Telman orucov

106 
 
samuray  həmişə  seppukunun  icra  edilməsinə  köməklik  göstərir,  dizi  üstə  çökmüş 
adamın  arxasında  laqeyd  dayanırdı  ki,  aqoniya  dözülməz  şəkil  almamış  və 
nəzarətdən çıxdıqdan qabaq onun başını bircə zərbə ilə kəssin. 
Axırıncılar  baş   versəydi  bu  həyatının ali anında  insanı  çox  biabır  etmiş 
olardı.  Sekundantın  iştirakı  olmadan  az  sayda  adam  biabır  olmadan  ölə  bilərdi. 
Samuray  qadınlar  seppukunu  boğazlarına  öz  bıçaqlarını  soxmaqla  icra 
etdiklərindən,  onlara  köməkçi  lazım  olmurdu.  Çinlilər  isə  işgəncə  verilməsindən 
həzz alırdılar. 
Buddizm  yaponları   ətlə  qidalanmaqdan çəkindirirdi.  Buddanın  vətəni  olan 
Hindistanda yaponları «Şərqin şeytanları» adlandırırdılar və öz torpaqlarına silahlı 
olduqda  onların  ayaq  basmalarına  icazə  vermirdilər.  Yaponlar  isə  hindliləri 
«Qaralar» və «İnsan olmayanlar» adlandırırdılar. Koreyalıları isə onlar «Sarımsaq 
yeyənlər»  deyə  çağırırdılar  və  kannibala  bənzəyən  heyvanlar  hesab  edirdilər. 
Onlardan gələn sarımsaq qoxusu hətta onlarla ünsiyyətdə olanın paltarına və saçına 
hopurdu. Yaponlar güman edirdilər ki, hər iki ölkəni – Koreyanı və Çini işğaldan 
sonra onlar sivilizasiyalardırmışlar, lakin onu da etiraf edirdilər ki, Çin hələ qədim 
dövrlərdən sivilizasiyalaşmış bir ölkə idi və yaponlar ondan çox şeyi əxz etmişdilər 
və özləri də vurğulayırdılar ki, ən yaxşı şeyləri Çindən götürmüşdülər. 
İngiltərə kimi Yaponiya da adalar ölkəsi idi, öz dənizlərində ağalıq etməsə 
kənardan olan düşməndən  müdafiəsiz qala bilərdi. Mariko-san ingilisə öz ölkəsinə 
iki dəfə müdaxilə edildiyini danışdı. Üç yüz ildən çox bundan əvvəl Xubilay xanın 
monqolları  Çini  və  Koreyanı  yenicə  işğal  etdikdən  sonra  bizə  qarşı  hücuma 
keçdilər. Bu vaxt biz onun hökmranlığına tabe olmağı rədd etmişdik. Bir neçə min 
adam Kyuşuda sahilə çıxdı, lakin bizim  samuraylar onların qarşısını kəsdi və bir 
müddətdən  sonra  düşmən  geri  çəkildi.  Bu  hadisə  1274-cü  ildə  olmuşdu.  Yeddi  il 
sonra,  1281-ci  ildə  müdaxilədə  demək  olar  ki,  iki  yüz  min  düşmən  qoşunları 
yüklənmiş  minə  qədər  Çin  və  Koreya  gəmiləri  iştirak  edirdi.  Qoşunlar 
monqollardan,  çinlilərdən  və  koreyalılardan  ibarət  idi  –  əksəriyyəti  süvari  idi. 
Cənubdan gələn tayfun donanmanı və onun göyərtəsində olan ordunu darmadağın 
etdi.  Sahildə  qalanlar  tezliklə  öldürüldü.  Bu  kamikadze  və  ya  İlahi  Külək  idi. 
Kamikadzeni Allahlar, Allahların bu torpağını xarici işğalçılardan mühafizə etmək 
üçün  göndərmişdi. Monqollar  bir  daha  geri  dönmədilər  və  səksən  ilə  sonra  və  ya 
ona  yaxın  bir  vaxtda  onların  yaratdıqları  Yuan  sülaləsi  Çindən  də  kənara  atıldı. 
Ona  görə  də  yaponlar  deyirdilər  ki,  «Onlardan  bizi  Allahlar  qoruyur».  Mariko 
təkrar  etdi  ki,  Allahlar  daim  bizi  müdaxilələrdən  qoruyacaqlar.  İspan 
məğlubedilməz  Armadası  da  belə  bir  qasırğanın  köməyi  ilə  İngiltərə  üçün 
əhəmiyyətsiz  bir  şeyə  çevrilmişdi.  Axırıncı  hadisə  1588-ci  ildə  baş  vermişdi. 
Monqollar  yəqin  ki,  avropalılara  da  rəhm  etməzdi.  Xubilay  xanın  babası  Çingiz 
xanın  ordaları  demək  olar  ki,  Vyananın  qapıları  ağzına  gəlib  çıxmışdı,  bu  vaxt 
onların hücumu dayandırıldığından geri dönməyə  məcbur oldular. Bu Hannibalın 
Romanın qapısı ağzında dayanıb, geri dönməsinə bənzəyirdi. 
Həmin  günlərdə  adamlar inanırdılar ki,  Çingiz  xanın  əsgərləri  Allah 
tərəfindən göndərilmişdi ki, dünyanı günahlarına görə cəzalandırsın. 
Ümumiyyətlə  yaponlar  ölümdən qorxmurdular.  Bu  qorxu  torpağında  ölüm 

