Skýrsla landshlutanefndar fyrir Norðurland vestra 2014

 

14 

 

3 Almenn verkefni 

Lögð verður áhersla á jafnrétti til búsetu og að íbúar landsins fái notið þeirrar grunnþjónustu 

sem gera á kröfu um í þróuðu nútímasamfélagi. 

(Úr stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar Íslands) 

3.1 Heilbrigðisþjónusta 

Grunnþjónusta  eða  réttur  borgaranna  til  að  njóta  ákveðinnar  þjónustu  á  því  svæði  sem  þeir  búa  á 

hefur  aldrei  verið  skilgreindur  í  íslenskum  lögum.  Þó  má  nefna,  svo  dæmi  sé  tekið,  að  almenn 

heilbrigðisþjónusta er skilgreind í lögum um heilbrigðisþjónustu nr. 40/2007 með eftirfarandi hætti: 

„Heilsugæsla,  þjónusta  og  hjúkrun  á  hjúkrunarheimilum  og  hjúkrunarrýmum  stofnana  og  almenn 

sjúkrahúsþjónusta“.  Í  sömu  lögum  er  almenn  sjúkrahúsþjónusta  skilgreind  sem  almennar 

lyflækningar, hjúkrun, slysamóttaka, endurhæfing og nauðsynleg stoðdeildarþjónusta. Í reglugerð um 

heilsugæslustöðvar er „aðalmarkmið  með  rekstri  heilsugæslustöðva að  tryggja öllum landsmönnum 

fullnægjandi  heilsugæslu  í  heimabyggð“.  Þessir  grunnþættir  geta  því  átt  við  alla  staðbundna 

heilbrigðisþjónustu á Íslandi og verkefni stjórnvalda og stjórnenda heilbrigðisstofnana er að verja og 

viðhalda þessum grunnþáttum í samræmi við þarfir og óskir sjúklinga. 

Á  Heilbrigðisstofnun  Vesturlands  á  Hvammstanga  er  brýnt  að  tryggja  að  hægt  sé  að  nýta  þau 

sjúkrarými sem eru til staðar en fjármagn vantar fyrir tæp tvö stöðugildi sjúkraliða til að hægt sé að 

nýta þau rými sem leyfi eru fyrir. Einnig er bagalegt að þjónusta augnlæknis sem komið hefur tvisvar 

á  ári  á  HVE  Hvammstanga verði  ekki í boði  vegna  kvóta  sérfræðilækna og  mikilvægt að  þær reglur 

verði endurskoðaðar svo sérfræðilæknar fáist til að bjóða þjónustu sína úti á landi. 

Húsnæði Heilbrigðisstofnunarinnar á Blönduósi býður upp á góða aðstöðu, fagþekkingu og rými fyrir 

endurhæfingu  aldraðra,  t.d.  eftir  veikindi  eða  slys.  Hægt  væri  að  nýta  3–4  rými  fyrir  þessa  tegund 

heilbrigðisþjónustu og fjölga rýmum með fjölgun sjúkraþjálfara. Einnig er brýnt að fá fjármagn til að 

opna aftur sundlaug stöðvarinnar.  

Til  að  grunnheilbrigðisþjónusta  á  Norðurlandi  vestra  sé  viðunandi  er  nauðsynlegt  að  efla 

Heilbrigðisstofnunina  á  Sauðárkróki  og  bæta  við  1  sjúkrarými,  5  hjúkrunarrýmum,  auka 

sérfræðiþjónustu  farandlækna  (s.s.  á  sviði  endurhæfingarlækninga,  öldrunarlækninga,  geðlækninga 

og húðlækninga), og efla ungbarna- og mæðravernd – svo brýnustu atriði séu nefnd 

3.2 Menntamál 

Grundvallaratriði í byggðaþróun og grunnþjónustu íbúa er aðgengi þeirra að menntastofnunum, ekki 

aðeins leik- og grunnskólum, heldur einnig framhaldsskólum, háskólum og endur- og símenntun. 

Verulega hefur verið  vegið  að  þessari starfsemi  á  Norðurlandi vestra á liðnum árum.  Einkum  hefur 

verið  skorið  harkalega  niður  í  starfsemi  og  rekstri  Háskólans  á  Hólum.  Brýnt  er  að  þróuninni  verði 

snúið við enda sýna rannsóknir að sterk fylgni er á milli menntunar á nærsvæði og búsetuvali þar að 

því loknu, og það styrkir innviði samfélagsins. Þá veita öflugar menntastofnanir eftirsóknarverð störf. 

Verkefni 3.1 – Efling Háskólans á Hólum 

Ný stöðugildi 

4 

Flutt stöðugildi 

0 

Áætlaður kostnaður 

24 m.kr. 

Ábyrgð og framkvæmd 

Mennta- og menningarmálaráðuneytið, Háskólinn á Hólum 

Tímaáætlun 

2015 

---

 

15 

 

Háskólinn á Hólum hefur endurskipulagt og hagrætt mikið í stoðþjónustu sinni á undanförnum árum. 

