T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali
Yüklə 1,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TOROSLU , 126; ER ŞT , 104; JENTZSCH , 31. 139 CHAMBERS , 141; HU
- FETTAHO ĞLU
- HAPPE , 41; CEYLAN , 280; MÖRNER , 8; ER ŞT
- HAPPE , 43; PARTNOY
35 ihtiyaçlarına uygun bir şekilde düzenlenebilmesi, aktif ve pasif yönetiminde geniş bir hareket alanı yaratmaktadır 138 . Dokümantasyon işlemlerinin kolay oluşu, swapın başka finansal tekniklerle birlikte kullanılabilmesi ve tarafların farklı hukuk düzenlerine tabi oldukları hallerde swap aracılığı ile kendi ülkelerindeki vergi kanunlarından ve ekonomik düzenlemelerin sebep olduğu bazı sınırlamalardan kaçınma imkanına sahip olabilmeleri de, swap işleminin faydaları arasında yer alır 139 . Swap işlemleri bilanço üzerinde doğrudan etkide bulunmazlar. Genellikle kısa hesaplar şeklinde nominal değerleri üzerinden kaydedilen ve bilançoda görünmeyen swap getirileri, firma için ek bir finansman kaynağı oluşturur. Ayrıca işlem, bilançonun pasif sayfasında da görünmediğinden borç kapsamında değerlendirilmez. Böylece mali tabloların, daha güçlü bir kaynak yapısına sahipmiş gibi sunulması mümkün olur. Bu şekilde swap işlemi, kredi değerliliği üzerinde olumlu etkide bulunmaktadır 140 . Swap işlemi, risk yönetimi kolaylığı sağlayarak bir kuruluşun, bünyesindeki faiz oranı ve döviz kuru riskini, kendi isteği doğrultusunda yönlendirebilmesine zemin hazırlar. Bu suretle aktif ve pasif mevcutların korunmasında rol oynar. Swap vasıtasıyla müstakbel fiyatların önceden belirlenmesi, böylece gelecekteki nakit giriş-çıkışlarının muhtemel risklere karşı garanti altına alınması mümkün olabilmektedir. Bu şekilde gelecekteki nakit akımları, bugünden belirlenen döviz kuru ya da faiz oranlarıyla sabitlenmekte ve belirsizlik ortadan kaldırılmaktadır. 138 TOROSLU, 126; ER ŞT , 104; JENTZSCH, 31. 139 CHAMBERS, 141; HU, Swaps, 347; ER ŞT , 104. 140 ERDOĞAN, 40; LORETAN, 43; ER ŞT , 104; KIRIM, 30. 36 Swap işlemleri, faiz oranı ve döviz kuru riskinin yönetimi ve sınırlandırılması için, özellikle finansal kredilerde kurun korunması amacıyla kullanılmaktadır 141 . Finans piyasalarında swap işlemlerinin arbitraj (arbitrage) 142 ya da spekülasyon (speculation) aracı olarak kullanılmasına da sık rastlanmaktadır. Arbitraj; döviz, menkul değer, mal veya üretim faktörü gibi ekonomik varlıkların, aynı andaki fiyat farklılıklarından kar sağlamak üzere eş zamanlı olarak alınıp satılması şeklinde tanımlanabilir 143 . Söz konusu fiyat farklılıkları, piyasa veya yer farklılığından kaynaklanabileceği gibi aynı piyasada iki para arasındaki dolaysız kur ile çapraz kur üzerinden hesaplanan dolaylı kur arasındaki değişikliklere dayalı olarak da ortaya çıkabilir. Arbitrajın temel mekanizması, belirli bir anda aynı iki para arasındaki kurlarda bir farklılık oluşması ve bu paranın, farklılıktan kazanç elde etmek amacıyla eş zamanlı olarak alınıp satılmasıdır. Belirli bir paranın bir piyasada diğerinden daha yüksek değer kazanması halinde, ucuz olduğu piyasadan alınıp pahalı