Telman orucov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
108 kəndlilərdən ötəri donuz var-dövləti təmsil edirdi, deməli yaxşı idi. İngilis teatrından fərqli olaraq Yaponiyada aktyorlar və aktrisalar maska geyindirdilər, bunu onlar «No» teatrı adlandırırdılar. Onlar musiqi çalır, bəzən rəqs edir, çox hallarda isə tamaşaya qəmgin, faciəvi və tarixi pyeslər qoyurdular. Bəzən komediya da göstərirdilər. Şekspirin pyesləri onlara yad görünə bilərdi. Ona görə də hətta XX əsrin ikinci yarısında yaponlar Şekspirin məşhur «Kral Lir» pyesi əsasında film çəkəndə xalqın mentalitetini nəzərə alaraq kralın həm xəyanətkar qızlarını, həm də sədaqətli qızını onun guya oğlanları ilə əvəz etmişdilər. Ümumiyyətlə, yaponların ifadə tərzlərini, düşüncələrini anlamaq asan məsələ deyildir. Ona görə də yapon qızı ingilisə deyirdi ki, əgər dinclik istəyirsənsə sən hətta boş fincandan da çayı necə içməyi öyrənməlisən. Sən həm də qayaların böyüdüyünü müşahidə etməyi də öyrənməlisən. O, izah edirdi ki, yastığa birgə baş qoymaq da öz qiymətinə malikdir. Həqiqi məhəbbəti biz borc adlandırırdıq, bu könüldən könülə körpüdür və elə bir ifadə tərzinə ehtiyac duymur – bəlkə ölüm hədiyyəsi istisna olmaqla heç bir fiziki ifadəyə də. Yaponlar uşaqlıqdan öz içərisində itməyə, özünə kənardan nüfuz edilməsinə imkan vermədən böyüməyə öyrədilirlər. Divarların arxasında yaşayırlar. Əgər bunu bacarmasaydılar, hamı çox güman ki, dəli olardı, hətta hər kəsi və özlərini öldürmək istəyərdi. Yaponların dili elə çalarlara malikdir ki, cavab vermək istəmədiyi hansısa sualdan yayınmağa, nəzakətli olmağa imkan verir. Başlıca məqsəd həqiqi harmoniya əldə etməkdir. Bu sözləri dedikdən sonra qadın ingilisə bu sirri açdı: «Bizim təbəssümlərimizə və nəcib tərbiyəmizə, bizim seremonial qaydalarımıza və təzim etməyimizə, xoşhallığımıza və bağlılığımıza inanıb, səfehə çevrilmə!» Romandakı daymyo Toranaqa obrazı müxtəlif situasiyalarda təsvir edilir. Onun müdrikliyi addımbaşı öz təsdiqini tapır. O, şahinlə ov etməyi də çox xoşlayırdı və bilirdi ki, bu yırtıcı quş onu tərk etdikdən sonra başqa quşları və kiçik heyvanları öldürəcək, istədiyi vaxt öz ovunu yeyəcəkdir. Şahin vəhşi varlıqdır, özünə gəldikdə isə müvəqqəti olaraq yerə bağlı ağadır. Şahinin caynaqları ölüm silahı olmaqla, onun gücü çatdığı canlıları məhv edə bilir. O öz qürbanını caynaqlarında tutub, onu yeməkdən əvvəl dimdiyi ilə tüklərini didməyə başlayır. Toranaqa Ancin-sanı geniş qanadlı şahin deyil, tələ yeminə aldanan quzğun hesab edirdi. Toranaqa rəhm etməyi bacarmırdı, oğlunu və arvadını da öldürmüşdü. Onun özünü də xəbərdar etdirdilər ki, İşido səni körpə uşaq öz anasının döşünü əmən kimi əməcəkdir. Mariko-san ingilisə öyrədirdi ki, Allah və Şeytanın heç nəyə dəxli yoxdur. Daxili aləm və Zahiri aləmin də, həyat və ölümün də heç nəyə dəxli yoxdur. İndi özün kimi ol, üzərinə həyat dalğalarının əbəs yerə hücum çəkdiyi qaya kimi ol. Bir şeirdə deyildiyi kimi, «Göy Günəş tərəfindən qarsalanır, göz yaşları ilə doludur. Ancaq meşə külək tərəfindən yaralanır, ölü yarpaqlarla ağlayır». Əlavə edirdi ki, «Mən əgər sözlərdən xəzan yarpaqlar kimi istifadə edə bilsəydim, mənim şeirlərim necə də tonqal qalayardı». Yaponların öz dini olan Şinto Kami yolu hesab olunur, min il bundan əvvəl