T. C. Marmara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İlahiyat anabiLİm dali

 
168
Tatarlar kararın resmî bir yazıyla guberniyalara ilanıyla tatmin olmadılar ve 
kararın bir kopyasını da istediler. Bu kopyayı devlet idaresinden alan Tatarlar 
kendilerini müslüman kabul ederek resmî yazılarını din adamları ve devlet idarecilerine 
gösterdiler. Bu ilk toplu deneme diğerlerine de etki yapmış ve öncülük etmiştir. 
4.2.3. Rusya İncil Cemiyetinin Misyoner Faaliyetleri  
Rahib Ambvrosiy Protasov, 20 Ocak 1818 tarihinde Rusya İncil Cemiyetinin 
Kazan şubesini 5 arkadaşıyla birlikte faaliyete geçirmiştir. Kazan İncil Cemiyeti Kazan 
yanında ayrıca Çistopol, Kozmodemyansk, Sivilsk Çarevokşaysk, Yadrin, İşakah, 
Çeboksarı, Alatır, Sızran,  Ardatov, Kurmış, Samara, Kazan üniversitesi, Kazan 
seminarisi ve Orenburg kazaları okullarında da faaliyet gösterecektir.
616
 
Bu kurumunun amacı Rusya’da yaşayan halklar arasında hangi dili 
konuşurlarsa konuşsunlar,  İsa-Mesih’in sözünü yaymaktır. Kazan şubesinin görevi de 
bu bölgedeki halklara İncili tercüme ederek ulaşmasını temin etmektir. İncilin ve diğer 
kutsal kitapların Çeremiş ve Çuvaş dillerine çeviri vazifesini Yadrin, İşakovsk ve 
Kozmedemyanski’deki gönüllüler üstlenmiştir; bu ortakların çoğu rahip veya küçük 
rütbeli keşişlerdir.  İncilin çevirisi ilk çalışma olmuştur. Daha sonra Kozmedemyanski 
eyaletinin  İşak köyünün baş keşişi Yakov İsa’nın Nasihatname’sini Çuvaşçaya 
çevirmiştir. Luka ve İonna incilini Çuvaşçaya Yadrin eyaletinin Şatma köy keşişi 
Vasiliy Fedorov tercüme edilmiştir. Yadrin eyaletinin Çemeva köyü rahibi Aleksey 
Almazov ise Matta İncilini Çuvaşçaya çevirmiştir. Çeremiş diline ise bütün dinî 
kitapları, (Anokalipsis hariç) Kozmodemyanski eyaleti Malo Sundırya köyü keşişi 
Dimitriy Pernagaşevski,  İvan Pomerançev, Şapkiney Pertnurı köyünden Andrey ve 
İgnati Albinski, Ardı köyünden İvan Ardatski çevirmiştir. Ayrıca Kurmış’taki 
gönüllülerden Pandikova köyü keşişleri Matta’nın İncilini Çuvaşçaya, Alatır eyaletinin 
Napolnago köyü keşişi Andrey Ohotin de Mordva diline çevirmiştir. Udmurd İncil 
komitesi de İncili Udmurdçaya çevirmiştir. Bu çalışmada ise Afanasiy, Şkıyayev, 
Yoann Platunov, Vasiliy Blinov, baş keşiş olarak; Stepan Onisimov, Nikiforom 
                                                 
616
 KDK, “Delo Kazanskogo komiteta bibliyeskogo obşestva”,  Dosya no: 1 Bölüm III, (1824),  s. 30. 

---

 
169
Novostruyev, Pavel Tronin, Nikolay Ytrobin, Zahar Krotov ise keşiş olarak görev 
yapmışlardır.
617
 
Uzun uğraşlar neticesinde yapılan çeviriler Ambvrosiy Protosov tarafından 
basılmış ve Çuvaş, Çeremiş ve Mordva köylerine 5 adet gönderilmiştir. Bütün kilise 
çalışanlarına da bu eserlerin her fırsatta uygun yerlerde okunması emredilmiştir.
618
 
Yapılan çevirilerin köylerde okunması halk arasında yeniden hıristiyanlığa karşı ilginin 
artmasına neden olmuş ve hıristiyanlıktan dönenlerden bir kısmının pişman olup geri 
dönüşüne sebep olmuştur.
619
 
   1824  yılının başlarında Dinî İşler Komitesi çevrilen İncillerin ve diğer dinî 
eserlerin halk arasında okunup benimsendiğine ait haberler gelmeye başlamıştır. Halk 
anladığı dilden kutsal kitapları dinleyince yeni girdikleri dine karşı hayranlık duymaya 
da başlamıştır. Nitekim Kozmedemyanski kazası Orinina köyü rahibi yaptığı çalışmayı 
ve insanların faaliyetlerinden nasıl etkilendiğini bir raporla dinî idareye bildirmiştir.
620
 
