188
Heykəltəraşlıq.Rəssamlıq.Memarlıq
100
illiyi
Cəlal Qaryağdı
1915-2001
İYUL
Ə d ə b i y y a t
Abbaslı, T. Sal daşlar
sənətdaşı /T.Abbaslı
//Mədəniyyət.- 2012.- 13
yanvar.- S.11.
Əliyev, Z. Monumental
heykəllər ustası /Z.Əliyev
//Azərbaycan.- 2013.- 14
iyul.- S. 9.
Quliyev, Ə. Tişə ustası
Cəlal Qaryağdı /Ə.Quliyev
//525-ci qəzet.- 2012.- 20
mart.- S.7.
Məhərrəmova, T. Qəribə
taleli əsərlərin müəllifi
/T.Məhərrəmova //Kaspi.-
2010.- 14 iyul.- S. 15.
Sadıqov, S. Heykəltəraş
Cəlal Qaryağdının yara-
dıcılıq aləmi /S.Sadıqov
//Paritet.- 2012.- 7-9
yanvar.- S.16.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.lit.az
15
Heykəltəraş
Cəlal Məhərrəm oğlu Qaryağdı
1915-ci il iyul ayının 15-də Şuşada
anadan olmuşdur. 1927-ci ildə Bakıya
gəlmiş, burada Rəssamlıq Məktəbinə
qəbul olunmuşdur. 1932-1935-ci illərdə
təhsilini Tbilisi Rəssamlıq Akademiya-
sında davam etdirmiş, lakin yarımçıq
qoyaraq Bakıya qayıtmışdır.
C.Qaryağdı XX əsrin 30-cu illərində
qəzetlərdə rəssam, həm də Rəssamlıq
Məktəbində müəllim olaraq çalışmış
sonralar heykəltəraşlıq əsərlərini yarat-
mağa başlamışdır.
İçərişəhərin qala divarlarının yaxınlı-
ğında görkəmli satirik şair M.Ə.Sabirin
heykəli (memar Ə.İsmayılov və
Q.Əlizadə, 1958-ci il) Cəlal Qaryağdı-
nın ilk böyük işlərindən biridir.
Bakıda N.Nərimanovun, vaxtilə
Lenin (indiki Azadlıq) meydanında
qoyulmuş V.İ.Leninin heykəllərini,
Nizami adına Ədəbiyyat
Muzeyinin
Qərb fasadının eyvanında qoyulmuş
M.P.Vaqifin heykəlini, Qara Qarayevin,
Fikrət Əmirovun, Bülbülün, Niyazinin,
Cahangir Cahangirovun və başqalarının
büstlərini yaratmışdır.
Onun monumental-dekorativ hey-
kəltəraşlıq əsərləri bədii ifadəliyi və di-
namikliyi ilə diqqəti cəlb edir. 1972-ci
ildə yaratdığı Nəriman
Nərimanovun
heykəli, 1983-cü ildə Sovet İttifaqı
Qəhrəmanı general Həzi Aslanovun
abidəsi Azərbaycan heykəltəraşlığının
qiymətli nümunələri sırasına daxildir.
O, rəssam, heykəltəraş kimi müxtəlif
janrlarda monumental heykəl, portret,
büst, barelyef və s. əsərlər yaratmışdır.
Bu cür yaradıcılığı ilə seçilən rəssam
Azərbaycanda keçirilən sərgilərdə sənət
nümunələrini təqdim edərək uğurlar qa-
zanmışdır.
Onun rəssamlıq fəaliyyətinin əsas
mərhələsi
Böyük Vətən müharibəsi
(1941-1945) illərinə təsadüf etmişdir.
Bu illərdə, o, insanların bədii obrazını,
onların hünər və rəşadətini əks etdirərək,
qəhrəmanlıq nümunəsindən çıxış edən
şəxslərin portretini yaratmışdır.
Cəlal Qaryağdının yaradıcılığı za-
manın müxtəlif dövrlərini özündə ya-
şadır. Bu baxımdan Nizaminin “Xos-
rov və Şirin” poemasının motivləri
əsasında hazırlanmış “Fərhad Bisütun
dağını yararkən” barelyefi, Xurşidba-
nu Natəvanın büst və portretləri diqqəti
cəlb edir.
