hər yerdə hökm sürən ancaq və ancaq bayağılıqdır. Siyasətdə, sənətdə, əxlaq və mənəviyyatda, mətbuatda, TV və radioda – bayağılığın təntənəsi…. Fikirlərdə və hisslərdə – əgər bunları fikir və hiss saymaq olarsa – bayağılıq. Bu "fikir" və "hissləri" ifadə edən dildə bayağılıq. Bayağılıq insanların bütün varlıqlarına hakim kəsilib. Bayağılıq üzünü Keçmişə də tutur. Keçmişin ən yüksək, təmiz, müqəddəs ədəbiyyat və sənət anlayışları, ədəbiyyat və sənət adamları bayağılaşdırılır. Bayağılıq indiki söz sənətinə, musiqiyə, ifaçılığa, kinoya öz zövqlərini, daha doğrusu, öz zövqsüzlüyünü diqtə edir. Gələcək haqqında düşünəndə də bayağılıq heç bir ümid yeri qoymur.
*** Fərqli fikrə, sənin mövqeyinlə üst-üstə düşməyən mövqeyə qarşı bu qədər dözümsüz olub özünü demokrat saymaq olmaz. Hakimiyyət uzurpatorları olduğu kimi demokrat anlayışının da, millətçi anlayışının da uzurpatorları var.
İndi xarici sözləri işlətmək dəbdir, mən də iki əcnəbi söz işlədəcəm: Mən istərdim ki, bizim müxalifət bu cəmiyyətin İSTEBLEŞMENTİNƏ daxil olsun, cəmiyyətin MARGİNALLARI olmasın.
707 Düzəliş: "Filankəs cüvəllağıdır" əvəzinə, "Filankəs cümləqayğıdır" oxunmalıdır.
Bu çox sadə bir əqidədir: Allaha inanırsansa, deməli, o dünyaya, həyatın mənasına, son nəticənin ədalətinə də inanmalısan. Yox, Allaha inanmırsansa, deməli, başqa heç nəyə də inanmırsan.
Onlar yalnız Molla Nəsrəddin lətifəsində olduğu kimi eşitdiyini eşitmək, bildiklərini bilmək istəyirlər. Bildiklərini, dəfələrlə eşitdiklərini bir balaca nəzmə də çəkiblərsə, bu olur bəyəndikləri, sevdikləri şer.
Tİnsaf dinin yarısıdırU deyirlər. Dinləri var ki, onun yarısı da olsun?
Mən özümü ona görə güclü hiss edirəm ki, Allaha və Vaxta arxalanıram. Daha doğrusu, tək bir Allaha, çünki Vaxt da elə Allahın səbridir. Allah: "Tələsik nəticələr çıxarmayın, – deyir, – darıxmayın, dözün, səbriniz olsun. Zaman hər şeyi yerbəyer edəcək, Hər şey öz məqamında həqiqi və ədalətli qiymətini alacaq". Səbr – vaxtın ölçüsüdür. Vaxt da, tarix də Allahın səbridir. *** Mən Həzrət İsa olmasam da, əstəğfürullah, yan-yörəmdə İudalar bir deyil, iki deyil.
İnsanın qoruması vacib olan və heç vəchlə qoruya bilmədiyi şey – onun ölümündən sonra xatirələrdə əks olunmuş surətidir. Haçansa söylədiklərin, haçansa etdiklərin, hər hansı hərəkətin xatırlayanların öz zövqü, öz səviyyəsi, öz marağına görə yozulacaqdır. Çox vaxt tam təhrif olunacaq, heç zaman demədiklərin, etmədiklərin sənə aid ediləcək, sənə sırınacaq, gerçək
şəxsiyyətin tanınılmaz şəkildə
dəyişiləcək, 708 saxtalaşdırılacaq, bayağılaşdırılacaq. 16 oktyabr, 2003, Strasburq *** Türkiyədən Strasburqa Türk Dünyası yazarlar toplantısına gələnlərin əksəriyyəti dinçidir. Türkiyədə bunlara qalstuklu mollalar da deyirlər. Əlbəttə, aralarında açıq fikirli şəxsiyyətlər az deyil, amma çoxu ayağı çarıqlı, başı panamalı adamlardır. Çuxalarının yaxasında kəpənək qalstuk taxmış insanlar – belə də demək olar.
*** Bəzən deyirlər ki, filankəsi (klassiki, ya çağdaşı) dünyaya tanıda bilməmişik. Səfeh sözdür. Sənətkar yalnız özü-özünü sənəti vasitəsilə tanıda bilər. Doğrudur, bəzi istisnalar da olur, bu tanınma uzun illər, hətta əsrlər də gecikə bilər. Belədə dünyasını dəyişmiş sənətkar bundan xəbər tutmayacaq. Amma gec-tez məhz sənət əsəri – söz, mətn, film, musiqi, rəsm özünü təsdiq edir. Əks halda belə çıxardı ki, bir əsəri dünyaya tanıda biləcək tənqidçi, alim (yaxud lap neçə-neçə tənqidçi, alim) sənətkarın özündən daha böyük təsir etmə gücünə malikdir, ya reklamın, təbliğatın gücü sənət əsərinin öz gücündən üstündür. Cəfəng fikirdir. Rəhmətlik Məmməd Arif düz deyirdi ki, bizim ədəbiyyatda layiqli bir şey olanda Moskva (o vaxtkı Mərkəz) özü tapıb, dartıb çıxardır. Həqiqətən böyük, onda ki olsun dahi sənətkarı dünyadan gizli saxlamaq mümkün deyil. Dünya böyük sənət əsərlərindən bixəbər deyil və biganə qalmır belə əsərlərə. Əlbəttə, reklamın, piarın (illah da dünyada yəhudi piarının) təsir gücünü də tamamilə inkar etmək olmaz.
709 *** Mənimçün xalq yalnız bir millətə mənsub olan, indi yaşayan insanlar toplusu deyil. Xalq bu, ya digər miqdarda camaat deyil və əlbəttə, küyə gedən kütlə də deyil. Xalq – müəyyən mədəni dəyərlər, yaratdığı maddi və mənəvi sərvətlər, əxlaq prinsipləri, adət-ənənələr, sənət, elm əsərləridir, doğma dildir. Xalq – onun keçmişi, tarixi, əsrlərin keşməkeşli yollarından keçirib gətirdiyi özünəməxsusluğu, mənliyi, qeyrəti, heysiyyəti, bənzərsiz simasıdır. Dədə- babalarının məzarları qazılmış və özünün, nəvə-nəticələrinin yaşadıqları və yaşayacaqları ərazinin sahibidir.
*** Dədə Qorqud Dedi: qoduq Yetər, bəsdi Dedi-qodu. *** Ədəbiyyat çabalayır kəndlə şəhər arasında. Yazır, yazır, hey yazırlar axşam, səhər arasında. Mətbuat zəhərlədikcə artır qanımda şəkərim, Bax beləcə keçir ömrüm Şəkər-zəhər arasında. 7 iyul, 1999
*** Bugünkü Azərbaycan əhalisinin gen yaddaşında, şüuraltının ən alt və dərin qatlarında nəinki İran-Turan davası, hətta oğuz- qıpçaq savaşlarının da uzaq əks-sədaları yaşayır. Dilimizin Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|