Son illər erməni təcavüzünə məruz qalmış bütün Azərbaycan xalqı
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ceyran Əsgərova
- İlham Əliyev
Qarabaü mÿtbÿxi 4 ● Þn sþz Bu kitabda verilən xörəklərin hamısını bu gün artıq 20 ildən çox qaçqınlıq ömrünü yaşayan Qarabağ əhalisindən, ayrı-ayrı şəxslərdən topladıq. Çalışdıq bizə verilən məlumatlara, reseptlərə çox müdaxilə etməyək. Buna görə də əlinizdəki kitab tam işlənmiş texnoloji kitab yox, daha çox olduğu kimi xalq mətbəxidir. Şifahi mənbələrdən toplandığı üçün respondentlər (məlumat verən şəxslər) han- sısa bir ərzağı, sözü unuda, yaxud əlavə edə bilərdilər. Amma çox böyük texno- loji səhvləri istisna etməklə biz məlumatları olduğu kimi saxladıq. Bu tipli tədqiqat Azərbaycanda ilk dəfədir ki, aparılıb. Qarabağ mətbəxinin toplanması yönümündə ölkəmizdə heç bir tədqiqat işi aparılmamışdı. Bir çox xörəklər isə ümumiyyətlə ilk dəfə bu kitabda göstərilir. Əlimizdə olan mənbələrlə, Gəncə, Tovuz, Qazax, Şəki, Qəbələ, Quba, Lənkəran, Borçalı və s. rayonlarımızdan, İrəvan xanlığından etap–etap di- dər gin salınmış, qaçqın düşmüş İrəvan, Göyçə, Zəngəzur və s. əhalimizdən, Naxçıvan Muxtar Respublikası və s. ərazisindən topladığımız materiallar la İran Azərbaycanı mətbəxilə qarşılıqlı tutuşdurma və təhlil Qarabağ bölgəsi mətbəxinin Ümümazərbaycan mətbəxinin bir parçası, milli mətbəx fəlsəfəmizin, texnologiyalarımızın, mədəniyyətimizin ümumi ahəngi içərisində olduğunu göstərdi. Digər rayonlararası fərqlənmələr kimi, Qarabağ mətbəxindəki fərqlənmələr də bir ailədə böyümüş bacıların bişirdikləri yeməklərin dadındakı fərqlər ki- midir. Türk xalqlarının xüsusilə də Türkiyə Cümhuriyyəti bölgələrinin (ələlxüsus da azərbaycanlılar yaşayan Qars bölgəsinin, Anadolunun) və Türkmənistanın, daha sonra özbəklərin və s. mətbəxlərilə qarşılıqlı təhlildə Qarabağ mətbəxinin məhz ümumtürk mətbəxinin bir parçası olduğu göstərilir. Əlbəttə bütün rayonlarımızla bərabər Qarabağın hər rayonunun mətbəxi də tərəfimizdən ayrıca kitablaşdırılacaq. Biz bilirik ki, kulinariya kitablarına olan ehtiyacları ödəmək xatirinə əvvəlki kitabları köçürüb birləşdirməklə bir sıra kompilyativ kitablar buraxı- Þn sþz ● 5 lır. Bu kitabların bəzilərində “müəllifin” adı yazılır, bəzilərində cavab almaq üçün nə “müəllifin”, nə də nəşriyyatın adı göstərilmir. Bəzi hallarda isə Sovet sistemində məsuliyyətdən qaçmaq üçün düşünülmüş “tərtibatçı” terminindən istifadə edilir. Başa düşürük ki, bu kitabda toplananlar da belə məsuliyyətsiz “tərtibatçılar”, “müəlliflər” və nəşriyyatlar tərəfindən istifadə edilə bilər. Buna görə də onların diqqətinə çatdırırıq ki, kitabda yazılanlar qanunla qo- runur. Müəlliflik hüququ müəllifə, Azərbaycan Milli Kulinariya Mərkəzinə və Azərbaycan Milli Kulinariya Assosiasiyasına məxsusdur. Bunların yazılı icazəsi olmadan kitabdakı məlumatlardan bütövlükdə ya hissə-hissə istifadə etmək qadağandır. Beləliklə Qarabağ mətbəxinin assimilyasiyasının qarşısını almaq üçün bir neçə il ərzində