Telman orucov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
112 axırıncı təsdiqi bu ölkədəki proqressin səviyyəsi, qazanılan nailiyyətlərdir. Bir yapon müdrikinin kəlamına görə, qələbənin əldə edilməsi imkanı düşməndən asılıdırsa, məğlubedilməzlik sənin özündən asılıdır. Qabiliyyəti, yenilik hissinə sönməz həvəsi və yaxşı ənənələrə sədaqəti, mübaliğəsiz deyilsə, bu xalqa öz hərtərəfli istedadını nümayiş etdirməyə imkan vermişdir. Kimsə kor- koranə qaydada əhəmiyyətsiz bir şeyə sitayiş edirsə, bu inancın özündə qüsur vardır. Təəccüblənmək üçün isə bu ölkədə çox şey vardır. Yapon xalqının müasir həyat fəlsəfəsi göz qabağındadır və ona haqq qazandırmaq üçün heç bir izaha da ehtiyac yoxdur. Ölkə isə təbii və insanlarının əli ilə yaradılmış gözəlliyinə görə valeh olmağa layiqdir və bu hissi etiraf edənləri qınamaq da haqsızlıqdır. “525-ci qəzet”.5,6,7,8,12,13.05.2010 Atanın arzularına sədaqət (Barak Obamanın kitabı haqqında qeydlər) ABŞ-dakı prezident seçkilərində Barak Obamanın zəfərinə həsr olunmuş kiçik yazını oxuyan ziyalı dostum zəng edib, dünyanın müxtəlif guşələrində qalxan sevincə tam şərik olduğunu bildirdi. Hacı titulu daşıyan həmin mömin adam xüsusən Obamanın babasının müsəlman olması ilə əlaqədar bu hissləri yaşadığını dedi və öz ümidini də dilə gətirdi ki, bundan sonra yəqin ki, fundamentalizmlə mübarizə pərdəsi altında islama qarşı yeni səlib yürüşünə, kimlərisə müdafiə etmək naminə müsəlman dünyası əleyhinə ümumi cəbhə açmaq cəhdi kimi ağılsız siyasətin davam etdirilməsinə son qoyulacaqdır. Sonra o, yeni seçilmiş prezidentin tərcümeyi-halından, atasının oğluna tövsiyələrindən maraqlı şeylər danışdı, bunların islam dəyərlərindən gəlməsini vurğulamağı da unutmadı. O, Obamanın türk dilinə tərcümə olunmuş “Dreams from My Father» – «Atamdan gələn arzular» (türklər «Babamın həyalları» adlandırmışlar) əsərini diqqətlə oxuyubmuş və lütfkarlıqla kitabı mənə təklif etdi. Marağım daha da artdı, lakin başqa dilə (özü də yaxşı bilmədiyim bir dilə) tərcüməyə böyük etibarım olmadığından, kitabla orijinalda tanış olmağı daha əlverişli saydım. Əvvəlcədən onu demək istərdim ki, səmimi monoloq və əsasən ailəvi dialoq şəklində yazılmış bu kitab maraqla oxunur, olduqca sadə dildədir. Müəllif həyatında baş vermiş hadisələrə hansısa bər-bəzək verməkdən uzaqdır, bu xüsusiyyət əsərin bədii dəyərini heç də azaltmır, əksinə gerçək dramatizmi ilə daha da artırır. «Nyu-York Tayms» qəzetinin rəyçisi yazır ki, «(O) nadir siyasətçilərdəndir ki, həqiqətən yaza bilir və özü haqqında təsirli qaydada və doğru yazır». Bu rəylə qismən razılaşmaqla yanaşı, onun doğrudan da yalnız müasir siyasətçilər arasında fərqləndiyini qeyd etmək olar. Tarixdə isə siyasətçilərin əksəriyyəti olmasa da, xeyli hissəsi böyük qələm sahibləri hesab olunurdu. Bibliya tərəfindən şöhrət çələngi ilə mükafatlandırılmış İsrail-İudeya çarları David və Solomon, XVI-XVII əsrlər İngiltərəsinin dövlət xadimləri Tomas Mor və Frensis Bekon, XVIII əsr Fransasındakı onların davamçıları, XIX əsr Böyük Britaniyasının 113 bəzi baş nazirləri (məsələn, Eduard Stenli, Bencamin Dizraeli), ABŞ-ın bani- ataları, xüsusən Bencamin Franklin, Tomas Cefferson, Aleksandr Hamilton bu sahədəki istedadları ilə