T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali

 
125 
getirilmiştir
373
.  Para  swap  sözleşmelerinde  karşılıklı  ödeme  akımlarının  farklı  para 
birimlerinden  belirlenmesi  ve  yükümlülüklerin  aynen  ifası,  sözleşmenin  kurulması 
ile  elde  edilmek  istenen  iktisadi  sonucun  temel  şartıdır.  Sözleşmede 
kararlaştırılandan  başka  bir  para  cinsiyle  ifa  ise,  tarafların  menfaatlerine  aykırı 
düşecektir. Bu sebeple çeşitli ülke hukuklarında yer alan benzer hükümler karşısında, 
sözleşme metinlerine bu şekilde bir “efektif kaydı” konulması tercih edilmektedir
374
.  
g.
  Temerrüt (Default of Performance) 
Swap sözleşmelerinde ödeme akımlarının çok büyük meblağlarda olması ve 
karşılıklı  ödemelerin  gecikmeksizin  vade  gününde  yapılmalarının  önem arz  etmesi, 
taraflardan  birinin  temerrüde düşmesi  durumunda  uygulanacak  hükümlerin  ayrıntılı 
olarak düzenlenmesini gerekli kılmaktadır. Temerrüdün başlıca sonuçları ise fesih ve 
temerrüt faizidir
375
.  
Çerçeve  sözleşmelerde  yer  verilen  çapraz  temerrüt  kuralı  ise,  aynı  çerçeve 
sözleşme kapsamında yapılan münferit işlemlerden biriyle ilgili olarak sözleşmeden 
doğan yükümlülüklerin ihlal edilmesi durumunda, diğer tüm sözleşmelerin tasfiyesi 
yoluna gidilebilmesi imkanını getirmektedir
376
. 
h.
  Sözleşmenin Sona Ermesi (Termination) 
Sözleşmenin  sona  ermesine  ilişkin  hükümler,  swap  sözleşmelerinde  önemli 
yer  tutmaktadır.  Bunun  bir  sebebi,  piyasada  meydana  gelebilecek  gelişmelerin 
önceden  kestirilebilmesinin  mümkün  olmayışıdır.  Taraflardan  hiçbiri,  sözleşmenin 
kuruluşu sırasında, yaptığı swap işleminin gelecekte kendisi için kar mı yoksa zarar 
                                                 
373
 Aynı esas OR Art.84’te de kabul edilmiştir. 
374
 JAHN, 101; DAS, 636; LORETAN, 58. 
375
 LORETAN, 59. 
376
 ZOBL/WERLEN, 68; JAHN, 102; DECKER, 1009; FRANZEN, 22. 

---

 
126 
mı  getireceğini  öngöremez
377
.  Swap  sözleşmelerinde  sona  ermeye  ilişkin 
düzenlemeler  yapılırken,  sözleşmeyi  mümkün  olduğunca  hızlı  ve  masrafsız  bir 
ş
ekilde  sonlandırmak  isteyen  tarafla  birlikte,  sözleşmenin  devamını  tercih  eden 
tarafın  durumu  da  göz  önünde  bulundurularak,  her  ikisi  için  de  adil  bir  çözüme 
ulaşılmaya çalışılmaktadır
378
.  
Swap sözleşmelerinde kural olarak iki tip sona erdirme kaydı yer almaktadır. 
Bunlardan  birincisinde,  taraflar  sözleşmeyi  belirli  şartların  (fesih  sebepleri) 
gerçekleşmesi  halinde  sona  erdirebilirler
379
.  kincisinde  ise  belirli  şartların 
gerçekleşmesi
380
,  sözleşmenin  kendiliğinden  sona  ermesi  (infisah)  sonucunu 
doğurur
381
. 
Taraflardan  birinin  sözleşmeyi  tek  taraflı  olarak  sona  erdirebilmesini 
mümkün  kılan  şartlar,  standart  sözleşme  metinlerinde  tek  tek  sayılmaktadır. 
Sözleşmenin ihlal edildiğinin kabulünü gerektiren şartlar objektif olarak düzenlenmiş 
olduğundan, bunlardan birinin gerçekleşmesi halinde, sözleşmeyi ihlal etmiş sayılan 
tarafın  kusurunun  bulunup  bulunmadığına  bakılmaksızın,  sözleşme  sona 
erdirilebilir
382
.  
Standart  sözleşmelerde  yer  alan  fesih  sebepleri  arasında,  ödeme 
yükümlülüklerinin  ihlali  (failure  to  pay)  en  önemli  olanıdır.  Taraflardan  birinin  bir 
                                                 