---

107 
 
adamların  guşənişinliyə  çəkilməsi  hesab  olunurdu.  Ölüm  yaponların  havasının, 
dənizinin, torpağının bir hissəsi kimi qəbul edilirdi. 
Bləksorn  altı  ay  müddətinə  əvvəlki  kənddə  yapon  dilini  öyrənməyə 
göndərildikdə  daymyo  Yabu  kəndlilərə  elan  etmişdi  ki,  həmin  müddətin  sonunda 
ingilis  dilimizdə  danışa  bilməsə,  bütün  kənd  camaatını  qılıncdan  keçirəcəkdir. 
Tərcüməçi  Mariko-san  bunu  dənizçiyə  dedikdə,  o,  hiddətini  gizlədə  bilmirdi,  axı 
kənd  sakinlərinin  onun  dili  öyrənib-öyənməməsi  ilə  nə  əlaqəsi  vardır.  Axşam  o, 
Yabunun  qaldığı  evə  gəldikdə  etirazını  bildirib,  əmrini  ləğv  etməyi  xahiş  etdi. 
Adətə görə daymyo öz əmrini geri götürə bilməzdi, bu biabırçılıq hesab olunurdu. 
Bu  vaxt  kobud  kənd  valisinin  yanında  o,  belə  bir  ar  gətirən  əmrə  dözməyəcəyini 
əsas  götürərək  seppuku  etmək  üçün  xəncərini  çıxarıb  qarnına  soxmaq  istədikdə, 
vali tullanıb onun əlinin zərbəsini saxladı. Həm daymyo, həm də vaxtilə adamların 
gözü  qarşısında  Bləksornu  nalayiqcəsinə  təhqir  edən  onun  qardaşı  oğlu  məəttəl 
qalmışdılar,  onlar  avropalıdan  belə  cəsarət  və  fədakarlıq  gözləmirdilər.  Daymyo 
Yabu  əlacsız  qalıb  söz  verdi  ki,  əgər  o,  ikicə  söz  də  öyrənsə,  kənd  əhalisini 
cəzalandırmayacaqdır.  İngilisə  artıq  heç  də  laqeyd  olmayan  tərcüməçi  qadın  da 
onun  belə  hərəkətinə  təəccübünü  gizlətməsə  də,  portuqal  dilində  ona  dedi  ki,  siz 
artıq yenidən doğuldunuz, əvvəlki adam deyilsiniz. 
Digər  bir hadisə  də  Bləksornu  olduqca  məyus  etmişdi.  Yaponlar  şahinlə 
ovladıqları  qırqovulu  ikinci  dəfə  ona  göndərəndə,  ətinin  yumşalmasını  əsas 
götürərək,  quşu  həyətdə  boğazından  kəndirlə  asdı  və  tapşırdı  ki,  özünün  icazəsi 
olmadan heç kəs ona toxunmasın. Sonra qırqovulu ümumiyyətlə yadından çıxardı 
və  qayıdanda  ona  xidmət  etmək  tapşırılmış  dul  gəlin  bildirdi  ki,  o,  günahkardır, 
özünü  öldürməyə  icazə  versin.  Nəhayət  məlum  oldu  ki,  uzun  müddət  asılı  qalan 
quş  iylənib,  üfunət  iyinə  dözə  bilməyən  hər  bir  yapon  kimi  qadın  onu  götürüb 
basdırmaq istəyəndə, bağban özü quşun cəsədini açıb, torpağa basdırmış, sonra isə 
özünü  öldürübmüş.  Ağanın  sözünü,  əmrini  heç  kəs  poza  bilməzdi,  buna  cəsarət 
etsə,  könüllü  qaydada  həyatdan  getməli  idi.  Bləksorn  da  adi  adam  deyildi. 
Toranaqa onu qulluqçu səviyyəsində hatamoto təyin etmişdi. Ona görə də quşa əl 
vurmaq özünə ölüm hökmü elan etməyə bərabər idi. 
Bləksorn  yazıq  bağbanın  ölümünə  çox  kədərlənməklə  yanaşı  bu  günahsız 
qadını  da  öz  qərarından  döndərə,  sakitləşdirə  bildi  və  özünü  məzəmmət  etdi  ki, 
xalqın qayadalarına bələd olmadan niyə belə ağılsız qəti göstəriş verirsən. 
Mariko-san  ingilisə  dili  öyrətmək  üçün  yapon  dilində  feilin  ingilis  dilində 
olduğutək şəxsi əvəzliklərə görə dəyişilmədiyini, bəzən hətta gələcək zamanda və 
mücərrəd  formada  da  eyni  qaydada  tələffüz  edildiyini  dedi.  Hətta  cəm  və  tək 
isimləri  də  eynidir.  «Tsuma»  ifadəsi  həm  «arvadı»,  həm  də  «arvadları»  bildirir. 
«Mən  gedirəm»  ya  «onlar  getdi»  ifadələri  yalnız  səsin  tonunu  dəyişməklə  bir-
birindən fərqlənir. Lakin hər ikisi eyni qaydada səslənir. Yapon dili qeyri-müəyyən 
dil  hesab  olunur. Çinlilər  çox  ağıllı  idilər,  deyə  Mariko-san  bildirdi  ki, biz  min  il 
əvvəl onlardan yazını əxz etmişik. «Donuz» sözü üçün onlar xarakter və ya ifadə 
seçirlər.  «Dam»  simvolu  «donuz»  simvolunun  üstünə  əlavə  edildikdə,  bu  «ev» 
mənasını  verir.  Qədim  dövrlərdə  çinlilər  düşünürdülər  ki,  «dam  altında  donuz» 
evdir.  Onlar  buddistlər  deyildidilər,  ət  yeyirdilər,  ona  görə  də  onlar  üçün, 

---