olduğu piyasada satılması, işlemi yapan kişiye güvenli bir kazanç sağlar. Benzer şekilde faiz oranları arasındaki farklılıklardan yararlanmak da mümkündür (faiz arbitrajı) 144 . Arbitraj amacıyla yapılan swap işlemlerinde esas, işlemin yapıldığı finansal piyasadaki konuma göre sağlanan nispi üstünlüğün değiştirilmesi suretiyle kazanç sağlanması olmaktadır 145 . Spekülasyon faaliyetlerini arbitrajdan ayıran husus risk faktörüdür. Taraflardan birinin, döviz kurunun ya da faiz oranlarının belirli bir yönde değişiklik 141 FETTAHOĞLU, 13; OEDEL, 387; CHAMBERS, 142; HAPPE_,_41;_CEYLAN_,_280;_MÖRNER_,_8;_ER_ŞT'>HAPPE, 27; CEYLAN, 253; KOPP, 36; BENNETT, 50; PETERS, 30. 142 Finans piyasalarında fiyat farklılıklarından risksiz kar sağlama işlemini ifade eden arbitraj (arbitrage) kavramı, kullanılan terimin benzerliğine rağmen, hukuki bir kavram olan “tahkim” (arbitration) ile karıştırılmamalıdır. 143 HAPPE, 41; CEYLAN, 280; MÖRNER, 8; ER ŞT , 106. 144 Özellikle faiz swap işlemlerinde arbitraj imkanları için bkz. BICKSLER/CHEN, 649. 145 DAS, 78; HU, Swaps, 350, PARTNOY, Financial Derivatives, 214; KOPP, 28; CEYLAN, 281. 37 göstereceği beklentisiyle bir para veya faiz oranı swapına girmesi durumunda, amaç riske karşı korunmak değil, risk üstlenerek kar elde etmektir. Bu sebeple burada spekülasyon söz konusu olur 146 . Uygulamada döviz ve faiz risklerine karşı korunma amacıyla girilen swap ile yalnızca spekülasyon amaçlı olan swap işlemlerinin birbirlerinden ayrılması güçtür. Zira yapılan her swap anlaşması aslında belirli bir beklentinin ifadesidir. stenen yönde bir gelişmenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ise şüphelidir. Dolayısıyla her swap, spekülatif bir unsur taşıdığından, aynı zamanda bir spekülasyon özelliği gösterir 147 . B. Swap şleminin Sakıncaları ş lemlerin resmi ve organize bir piyasası bulunmayışı ve belirli bir standarda tabi olmayışı sebebiyle swap, bütün avantajlarına rağmen temkinli yaklaşılan bir finansal tekniktir. Her ne kadar faiz ve kur risklerine karşı korunma amacıyla oluşturulmuşsa da, swap vasıtasıyla bu riskleri tamamıyla ortadan kaldırmanın mümkün olmadığı ve işlemin niteliği gereği swap taraflarının piyasada yeni risklerle karşı karşıya kaldıkları da gözden kaçırılmaması gereken bir vakıadır 148 . Swap işleminde piyasa ve kredi riski olmak üzere iki temel risk söz konusudur. Bunlardan piyasa riski, faiz oranları veya döviz kurlarının istenilenin aksi yönde değişmesi sonucunda swap işleminin finansal aracı için negatif hale gelmesini ifade etmektedir 149 . Kredi riski ise swap sözleşmesinin karşı tarafının, sözleşmeden doğan yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi tehlikesinden ibarettir. Bu risk, swap işleminin taraflarıyla ilgili diğer dış etkenlerden bağımsız olarak ortaya 146 HAPPE, 43; PARTNOY, Financial Derivatives, 216. 147 LORETAN, 44; HAPPE, 43. 148 HAPPE, 81; LORETAN, 45; CEYLAN, 275. 149 MAREADY, 915; WALDMAN, 1039; DARRINGER, 293; KOPP, 47; CHAMBERS, 144. Yüklə 1,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|