377
 FULBIER_,_684;_GOOCH/KLEIN_,_27;_LORETAN'>GOOCH/KLEIN, 27; LORETAN, 59. 
378
 FULBIER, 684; GOOCH/KLEIN, 27; LORETAN, 59. 
379
 “Optional early termination”. 
380
 “Automatic early termination”. 
381
 JAHN, 102; LORETAN, 60. 
382
 EBENROTH/MESSER, 17; LORETAN, 60. 

---

 
127 
dönemsel  ödemenin  ifasında  ya  da  ücret  ve  komisyonların  ödenmesinde  temerrüde 
düşmesi bu kapsamda değerlendirilir
383
.  
Sözleşmede  kararlaştırılmış  olan  yan  yükümlülüklerin  ihlali  (breach  of 
covenant),  bir  diğer  fesih  sebebidir.  Bu  sebep,  ödeme yükümlülüğü  dışındaki  diğer 
akdi yükümlülüklerin ihlalini kapsar
384
. 
Sözleşmede kararlaştırılmış teminatların hiç mevcut olmaması ya da sonradan 
ortadan kalkmaları (credit support default) da bir fesih sebebi oluşturur
385
.  
Ş
irket birleşmeleri (merger), sözleşme tarafının ifa kabiliyetini önemli ölçüde 
etkileyebileceğinden,  karşı  tarafın  bu  durumda  da  sözleşmenin  sona  erdirilmesinde 
haklı bir menfaatinin bulunduğu kabul edilmektedir
386
. 
Bir  diğer  fesih  sebebi,  sözleşme  taraflarından  birinin  malvarlığını  tehlikeye 
sokacağı  tahmin  edilen  belirli  olayların  gerçekleşmesidir.  Bu  durum,  özellikle 
taraflardan  birinin  iflas  hukukuna  ilişkin  bir  davaya  muhatap  olması  halinde  söz 
konusu olur
387
.  
Fesih hakkı, çoğu kere üçüncü kişiye karşı herhangi bir  yükümlülüğün ihlal 
edilmesi halini de kapsar. Bu hükümle sözleşmeye sadık kalan tarafa ek bir teminat 
sağlanmış  olmaktadır.  Böylece  o,  karşı  tarafın  ödeme  güçlüğüne  düşmesi 
durumunda, sonraki ödeme zamanını beklemek zorunda kalmaksızın derhal, ödeme 
güçlüğüne düşen tarafla aralarındaki sözleşme ilişkisini feshedebilecektir
388
. 
                                                 
383
 FULBIER, 684; DAS, 630; EBENROTH/MESSER, 17; LORETAN, 60; GOOCH/KLEIN, 28; 
FRANZEN, 21.  
384
 GOOCH/KLEIN, 28; FULBIER, 684; DAS, 630; EBENROTH/MESSER, 17; LORETAN, 61. 
385
 EBENROTH/MESSER, 17; DAS, 630; LORETAN, 61; GOOCH/KLEIN, 28.  
386
 FRANZEN, 22; DAS, 630; LORETAN, 61; GOOCH/KLEIN, 30. 
387
 GOOCH/KLEIN, 29; EBENROTH/MESSER, 18; DAS, 630; LORETAN, 62. 
388
 DAS, 631; GOOCH/KLEIN, 29; LORETAN, 62; EBENROTH/MESSER, 18. 

---