bütün Qarabağ bölgələri ilə iş aparılmışdır. Qarabağ mətbəxinin toplanılmasında bizə böyük dəstək vermiş Azərbaycan Qaçqınların və Məcburi köçkünlərin işləri üzrə Dövlət Komitəsinə, Qarabağ rayonlarının İcra Hakimiyyətlərinə, Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə, bizə vaxt ayırıb məlumat verən bütün respondentlərimizə xüsusi təşəkkürümüzü bildiririk. Bizə kitabın üzərində işlərkən xüsusi kömək göstərən Qarabağlı evdar xanım Arzu xanım Fərman qızı Bağırovanın nənələrindən öyrənib bişirdiyi, saxladığı və bizə verdiyi xörək nüsxələrini, Zəngilanlı həmkarımız Aysel xa- nım Cəbrayıl qızı Şıxəliyevanın topladığı Zəngilan xörəklərini, Ağcəbədili həmkarımız Gülnar xanım Vahid qızı Ələsgərovanın topladığı Ağcəbədi xörəklərinin nüxsələrini kitabda ayrıca hissələrlə veririk. Müxtəlif rayonlarda eyni adla, çox az fərqlə hazırlanan xörəkləri bir nüsxədə versək də rayon ya kəndlərdəki fərqləri də göstəririk. Ceyran Əsgərova Azərbaycan Milli Kulinariya Mərkəzinin baş direktorunun müavini 6 ● Qarabaü mÿtbÿxi Azərbaycanın ədəbiyyatı, Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti o qədər zəngindir ki, başqa tərəflərdən bizim milli sərvətimizi özününküləşdirmək üçün cəhdlər göstərirlər. Bu yalnız ədəbiyyatla və ya Nizaminin əsərləri ilə bağlı olan məsələ deyildir. Bizim musiqimiz ermənilər tərəfindən utanmadan oğurlanır. Dahi bəstəkarımız Üzeyir bəyin əsərləri mənimsənilir. Bizim milli mətbəximiz yenə də ermənilər tərəfindən oğurlanır. Onlar bunu müxtəlif yollarla erməni mətbəxi kimi təqdim etməyə çalışırlar. Halbuki milli yeməklərimizin adları da Azərbaycan sözləridir. Əgər ermənidən soruşsan dolma ermənicə nə deməkdir, onu deyə bilməz. Necə ki, Qarabağ deyəndə onlar üçün bu sadəcə bir sözdür, onu anlamırlar. Çünki bu erməni sözü deyildir. Ona görə də belə hərəkətlər, əlbəttə ki, bizi çox üzür. Biz öz milli, mədəni irsimizi qorumalıyıq. İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti AMEA – dakı çıxışından 26.04.2011 Qarabağ mətbəxi Azərbaycanın ənənəvi milli mətbəx mədəniyyətinin tərkib hissəsidir. Tarixən başqa regionların mətbəxləri ilə qarşılıqlı təmasda zənginləşən Qarabağ mətbəxi eyni zamanda həmin regionları da zəngin- ləşdirmişdir. Qarabağa aid olan kulinariya ənənələri və terminologiya, folklor, avadanlıq, xörəklərin hazırlanma texnologiyası, toy-bayram və yas mərasimləri mətbəxi başqa regionlarla müqayisədə demək olar ki, tam eynidir və bir vəhdət təşkil edir. Eyni zamanda adət-ənənə, iqlim və coğrafi səbəblərin təsiri altın- da yaranan fərqləri də görürük. Dənizdən uzaq yerləşdiyinə görə, Qarabağ mətbəxində dəniz balığından istifadə olunmur və dəniz balığından hazırlanan xörəklər başqa bölgələrdən götürülmədir. Qarabağ mətbəxində yalnız şirin su, çay və göl balığı istifadə olunur. Balıq əsasən suda bişmiş və qızardılmış halda yeyilir. Ümumiyyətlə, qarabağlıların qida rasionunda balıq yeməkləri əsas rol oynamır. Qarabaü mÿtbÿxi Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|