fərqlənirdilər. XX əsrin əvvəllərində prezident olmuş Vudro Vilson öz ölkəsinin tarixi haqqında beş cildlik əsərin müəllifi idi. Con Kennedi isə 1956-cı ildə Pulittser mükafatına layiq görülən «Profiles in Courage» – «Cəsarət kiçik tərcümeyi-halları» kitabı ilə məşhurlaşmışdı. Təkcə siyasətçilər deyil, onların xanımları, birinci ledilər də avtobioqrafik janrda qələmlərini sınamışlar. Eleonora Ruzvelt öz kitabında dörd dəfə prezident seçilmiş və dahiyanə şəxsiyyət olan əri haqqında geniş məlumat verir. Naməlum, gizlədilən hadisələrə də işıq salmağı bacarır. SSRİ xarici işlər naziri V.M.Molotovun 1942-ci ildə Vaşinqtona gələrkən, onun paltarlarını qaydaya salmaq istəyən qulluqçunun qonağın çemodanında əşyalar arasında gizlədilmiş tapançanı və bir neçə lülə kolbasanı tapdığını yazır və bunu onunla izah edir ki, yəqin ki, o, təyyarəsinin almanlar tərəfindən vurulduğu təqdirdə sağ qalsa özünü müdafiə etmək və götürdüyü ehtiyatla aclıqdan xilas olmaq məqsədini güdürmüş. Nensi Reyqan isə öz kitabında SSRİ liderinin arvadı Raisa Qorbaçovanın ədəb qaydalarına məhəl qoymayaraq Ağ evdəki prezidentin yataq otağında çarpayıların yerini dəyişdirməyi nəzakətsiz qaydada məsləhət gördüyünü yazır və onu da qeyd edir ki, Parisdə olarkən Andropovun sərgidəki şəklini ona göstərən Raisa deyibmiş ki, yüksəlməyimizə görə biz ona borcluyuq. Siyasi xadimlər də tarixi şəxsiyyətlərə qiymət verdikdə ümumi stereotiplərin təzyiqinə əhəmiyyət verməyərək, onlara başqa prizmadan baxmaqdan çəkinməmişlər. Con Kennedi öz kitabında ölkəsinin ən koloritli on şəxsiyyəti haqqında, ABŞ tarixində onların qeyri-adi cəsarəti, ümumi rəyə məhəl qoymamaları barəsində söhbət açır. Linkolnun qətlindən sonra prezident kürsüsünə yiyələnmiş Endryu Consona Konqressin hüquqlarını pozması və digər xətalarına görə impiçment elan edilməsi cəhdini yeganə səsi ilə ölkəsinin şərəfi naminə pozan və senatda təklifin əleyhinə səs verməklə prezidentin tükdən asılı qalmış taleyini müsbət həll edən senator Rossun qeyri-adi müstəqilliyini tərifləyir. Az qala bir əsr sonra 1946-cı ilin sonunda keçmiş prezident Uilyam Taftın oğlu, görkəmli siyasətçi kimi tanınan senator Robert Taftın senatdakı çıxışında Nyürnberq tribunalının alman hərbi caniləri barədə hökmünün qanundan, beynəlxalq hüquqdan kənar, qaliblərin məğlublar üzərində mühakiməsinin ədalətsiz və qəddarlıq nümunəsi olduğunu, ABŞ-ın demokratik imicinə, hüququn aliliyi prinsipinə ağır zərbə vurduğunu qeyd etməklə öz dövründə təkcə ölkəsindəki deyil, bütün dünyadakı ictimai rəyə əks çıxmaqla böyük mərdlik göstərdiyini yazır. Müəllif qeyd edir ki, Robert Taftın əvvəlki prezident seçkilərindən fərqli olaraq 1948-ci il seçkilərində Respublikaçılar partiyasından namizəd göstərilməsi və seçkiləri udması şansı xeyli böyük idi. Lakin o, vicdanının səsinə qulaq asıb, ümumi rəyin əsarətinə qarşı çıxdı. Belə cəsarətli bəyanatına görə isə əsl anafemaya məruz qaldı, böyük siyasət səhnəsini tərk etməyə məcbur oldu. Bunlar Amerika siyasət tarixinə parlaqlıq verən faktlardır. Buna rəğmən, 2008-ci il prezident seçkilərinin yekununu da xalqın iradəsinin ənənəvi qaydaları qırıb dağıtması nümunəsi hesab etmək olar. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|