Aynı  yıl içinde Kazan yeparhiyasına bağlı diğer eyaletlerden de buna benzer 
papaz ve keşiş raporları geldiği ve bu raporların Kutsal Sinod’a kadar bu raporların 
ulaştığı dinî idarenin arşivinde bulunan materyallerden anlaşılmaktadır.
621 
 
                                                 
617
 KDK,  dosya  no. 3, (1824), s. 119 ve 120. 
618
 KDK, dosya no.7, s. 298. 
619
 KDK, dosya no. 6, s. 71, 646 (1824); dosya no.1, s. 42, 43; “Kazan Bibliya Komitesi 1823 yılında St. Peterburg’a, 
bu işin mümkün olamayacağını yazmıştır. Tanrını sözlerini onların diliyle ifadesinin mümkün olamayacağını ancak 
basit anlatımının tercüme edileceğini söylüyordu. Rahipler, Mordvan ve Çuvaşların  İncili kendi dilleriyle duyunca 
hıristiyanlığa açıkça dönüş başlamıştır, diye yazıyorlardı. 100’ü aşkın kişinin bu metodla hıristiyan olduğunu 
bildirmektedir. Boriskoh köyünün sakinleri, her yaştan kadın ve erkek dikkatle onlara okunanı dinliyor, büyük 
ümidlere kapılıyorlardı.  İsa-Mesih’in değerli sözlerinin tohumları yüreklerine düşerken toprağa düşen tohum gibi 
meyve veriyordu.” 
620
KDK, dosya no.5, s. 230, 231; dosya no. 8, s. 324; “Kozmodemyanski eyaletinde Orinina köyünde Rahip Feodor 
Tarhanov, 1823 yılı boyunca, köyleri gezerek, Çuvaşlara kendi dillerinde, mukaddes yazıları okuyordu. Bu tavır 
zamanla onların  İncili anlamalarına, gerçekleri öğrenmelerine ve kalplerine işlemelerine neden olmuştur ve 
davranışlarına bu tavır yansımıştır. Bir defasında uzun süre ağır hastalıkla yatalak kalan bir hastayı hıristiyan örfüne 
göre ölüme hazırlıyordu. Hasta büyük bir dikkatle onu dinledi ve temiz bir kalple ağladı ve günah çıkardı. Bu durum 
onunu gerçekten hıristiyanlığı anladığını ve inandığını göstermekteydi, rahip de çok duygulanmıştır. Dahası 
neredeyse son nefesini verecek 85 yaşındaki bu adamın tamamıyla iyileşmesi hayret edilecek bir olaydı.” 
621
  KDK,  “İzvestii o bibliyetskih obşestvah, 1824”, dosya no. 8, s. 322-324; “Kazan yeparhiyası piskoposu 
Ambvrosiy Protasov’un St. Petersburg Komitesine raporu”, dosya no. 6, (1824), s. 54, 73, 207, 463; “1. Çeboksarı 
kazası Sotnikov köyünde rahip Yoan Korşunov, Çuvaşların Togaşova köyünden Prokofiy Nikiforov’un bütün ailesi 
ile birlikte, 8 kişi ve Bambuk köyünden Kondratiy Matveyev, karısı ve bakire kız kardeşiyle kendi babasından ayrılıp 
yeni eve taşınmış, her hafta kiliseye geliyorlar ve İncil’i kendi dillerinde dinliyorlar ve o gün hiçbir iş yapmıyorlar. 2.. 
Kozmedemyanski kazası Malogo Sundırya köyünde keşiş Dimitri Pernyagaşevski, Yoan Pomerançev ve Nikolay 
Pavlinskiy  şunu söylüyor: “Çeremişlerden bazıları yaşam veren İncil’in sözüyle ışıklanmışlar, eski âdetlerinden 
dönmüşler, isteyerek bütün ruh ve kalbleriyle hıristiyan olduklarını kabul etmişler ve sürekli kiliseye gelme sözü 
vermişler, kendi inançlarından ayrılmayan yaşlılardan da uzak durmaya başlamışlardır. Kayıp oldukları karanlıktan 
kurtulup ışığa çıkan erkek, eşleri ve çocuklarıyla beraber 100 kişiden fazladır 3. Kozmodemyanski eyaletinin Kojvaş 
köyünden rahip Yoan Ravvinov şöyle diyordu: “ Görevde olduğum kiliseye bağlı Malom Karaçkin köyünden, 37 kişi 
İnci’i kendi diliyle dinleyince hıristiyan olmuştur. Yine Torayev köyünden 15 kişi bu yolla hıristiyanlaşmıştır. 3. 

---