Buddanın yolu olan Buşidodan fərqləndirilmək üçün bu seçilmişdi. Şintoistlər 109 inanc gətirirlər ki, onlar öləndə kamiyə çevrilirlər. O ruha bənzəyir, lakin həm də bənzəmir, Günəşə bənzəyir, lakin həm də bənzəmir də. O göylə yer arasında mövcuddur və Allahın da bu torpağına səfər edirlər və ya onu tərk edirlər, bunların hamısı eyni vaxtda baş verir. Şinto miflərin və əfsanələrin təbiət kultudur, bu əfsanələrdə heç kəs bütünlüklə buna ürəkdən inanmır, həm də hər kəs ümumi qaydada buna pərəstiş edir. Şəxs o vaxt Şintoda olur ki, o, eyni yolla yapon kimi doğulmuşdur. Ritual yaponların həyatını idarə edirdi, çünki səltənət itaət demək idi. Aşağı daymyolar daha vacib olanları görəndə atdan düşüb, ona baş əyməli idi. Bərabər səviyyədə olan daymyolar görüşdükdə, bu vaxt atdan düşməli və bərabər qaydada baş əyməli və özlərinin ayrıca yolları ilə getməli idilər. Nəhayət ingilislə Mariko - sanın məhəbbəti axırıncının özünü qurban verməsi hesabına zəfər çaldı. Ancin- sanın ehtirasına cavab olaraq bu gözəl, ağlılı və mərd qadın ona deyirdi ki, əgər mən səninlə tək qalsaydım yalvarmaqla dolu qışqırığın kainatı tutana qədər səni öpərdim. Çünki mənim həyatım səninlə doludur. Görünür doğrudan da həyat yuxu içərisindəki yuxudur. Mariko-san ingilislə sevgilisinə görə ərinə xəyanət etmiş hesab olunduğundan öz ölümünə hazır idi və ərinə dedi ki, sənin həyatın mənim məqsədimdir. Əri onu döysə də ölümünə razı olmadı. Lakin Marikonun başı üzərindən ölüm buludu çəkilmirdi. Osakanı tərk etməmək barədə İşidonun əmri qarşısında əlacsız qalıb, ağası Toranaqaya sədaqət naminə qadın özünü öldürməli idi. Seppukunu icra edərkən İşido son anda ona şəhərdən çıxmağa icazə verdiyi barədə imzaladığı sənədi göstərdi və onun özünə sui-qəsdi baş tutmadı. Lakin İşidonun hiyləsinə uyğun olaraq nindzyaların hücumu vaxtı bomba partlamasında Mariko öldü, Bləksorn isə gözlərindən ağır yara aldı. Marikonun cəsədinin yandırılması mərasimində daymyolarla yanaşı heç nəyi görə bilməyən onun ingilis sevgilisi də iştirak edirdi. Müalicə nəticəsində sonralar onun gözlərinin görmə qabiliyyəti bərpa olundu. Ancin-sanın igidliyini Toranaqa da qiymətləndirirdi, adamlarına göstəriş vermişdi ki, ona hörmətlə yanaşsınlar. Axı ingilis onun özünün və Marikonun həyatını bir neçə dəfə xilas etmişdi. İngilis şturman Osakadan qaçmağa çalışan Toranaqanın həyatını ağlı və şücaəti hesabına başının üstünü alan ölümdən uzaqlaşdırmışdı. Bləksorn Osakada olarkən gəmisinin yandırıldığını eşitdi. Bu onun vətənə qayıtmaq ümidlərini məhv edirdi. Həmin hadisənin səbəbini Marikonun hələ Edoda olarkən ona yazdığı ilk və axırıncı məktubundan öyrəndi. Yapon qadını xahiş edibmiş ki, ingilis sağ qalsa məktub ona verilsin. Mariko latın dilində yazırdı: «Mən səni sevirəm. Bu məktubu oxumamışdan əvvəl mən Osakada öləcəyəm, güman ki, mənə görə sənin gəmin də məhv olacaqdır… Mənim məhəbbətim, ya səni, ya da sənin gəmini seçmək lazım idi. Bağışla, mən sənin üçün yaşamağını seçdim. Başqa gəmi və başqa həyat qur… Mənim yapon duam – hara deyir ki, sonrakı həyatda necə olursa-olsun mən sənə sevinc gətirəcəyəm və nə qədər sən varsan, səninlə olacağam». Toranaqa daymyo Yabunun ona xəyanət etdiyindən halı olsa da, buna uzun Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|