Sonuncu Fateh indd
Yüklə 12,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
132 S O N U N C U FAT E H Qılınc xan Nadirin sual dolu qınağından çox pərt olmuşdu.
Qədirqulu kişi təmkinlə onun pərtliyini aradan qaldırmaq istədi: – Düşmənin gəlişi də tələdir, gülüşü də! Mir Mah- mud da «çox sağ ol» əvəzinə atasının yolu ilə gedərək, gəlcai və əbdalları başına toplayıb, Sistana soxuldu, şah Sultan Hüseynə asi olan atəşpərəstlərin köməyi ilə şəhəri qarət etdi, – dedi. – Eh, həzarat, gör, sözlə- söhbətlə haradan haraya yol saldıq... Məncə bizim bu cavan nəsillərin bunu bilməsində fayda olar, inşallah… İmamqulu əmir təəccübləndi: – Belə çıxır ki, şah bir vaxt ona – yəni Səfəvi xanədanına qənim kəsilənə qahmar çıxıb?.. – Bəli. Hələ, şah, üstəlik, Qəndəharı geri almaq istəyən bəylərbəyi Lütfəli xanı geri çağırıb, onu vəzifədən götürdü. Saray dedi-qodularına uyub öz vəziri Fətəli xanın isə gözlərinə mil çəkdirdi. Nadir bəyin əmisi Bəktaş bəy yenə söhbətə qoşul- du:
– Ötən il Mir Mahmud şahın ordusunu darmada- ğın etməklə, əslində, ölkədə Səfəvilərin hakimiyyətinə son qoydu… Nadir bəy ayağa qalxıb, dalğın halda var-gəl et- məyə başladı. Sonra onun qəzəb dolu səsi qalanın di- varlarında əks-səda verdi: – Məmləkətin sahibi yoxdur, desəniz!.. – Hə, bəy, elədir, Fərəhabad da qəsb edilib. Şəhərin Abbasabad və Culfa məhəllələri mühasirədədir. – Silah-sursatımız yetərincə olsaydı... 133 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R – İsfahan camaatı da elə bu tələblə şah sarayının divarlarını daşa basıb ki, ya şəhəri müdafiə etmək üçün xalqa silah-sursat versin, ya da camaat acından qırılmasın deyə, şəhərin qapılarını Mir Mahmudun üzünə açsın... – Şah Sultan Hüseyn saray adamlarının məsləhə- ti lə nicat yolunu şahzadə Abbas Mirzəni şəhər cama- atının qarşısına çıxarıb, o, xalqı əvvəl əmin edib ki, əfqanlarla bacarmaq elə də çətin deyil. Əgər elə günü bu gün onları İsfahanın ətrafından qovmaq mümkün olsa, Şah İsmayıl zamanından xəzinəyə yığılan sərvət əhaliyə paylanacaq... – Onun bu cəsarətli çıxışı şəhristan əhlində ümid yaratsa da saray əyanlarını qəm-qüssəyə batır dı. Şah- zadə taxta çıxdığı təqdirdə özlərinin qara gün lərinin başlayacağını güman edib, fitnəyə əl atıblar. Şahı ona qarşı qoyublar. Sah da əmr edib ki, Abbas Mirzənin gözlərinə mil çəksinlər... – Bu isfahanlıları daha da qəzəbləndirdi. İndi onun bir oğlunun gözlərinə mil çəkdirən əyanları başqa oğ- lunu vəliəhd elan edib, ordu yığmaq üçün Azərbayca- na göndərməyi məsləhət görüblər. Şahın Səfi Mirzə ad lı başqa bir oğlu fərsiz çıxdı. Eyş-işrəti hər şeydən üstün tutub, hərəmxanaya döndü və taxt-taca varis- likdən imtina etdi... Amma deyilənlərə görə, Təhmasib Mirzə, qardaşından fərqli olaraq, ordu yığmağa çalışır. Bu məqsədlə şaban ayının iyirmi ikisində 1 İsfahanı tərk edib, iki yüz təbrizli atlının müşayiətilə Qəzvinə yol- lanıb… Xeyli vaxtdır ki, ondan da bir soraq yoxdur. 1 Hicri 22 şaban 1134-cü il – miladi 2 iyun 1722-ci il. 134 S O N U N C U FAT E H 135 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R – Deyilənlərə görə, Mahmud onun mühasirədən çıxmasına bərk qəzəblənib. Buna yol verdiynə gorə əmisi oğlu Əşrəfi suçlu bilib. Əmr edib ki, onu tutub cəzalandırsınlar... – Bu Əşrəfi qazamata saldırmaq üçün bir bəhanə idi, Mir Mahmud Əşrəfin atasını qətlə yetirdiyindən həmişə ondan ehtiyat edirdi... – Demək, Əşrəf Səfəvi şahı ilə saziş bağlayan hə- min Mir Abdullanın oğlu imiş... – Görəsən, Mir Mahmudun qoşunu ilə döyüş sək, onun İsfahana girişini bir-iki həftə ləngidə bilərik? – Otuz minlik qoşunun qabağına iki-üç min atlı ilə çıxmaq göz-görəti özünü uçurumun qoynuna at- maqdı...