Í úttekt á gæðum náms við skólann árið 2013 kom í ljós að of langt hefur verið gengið í niðurskurði í 

stoðþjónustu, á sama tíma  og  nemendum  hefur fjölgað  og  auknar kröfur eru  gerðar til  háskóla  um 

þjónustu við nemendur. 

Háskólanum á Hólum hefur verið bent á nauðsyn þess að bæta þjónustu við nemendur og er brýnasta 

þörfin tengd námsráðgjöf, bókasafns-, tölvu- og tækniþjónustu. Núverandi fjárheimild HH skapar ekki 

svigrúm  til þess að  hægt sé að  ráðast í ofangreindar  úrbætur um fjölgun  stöðugilda í  stoðþjónustu 

skólans,  þ.e.  að  ráða  námsráðgjafa  í  fullt  starf,  aðstoðarmann  vegna  tölvumála,  bókasafnsfræðing, 

alþjóðafulltrúa og sviðsstjóra kennslusviðs. Kostnaður vegna fimm stöðugilda er áætlaður 30,0 m.kr. 

eða 6,0 m.kr. á ársverk. 

Verkefni 3.2 – Efling Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra 

Ný stöðugildi 

5 

Flutt stöðugildi 

0 

Áætlaður kostnaður 

30 m.kr. 

Ábyrgð og framkvæmd 

Mennta- og menningarmálaráðuneytið, FNV 

Tímaáætlun 

2015 

 

Til  að  mæta  þörf  atvinnulífsins  og  áhuga  nemenda  á  fjölbreyttum  námsleiðum  er  mikilvægt  að 

menntamálaráðuneytið  vinni  með  framhaldsskólakerfinu  að  uppbyggingu  nýrra  námsleiða. 

Fjölbrautaskóli Norðurlands vestra hefur á undanförnum árum unnið að þróun og nýrra námsleiða 

eins og plastiðna, kvikmyndagerðar, slátrarabrautar o.s.frv. Er afar brýnt að skólinn fái að skapa sér 

sérstöðu og fái heimild til að vinna náið með atvinnulífinu að slíkri uppbyggingu. Það hefur verið erfitt 

að  koma  þessum  nýju  námsbrautum  í  gegnum  kerfið,  fá  námsskrár  samþykktar  og  heimildir  til  að 

hleypa náminu af stokkunum. 

Jafnframt er nauðsynlegt að framhaldsskólar úti á landi fái áfram að taka inn nemendur sem eru eldri 

en  25  ára.  Á  landssvæðum  eins  og  Norðurlandi  vestra  er  mikil  þörf  á  að  hækka  menntunarstig  og 

farsælla að ná því fram í gegnum núverandi kerfi í stað þess að reka tvö framhaldsskólakerfi hlið við 

hlið (fullorðinsfræðslu og hefðbundna framhaldsskóla).  

Fáist  samþykkt  námsskrá,  fjármagn  og  aðrar  heimildir  ráðuneytisins  má  áætla  að  til  verði  2  ný 

stöðugildi  í  plast-  og  trefjaiðnum,  1–2  í  kvikmyndagerðarnámi  og  1  stöðugildi  við  slátrarabraut  hjá 

Fjölbrautaskóla Norðurlands vestra á Sauðárkróki. Kostnaður vegna fimm stöðugilda er áætlaður 30,0 

m.kr. eða 6,0 m.kr. á ársverk. 

Fjölbrautaskóli  Norðurlands  vestra  hefur  unnið  brautryðjendastarf  í  uppbyggingu  dreifnáms  á 

landsbyggðinni og stendur nú að dreifnámi á þremur stöðum, Blönduósi, Hvammstanga og Hólmavík. 

Dreifnámið hefur sannað gildi sitt og styrkir byggð, aðgengi að námi og búsetujafnrétti á Ströndum og 

Norðurlandi  vestra.  Tryggja  þarf  fjármuni  til  lengri  tíma  til  reksturs  og  frekari  þróunar  dreifnáms  á 

þessum stöðum. 

Mikilvægt  er  að  styrkja  stoðir  dreifnámsdeilda  á  Hvammstanga  og  á  Blönduósi.  Það  er  gríðarlegt 

hagsmunamál fyrir sveitarfélögin og íbúa þess að efla starfsemi deildanna en ýmislegt bendir til þess 

að  hlutfall nemenda í efstu  deildum grunnskólans  sem ætla sér að  nýta  sér dreifnámið sé  sífellt að 

hækka. Það má því draga þá ályktun að það að eiga möguleika á dreifnámi í heimabyggð geri það að 

verkum  að  fleiri  nemendur skili sér  í nám  að  loknum  grunnskóla.  Auk þess eru  þeir nemendur sem 

nýta sér dreifnámið líklegri til að halda áfram námi við FNV á Sauðárkróki.  

---