Tarbiyaviy ishlar

2.7. 0 4quvchilarda intizomlilikni tarbiyalashning
usul va metodlari
Sinf rahbari o ‘z о 'quvchi sin i doimo o'rganib borishi uchun 
faqat o ‘quvchilar bilangina emas, balki o'qituvchilar bilan, 
o ‘quvchilaming ota-onalari bilan ham ish olib borishi kerak. Sinf 
xonasining jihozi va ko'rinishi o'quvchilarning estetik tarbiyasiga 
jiddiy ta’sir ko'rsatadi. Sinf rahbarining k o ‘rgazmali qurollardan 
samarali foydalanish, o ‘quvchilarni darsdan bo ‘sh vaqtlaridan 
foydalanish va bolalar ijodiy qobiliyatlarini o'stirishda ulami har 
tomonlama kamol toptirishga yordam beradi. Darsdan tashqari 
vaqtlarda 
о ‘quvchilaming jam oat 
toshiriqlarini 
bajarishini, 
to'garaklarda ishtirok etishini nazorat qilish kerak.
Bolalarni sevish, ularni hurmat qilish yaxshi xislatlarni yuzaga 
keltirishi mumkin. Agar o'qituvchi o 'z o'quvchilariga nisbatan 
befarq, ayniqsa mensimasdan munosabatda b o ‘lsa, bunday 
o'qituvchini o ‘quvchilar hurmat qilmaydi va obro'si tushib boradi.
Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlarning samara- 
dorligini oshirish avvalo komil insonni shakllantirishning eng 
zamonaviy va qulay yo'nalishlarini topib joriy etishga bog'liq. 
Tarbiyaviy ishlarni davr talabiga javob beradigan holga keltirish 
uchun tarbiyaning asosi b o ig a n barcha g'oyalar qaytadan ko'rib 
chiqilishi, asosiy e ’tibor bola shaxsiga qaratilishi, yillar davomida 
to ‘plangan ijobiy tajribadan unumli foydalanish zarurligini taqozo 
etadi. O 'zbekistonda yoshlarni barkamol insonlar qilib tarbiyalash, 
ular ongiga umuminsoniy va milliy-madaniy, m a’naviy, axloqiy 
qadriyatlami singdirishi talab etiladi.
O 'quvchilarda intizomlilikni tarbiyalashda sinf rahbari o 'z 
oldiga quyidagi maqsad va vazifalarni qo'yadi:
120

---

jism onan charchaydi, o'quvchilarni uradi, dars maqsadiga erishish 
u yoqda tursin, darsni to"liq o'tolm aydi, bundan ham yomoni 
o ‘quvchilar intizomini buzadi, sinfda tarqoqlikni, boshbosh- 
doqlikni vujudga keltiradi. 
Mana, sizga birgina b o ‘shang 
о ‘qituv chining keltirgan ziyoni.
0 ‘quvchilarda 
intizomni 
tarbiyalamasdan 
turib, 
ularni 
rnaktabga, 
atrof-muhitga, 
kishilarga, 
darslarga 
to ‘g ‘ri 
munosabatda b o iish g a, uy vazifalarini bajarishga, saranjomlikka 
o ‘rgatish qiyin. Ongli intizomni tarbiyalash - m aktabning‘ asosiy 
vazifasi hisoblanadi.
Sinf rahbarlari huddi shunday holatlarga o 'z e ’tiborlarini 
qaratishlari lozim. Butun sinf o ‘qituvchilari oldiga yagona 
pedagogik talablarni, qattiqqo‘llikni. sinfda intizomni saqlash, 
o ‘quvchilarga bo‘lgan talabchanlikni oshirishni alohida vazifa 
qilib qo ‘yish lozim. Sharqning faylasuf shoiri Shayx Sa’diy:
Agarda muallim bo 'Isa beozor,
Bolalar sinftii qilishar bozor,
deb bejiz aytmagan.
Yana shuni ham aytish kerakki. intizom deganda bolalarning