– Getmək də fəlakətdi, beləcə kənardan seyrçi kimi qalmaq da... – Belə getsə, nə şahı, nə də aclıq, qəhətlik hökm sürən paytaxtı xilas etmək mümkün olmayacaq. De- yilənlərə görə, əhali şəhərdəki atları, heyvanları kəsib yeyir…
Nadir bəy Əfşar qeyri-ixtiyari yumruqlarını dü- yünlədi və dişlərini sıxıb dedi: – Vaxt at deyil ki, kefin istəyəndə yüyənini çəkib saxlayasan, axar su kimi, ruzigar kimi ötüb keçir, nə gecə bilir, nə gündüz. İnsanın nə ağına fərq qoyur, nə də qarasına... Allahın lənəti olsun o şaha ki, vaxtında öz rəiyyətini, dədə-babadan miras qalmış taxt-tacını, torpağını yadellilərin basqınından qoruya bilmir!.. O, yetərincə silah-sursatı olmadığına heyifsilənir- di:
136 S O N U N C U FAT E H – Kaş məmləkəti günbatandan günçıxana qədər cəyirtkə kimi bürüyən düşmənlərdən təmizləmək üçün yetərli sayda ordum olaydı...
Ö lkənin başının üstünü alan qara buludlar getdikcə paytaxta – İsfahana yaxınlaşırdı. Rus imperatoru I Pyotr hicri 1134-cü ilin yayında 1
rus tacirlərinin Şirvanda qarət edildikdən sonra öldürüldüklərini bəhanə edib bütün vilayətlərə in- tiqam ruhlu müraciətnamə yollamışdı. O, Azər- bay can dilində hazırladığı və çap etdirdiyi bu mü- raciətnamədə bildirirdi: «Ləzgilərin əmiri Davud bəy
2 və Qazıqumuq əmiri Surxay öz padşahlarının üzünə ağ olub... Onlar Şamaxı şəhərini tutmuş, ora- dakı rus tacirlərini qətl və qarət etmişlər... Biz də bu barədə şahın hüzuruna elçi göndərdik, lakin bu vaxta qədər bir təsiri olmayıb. Fars (Səfəvi) padşahı bu fitnəkarların öhdəsindən gələ bilmir. Buna görə biz özümüz onları tənbeh etmək və intiqam almaq fikrilə o tərəflərə gəlirik. Hər kim öz yerində sakit otursa, asayişi pozmasa, bizim qoşunlarımızdan heç bir zərər və ziyan görməyəcək, amma fəsad əhlinə kömək edənlər padşahın qəhr və qəzəbinə düçar ola- 1 1722-ci ilin iyunun 15-də. 2 Şirvanın Müşkür mahalının Dədəli kəndində doğulmuş Hacı Davud azərbaycanlıdır və Şimali-Şərqi Azərbaycanın dini başçısı – müftisi idi.
Yüklə 12,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|