Tarbiyaviy ishlar

Inson kamolotiga ta ’sir etadigan omillardan yana bin bu
muhitdir.
Muhit deganda kishiga hayajonli ta ’sir etadigan tashqi 
voqealar majmuasi tushuniladi. Bunga tabiiy muhit, ijtimoiy 
muhit, oila muhiti kiradi. Shular bilan birga muhit - oila sharoiti 
ham katta ta’sir kuchiga ega. Chunki bola kobz ochib ota-onasini, 
qarindosh urug'ini koi'adi. Bola kamolotida ijtimoiy jamiyat 
muhit b o iib hisoblanadi. Chunki bu yerda ishlab chiqish 
munosabatlari va ulami tartibga solib turadigan ijtimoiy qonun-
150

---

qoidalar alohida ta ’sir qiladi. Bu xil munosabat natijasida odam 
bolasi hayot tajriba va bilimlarini egallaydi. Inson kamolotida 
ijtimoiy fnuhitning ta ’siri turli tarixiy davrda turlicha b o ia d i, turli 
sotsial giruhlarga ham turlicha ta ’sir etadi.
Bizga 
m a’lumki, 
komil 
inson 
shaxsini 
tarbiyalashda 
yuqoridagi omillardan tashqari yana bir omil, ya’ni jamoaning 
roli ham katta hisoblanadi. Chunki jam oa har qanday bola 
tarbiyasni to 'g 'ri y o ig a soladi. Masalan, sinf jamoasini oladigan 
b o isak ,a g a r shu sinfda bir yomon o'quvchi, y a’ni xulqi, tarbiyasi 
jihatdan yomon b o is a , shu sinf jam oasi unga asta-sekinlik bilan 
o'z ta'srin i albatta o'tkazadi. Y a’ni qanday y o ila r bilan degan 
savol tugllish mumkin.Masalan, tadbirlar yoki sayohatlar orqali. 
Komil nson shaxsini tarbiyalashda jamoaning ahamiyati juda 
katta. Azal-azaldan bizgacha ota-bobolarimizdan qolgan o ‘lmas 
maqolla'imizdan birini shu o ‘rinda keltirib o isa k : ‘"Aqlni 
beaqkfcn o i'g an ”. Ushbu maqol zamirida bir qancha m a’nolar bor. 
Ya’ni janoada har xil bolalar b o ‘lib, ular bir-biriga qarab ham 
o'zlaridagi yomon xulqlarni yuqotadilar. Bu xislatlar esa ulaming 
komil irson bo'lib tayyorlanayotganidan darak beradi.