Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
195 Özünü də həddindən artıq tox tuturdu. Bu, Rəsul idi. Sonralar Rəsul da kinostudiyaya işə düzəldi və orada təzədən tanış olduq. Bir şöbədə işləyirdik, bir otaqda otururduq, amma uzun müddət bir-birimizlə danışmağa söz tapmırdıq".
Anamındır bu misralar. "Məni işdən çıxardılar, hər yerdən də əlim üzüldü. O vaxt həmkarlar ittifaqının sədri işləyən Əliağa Babayevin qəbuluna getməyi qərara aldım". (Əliağa Babayev mərhum kinorejissorumuz Arif Babayevin əmisidir – A.).
Alman dili üzrə mütəxəssis Nəzakət Ağazadə anamın ən yaxın rəfiqələrindən idi. Sonralar Nəzakət xanım dilçi-alim Əliheydər Orucovun həyat yoldaşı olub. 1979-cu ildə xaricə turist səfəri zamanı vəfat etdi.
196 vətən torpağına yetirdilər. Soyuq barmaqlarıyla yapışdı ürəyimdən bu dərd mənim, bu qəm mənim, Nəzakət, Nəzakət, əziz, mehriban rəfiqəm mənim... …Nə ata çörəyi yedik, nə gördük qardaş sovqatı Qamçıladı bizi acı-acı sərt üzlü yetimlik həyatı. …Ömrün çətin yollarında bizə yar oldu Əli, Rəsul Onlar açıq ürəkli, qaynar məhəbbətli gənclər idi, O zamanlar bizimlə ünsiyyət bağlamaq Sadə sevgi deyil böyük hünər idi Xatirələr aləminə səsləyir yenə bu ayrılıq, bu qəm məni, Nəzakət, Nəzakət, əziz, mehriban rəfiqəm mənim... 1934-cü ildə anamla atam evləndilər. Həmişə təbəssümlə xatırlayırdılar ki, kəbinlərini kəsdirərkən qəribə vəziyyətə düşüblər, qeydiyyat üçün bir manat vermək lazım imiş, heç birinin də yanında bir manatı yoxmuş. Bu fakt atamın şerinə də düşüb.
Xatırladım o əziz günü. Xoşsifət qadın: "Bir manatınız yoxdur, – dedi, 197 sonra gətirərsiniz". Qeyd dəftərində qoşa imza atdıq biz Sonra başladı ayrılıq günləri acıdan acı. Sonra başladı Nigaran qəlbin ülfət ehtiyacı. Kəbinlərini kəsdirsələr də, toylarını edə bilməmişdilər. Bibilərim oxuyurmuş, atamgilin böyük ailələri – anası, üç bacısı (böyük bacısı Kubra ərdə idi) və özü Birinci Paralel küçədə iki balaca otaqda yaşayırmışlar. Anam Moskvaya ali təhsil almağa gedib. Bubnov adına pedaqoji instituta daxil olub. Bir neçə ildən sonra atam da Moskvaya növbəti sona yetməmiş ali təhsillərindən birini almaq üçün yola düşüb. Toyları 1937-ci ildə fevralın 11-də Bakıda, həmin o Birinci Paralel küçəsindəki mənzillərində olub. Toyun qonaqları içində Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad, Kazım Ələkbərli, Mikayıl Müşfiq də vardı. "Tez-tez düşünürəm ki, yəqin sonralar bizim o toy məclisini xatırlayırmışlar, yazıqlar". Söhbətdən yorulur. –Sən get, – deyir, – bir az dincəlmək istəyirəm. – Sonra soruşur: – Mərdəkana gedəcəksən? –Gedəcəm, – deyirəm. –Rəsula salam söylə. Hər dəfə Rəsula salam göndərir. Hər dəfə xəstəxanadan çıxıb Fəxri xiyabana gedirəm – atamın qəbri üstə. Fəxri xiyabanın milisləri mənimlə artıq tanış kimi salamlaşırlar. Ölüm yeni tanışlar çevrəsinə salır məni; indiyənəcən qapısını tanımadığım idarələrlə, təşkilatlarla 198 münasibətlərim yaranır; əhaliyə mülki xidmət idarəsi, yaşıl təsərrüfat idarəsi, Bakı sovetinin əlaqədar şöbələri, Bədii fond, daş karxanaları, mərmər zavodu, heykəl fabriki... Müxtəlif peşə sahiblərinə bələd oluram – daş yonanlarla, qraniti işləyənlərlə, daş üstündə yazı yazanlarla əlaqə saxlayıram, uçotçular, mühasiblər, saysız-hesabsız kağızlar, qərarlar, göstərişlər, smetalar, sərəncamlar, dərkənarlar aləminə qərq oluram. Yük qaldıran, yük aparan, yük boşaldan maşınların, qaldırıcı kranların çeşid-çeşid növlərini bir-birindən ayırmağa başlayıram... İnsanın həyət qonşuları, həyat qonşuları olan kimi ölüm qonşuları da varmış. Atamın məzarına tərəf gedərkən sağ əldəki, sol əldəki məzarlara – onun ölüm qonşularına baxıram və bu mərhumlar da elə bil mənimçün məhrəmləşirlər. Atamın məzarının yanındakı qəbir İmran Qasımovundur. İmran atamdan düz iyirmi gün sonra – aprelin 20-də vəfat etdi. *** Əlli illik ədəbi fəaliyyəti ərzində anamın çox az kitabı çıxıb. Bunun bir sıra səbəbləri var. Birinci səbəbi, əlbəttə, odur ki, anam yaza biləcəklərinin yüzdə birini də yaza bilmədi. Ailə borcu, analıq vəzifəsi, böyük evin qayğıları onun yaradıcılığına mane olurdu. Biz mane olurduq, biz hamımız. Biz hamımız və əlbəttə, çox böyük dərəcədə mən özüm onun vaxtını talayırdıq, qarət edirdik, onu yazı masasından ayırırdıq, hisslərini, duyğularını, fikirlərini dağıdır, pərən-pərən edirdik. Yaradıcılığa həsr olunası günlərini, saatlarını – ərinə, ailəsinə, uşaqlarına, nəvələrinə paylayırdı. Həmişə yanındaydıq, həmişə böyründəydik, həmişə onunlaydıq; özü-özüylə tək qalmağa imkan vermirdik, qəlbiylə baş-başa qalmağa macal tapmırdı. O isə, atamdan fərqli olaraq, tənhalığı sevirdi. Atam yalqızlığa dözümsüz idi. Xususilə, son illərdə heç təkliyə tab gətirə bilmirdi. Yəni elə əvvəlki illərdə, hələ səhhəti yaxşı olan vaxtlarda da ayrılıq möhlətini heç vədə başa vura
Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|