T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
30 

maxsus oʻrnatilgan funksiya va operatorlar yordamida ma’lumotlarni qayta 
ishlovchi vositalar (59 funksiya va 22 operator); 

SQL serverlarga va tarmoqda ishlashga qulay boʻlishi uchun ichki 
oʻrnatilgan SQL ta’minoti; 

geografik 
obyektlarni 
multimedia 
vositalari 
bilan 
birlashtiruvchi 
Application Linking tizimi; 

raqamlashtirishda qoʻllaniladigan barcha digitayzerlar bilan birga ishlash 
imkoniyati; 

rastr va vektor tasvirlar bilan ishlash imkoniyati; 

bir qismi rastr va bir qismi vektordan tashkil topgan va soni 250 tagacha 
boʻlgan qatlamlar bilan ishlash imkoniyatlari. 
AtlasGIS tizimida 
“
What You See Is What You Map
”
tamoyili qoʻllanilgan, 
ya’ni 
“
N
imani koʻrsang, oʻshani kartaga tushirasan
”
qabilida. AtlasGISning 
boshqa GAT dasturlaridan farqi shundaki, u maxsus makrotil yordamida emas, 
balki keng tarqalgan MS Visual Basic va S tillari yordamida dasturlanadi. Bu esa,
oʻz navbatida, dasturdan foydalanuvchilarga qoʻshimcha algoritmlarni yaratish 
imkonini beradi.
Bu tizimning kamchiligi uning qimmatligidir. Boshqa dasturlarda keng 
tarqalgan DXF-formatni AtlasGIS tushunadigan formatga oʻzgartiradigan alohida 
konvertir mavjud boʻlib, u qoʻshimcha ravishda sotiladi. Vaholanki, bunday 
konvertirlash boshqa dasturlar doirasiga kiritilgan.
MapInfo maxsus tizimi. 
Mapping (kartografik) tizimlari – bu kartalarni 
professional ishlab chiqishga moʻljallangan maxsus dastur mahsulotidir. Mapping 
hamma kerakli elementlarni tasvirlaydigan standart topokartalarni ishlab 
chiqarishda yaxshi samara berib kelmoqda. Mappingda CAD da boʻlmagan 
koʻpgina qoʻshimcha imkoniyatlar mavjud. Obyektlarni kartalarda tasvirlash 
belgilangan tartibda shartli belgilarga asoslangan holda olib boriladi. Bu, oʻz 
navbatida, qisqa vaqt ichida yuqori sifatli standart kartalarni tuzishni ta’minlaydi. 
Mapping modellashtirish va tahlil qilish imkoniyatini bersa, mavzuli 

---