T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali

 
135 
Gerçekten,  tam  iki  tarafa  borç  yükleyen  sözleşmelerde  edimler  birbiriyle 
değiştirilmekte,  mübadele  edilmektedir.  Edimlerden  her  biri  diğerinin  karşılığını 
oluşturduğundan bu edimlerden birinin herhangi bir sebeple doğmaması, diğer edim 
yükümlülüğünün de meydana gelmemesi sonucunu ortaya çıkarır
9
.  
Swap sözleşmelerinde de edim ve karşı edim bir mübadele ilişkisi içinde bir 
araya  gelmektedir
10
.  Edimler  arasında  tam  anlamıyla  bir  karşılıklılık  ve  bağımlılık 
ilişkisi  bulunur;  zira  sözleşmenin  her  iki  türünde  de  taraflar  edimin  yerine 
getirilmesini,  kararlaştırılan  karşı  edimi  elde  etmek  beklentisi  ile  üstlenirler
11
.  Bu 
sebeple  swap  sözleşmesi,  tam  iki  tarafa  borç  yükleyen  (synallagmatik)  sözleşme 
özelliği  taşımaktadır.  Bu  da  ödemezlik  definin  swap  sözleşmelerinde 
kullanılabileceği  ve  temerrüdün  sonuçlarını  düzenleyen  BK  m.  106  hükmü  ile 
kusursuz  sonraki  ifa  imkansızlığına  ilişkin  BK  m.  117’nin  swap  sözleşmelerine 
uygulanabileceği anlamına gelir
12
.   
D.
  Swap Sözleşmesinin Kesin Vadeli Sözleşme Özelliği 
Borçlanılan  edimin  belirli  bir  vadede  veya  belirli  bir  süre  içerisinde  ifa 
edilmesinin  taraflarca  kesin  olarak  kararlaştırıldığı  işlemler,  kesin  vadeli 
işlemlerdir
13
. Kesin vadeli işlemlerde ifa zamanı sadece kesin bir şekilde belirlenmiş 
olmamakta, aynı zamanda taraf iradeleriyle sonraki ifa imkanı da önceden önlenmiş 
bulunmaktadır
14
.  fanın belirli bir tarihte yapılmasına ilişkin kesinlik veya belirlilik, 
                                                 
9
 TEK NAY/AKMAN/BURCUOĞLU/ALTOP, 68; EREN, 194; FIKENTSCHER, 38; LARENZ, 
167; ZOBL/WERLEN, 46, dpn. 186; LORETAN, 86; ERNE, 50. 
10
 KRAEMER, 107; LORETAN, 87; ERNE, 50; DECKER, 1004. 
11
 LORETAN, 87; EBENROTH/MESSER, 7; ZOBL/WERLEN, 46; HAPPE, 47. 
12
 DECKER, 1006; LORETAN, 86; EBENROTH/MESSER, 7; WEBER, 313; ZOBL/WERLEN, 
46. 
13
  EREN,  1069;  OĞUZMAN/ÖZ,  422;  KILIÇOĞLU,  396;  TUNÇOMAĞ,  694;  MEDICUS,  6; 
ERNE, 51; KRAEMER, 122. 
14
  TEK NAY/AKMAN/BURCUOĞLU/ALTOP,  1071.  Alman  hukuk  doktrini,  kesin  vadeli 
işlemleri,  “mutlak  kesin  vadeli  işlem”  (absolute  fixgeschaeft)  ve  “nispi  kesin  vadeli  işlem”  (relative 

---

 
136 
alacaklının  gecikmiş  bir  edimi  kabul  etmeyeceğinin  önceden  anlaşılmasını 
sağlayacak derecede olduğundan, sonradan yapılacak ifa, artık sözleşmeye uygun bir 
ifa  olarak  kabul  edilemez
15
.  Borçlu,  belirlenen  vadeden  sonra  alacaklının  rızası 
olmaksızın  edimini  ifa  edemeyeceği  gibi,  alacaklı  da  gecikmiş  ifayı  kabul 
mecburiyetinde değildir
16
.  
Swap sözleşmelerinde ifa zamanı, sözleşmenin tam iki tarafa borç yükleyen 
(synallagmatik) bir sözleşme niteliği taşıması ve iktisadi amacı dolayısıyla, özellikle 
önem  taşımakta  ve  taraflarca  kesin  olarak  kararlaştırılmaktadır.  Her  ne  kadar  swap 
sözleşmesi temeldeki finansal işlemden tamamıyla bağımsız bir hukuki işlem ise de, 
taraflar  çoğu  zaman  böyle  bir  finansal  işlemden  kaynaklanan  yükümlülüklerini 
karşılamak  için  gerekli  kaynağı  sağlamak  amacıyla  bir  swap  işlemine  girerler
17
. 
Sözleşmenin  konusunu  teşkil  eden  karşılıklı  ödeme  akımlarının  mübadelesinin 
önceden belirlenmiş vadede gerçekleştirilmemesi halinde ise; gereken meblağı başka 
yollardan  temin  mecburiyetinde  kalacağından,  alacaklı  için,  ifanın  faydasız  hale 
gelmesi  durumu  ortaya  çıkacaktır
18
.  Bu  sebeple  swap  sözleşmelerinde  ifa  zamanı 
kesin olarak belirlenmekte ve alacaklının sonraki ifayı kabul etmeyeceği hususu da 
sözleşmeden  anlaşılmaktadır.  Bu  durumda  mütemerrit  borçlunun  artık  alacaklının 
                                                                                                                                        
fixgeschaeft)  olmak  üzere  ikiye  ayırmaktadır.  Buna  göre,  konusunu,  kesin  olarak  belirlenmiş  bir 
vadede ifası gereken ve bu vadede ifa edilmediği takdirde sonradan ifa edilmesi mümkün olmayan bir 
edimin teşkil ettiği işlemler mutlak kesin vadeli işlemlerdir. Buna karşılık, edim için bir ifa zamanının 
kesin olarak belirlendiği ve ifa zamanının bu şekilde kesin olarak belirlenmesinin, alacaklı için edimin 
esaslı bir unsurunu oluşturduğunun da kabul edilebileceği, ancak edimin, kesin olarak belirlenmiş bu 
vadeden sonraki bir anda ifasının mümkün olduğu işlemler, nispi kesin vadeli işlemlerdir (LARENZ, 
252). Nispi kesin vadeli işlemlerde zaman, işlemin önemli bir unsuru haline getirilmiştir. Eğer zamana 
daha büyük bir önem verilmiş ve zaman  sözleşmenin esaslı unsuru haline getirilmişse, edimin kesin 
olarak  belirlenen  vadede  ifa  edilmemiş  olması  durumunda  temerrüt  değil  sonraki  imkansızlık 
hükümleri uygulanır (TUNÇOMAĞ, 941). 
15
 TUNÇOMAĞ, 940. 
16
  EREN,  1069;  OĞUZMAN/ÖZ,  422;  FIKENTSCHER,  221;  LARENZ,  295;  MEDICUS,  6; 
LORETAN, 87; DECKER, 1007. 
17
 LINDHOLM, 83; JOHNSON, 956; JACKSON, 3209. 
18
 AMMANN, 83; FULBIER, Zivilrechtliche Einordnung, 685, ZOBL/WERLEN, 47. 

---