O, bədii təfəkküründən yaranan incə
ştrixləri rənglərin və fırçanın
köməyi ilə
kətan üzərində əks etdirərək, əsərlərinin
hər birində yüksək sənətkarlıq nümayiş
etdirmişdir. “Tarçalan”, “Kamançaçı”,
“Xanəndə” fiqurlarında obrazların yığ-
camlığı və milli kolorit özünu göstərir.
Cəlal Qaryağdının yaradıcılığı dövlət
tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, o,
1954-cü ildə “Azərbaycanın Əməkdar
incəsənət xadimi”, 1960-cı ildə “Xalq
rəssamı” fəxri adlarına layiq görülmüş-
dür. “Qırmızı Əmək Bayrağı” və “Şərəf
nişanı” ordenləri və medallarla təltif
edilmişdir.
Azərbaycan heykəltəraşlıq məktəbi-
nin banilərindən biri,
görkəmli sənətkar
Cəlal Qaryağdı 2001-ci il dekabr ayının
1-də vəfat etmişdir.
6
189
Musiqi.Opera.Balet
6
75
illiyi
Zöhrab Adıgözəlzadə
1940-2012
İYUL
Zöhrab
Əfrasiyab oğlu
Adıgözəlzadə 1940-cı il iyul ayının
3-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur.
1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət
Konservatoriyasını (M.R.Brennerin
sinfini, 1970-ci ildə Sankt-Peterburq
konservatoriyasının aspiranturasını)
bitirdikdən sonra orada müəllim, do-
sent, professor kimi gənc musiqiçilər
nəslinin yetişdirilməsində əvəzsiz
xidmətlər göstərmişdir.
Bir çox ifaçılar ilk yaradıcılıq
addımlarını məhz ustad sənətkarın
köməyi ilə almış, böyük səhnədə öz
istedadlarını göstərmişlər.
O, həm də konsert fəaliyyəti ilə
məşğul olmuş,
Azərbaycan, rus, Av-
ropa bəstəkarlarının əsərlərini bö-
yük məharətlə ifa etmişdir. Zöhrab
Adıgözəlzadə Azərbaycan fortepiano
məktəbini bir çox ölkələrdə uğurla
təmsil etmiş, Türkiyə, Hindistan, Ma-
carıstan, Polşa, Fransa, Norveç, Bol-
qarıstan, Almaniya, İtaliya, Çin, Yapo-
niya, Livan, Misir, Küveyt, İordaniya,
Suriya və keçmiş SSRİ respublikaların-
da qastrol səfərlərində olmuşdur. Onun
repertuarında İ.S.Bax, L.Bethoven,
V.Motsart, F.Şopen, F.List, A.Skyabin,
S.Raxmaninov, S.Prokofyev və başqa-
larının əsərləri geniş yer tutmuşdur.
Azərbaycan bəstəkarlarından
Q.Qarayev, F.Əmirov, A.Məlikov,
C.Hacıyev, T.Bakıxanov və başqala-
rının əsərlərinin ilk ifaçısı olmuşdur.
Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri
onun ifasında “Melodiya” qrammofon
valları firması (Moskva) tərəfindən
buraxılmışdır. Sənətkarın dünyanın ən
nüfuzlu konsert salonlarındakı çıxışla-
rı tamaşaçıların yaddaşına
həkk olun-
muşdur.
1990-cı ildən ömrünün sonuna
qədər Türkiyədə Əskişəhər Anadolu
Universitetinin Dövlət Konservato-
riyasında kafedra müdiri vəzifəsində
çalışmışdır.
Zöhrab Adıgözəlzadə milli musiqi
mədəniyyəti sahəsindəki xidmətlərinə
görə 1967-ci ildə “Azərbaycanın
Əməkdar artisti”, 1983-cü ildə isə
“Xalq artisti” fəxri adlarına
layiq gö-
rülmüşdür.
1979-cu ildə professor elmi rütbəsini
almışdır.
Bəstəkar, pedaqoq, pianoçu Zöhrab
Əfrasiyab oğlu Adıgözəlzadə 2012-ci
il may ayının 24-də vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycanın Xalq ar-
tisti, professor Zöhrab
Adıgözəlzadə son mənzilə
yola salınmışdır //Musiqi
dünyası.- 2012.- №3/48.-
S.137.
Zöhrab Əfrasiyab oğlu
Adıgözəlzadə //Mədəniyyət.-
2012.- 25 may.- S.4.
İ n t e r n e t d ə
www.adam.az
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
3
Bəstəkar