264
SENTY
ABR
5
0
Milli ədəbiyyat
75
illiyi
Ramiq Muxtar
1942
SENTY
ABR
Ramiq Muxtar oğlu Nağıyev
(Ramiq Muxtar) 1942-ci il sentyabr
ayının 5-də Azərbaycanın Naxçıvan
şəhərində, ziyalı ailəsində anadan
olmuşdur. Ü.Hacıbəyov adına 1
saylı Naxçıvan şəhər orta məktəbini
bitirmiş, 1961-1967-ci illərdə
M.A.Əliyev adına Azərbaycan
Dövlət
İncəsənət
İnstitutunun
mədəni-maarif fakültəsində təhsilini
davam etdirmişdir. 1968-1971-ci
illərdə “Şərq qapısı” qəzeti redak-
siyasında ədəbi işçi, 1971-1978-ci
illərdə Şahbuz rayonundakı uşaq
musiqi məktəbinin direktoru, 1978-
1982-ci illərdə Naxçıvan Nazirlər
Soveti Yanında Bədən Tərbiyəsi
və İdman Komitəsinin sədri, 1988-
ci ildən Bakıda Nəsimi rayonun-
dakı Şahmat məktəbinin müdiri
vəzifələrində çalışmışdır.
Ramiq Muxtar şair olmaqla ya-
naşı həm də dama üzrə SSRİ id-
man ustasıdır. 1984-1986-cı illərdə
Ramiq Muxtar Naxçıvan şəhər
Dövlət Filarmoniyasının direkto-
ru vəzifəsində işləmişdir. Hazırda
Azərbaycan Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyinin İxtisaslaşdır-
ma və İxtisasartırma İnstitutunun
direktoru vəzifəsində çalışır.
Ramiq Muxtar yaradıcılığa
hələ 11 yaşında olarkən başlamış,
şeirləri dövri mətbuatda tez-tez
çap olunmuşdur. “Üfüqlər qızaran-
da”, “Əgər sevirsənsə”, “Şəhərli
kürəkən”, “Müdirin aqibəti”,
“Əlvida köhnə dünya”, “Doğma
səmanın ulduzları”, “Qıl körpü”
pyesləri Cəlil Məmmədquluzadə
adına Naxçıvan Dövlət Musiqi-
li Dram Teatrında, həmçinin Bakı,
İrəvan, Ağdam, Qazax dövlət dram
teatrlarında da uğurla tamaşaya qo-
yulmuşdur. Hekayələri “Ədəbiyyat
və incəsənət”, “Sovet Naxçıvanı”
qəzetlərində vaxtaşırı dərc edilmiş-
dir.
Ramiq Muxtar həm də nəğməkar
şairdir. Onun sözlərinə 120-dən çox
mahnı bəstələnmişdir. 1984-cü ildən
bəstəkar Nəriman Məmmədovla
birlikdə solist-xor orkestri üçün
“Çiçəklənən Naxçıvan” suitasının
mətnini yazmışdır. 90-dan artıq
mahnı mətninin müəllifidir. Ümum-
milli lider Heydər Əliyevə həsr et-
diyi silsilə şeirlərinə “Millət atası”,
“Arxamca su atsan”, “Ürəyimdə
Azərbaycan yurdu yaşar”, “Sənsən
xilaskarımız”, “Müstəqildir vətə-
nim” mahnıları bəstələnmişdir.
1980-cı ildən Azərbaycan Yazıçı-
lar Birliyinin üzvüdür.
2001-ci ildə Rəsul Rza adına
Beynəlxalq mükafatla təltif edil-
mişdir. Gürcü-Azərbaycan xalqla-
rının dostluğuna həsr edilmiş son
pyesinə görə Gürcüstanın ali müka-
fatına - “Şərəf” ordeninə layiq gö-
rülmüşdür.
Prezident təqaüdçüsüdür.
Ə d ə b i y y a t
Seçilmiş əsərləri /R.Muxtar;
red. P.Məmmədzadə.-Bakı:
Azərbaycan, 2007.- 264 s.
Dünya azərbaycanlılarının
birlik nəğməsi /R.Muxtar
//Kafkaz News.- 2010.-24
dekabr.- S.4.
Əsgər qızın nəğməsi
/R.Muxtar //Kafkaz News.-
2010.- 24 dekabr.- S.4.
Yaşayan tarix: Naxçıvanın
ilk tarixçi alimlərindən
biri olan Əli Əliyev
haqqında /R.Muxtar
//Azərbaycan.- 1996.- 4
dekabr.
Əhmədov, T. Ramiq Muxtar
//Əhmədov T. Azərbaycan
yazıçıları (XX-XXI
yüzillikdə): Ensiklopedik
məlumat kitabı.- Bakı,
2011.- S.758.
5
Şair
265
Milli ədəbiyyat
70
illiyi
Mustafa Çəmənli
1947
SENTY
ABR
Mustafa Şura oğlu Mustafayev (Mus-
tafa Çəmənli) 1947-ci il sentyabr ayı-
nın 10-da Ağdam rayonunun Çəmənli
kəndində anadan olmuşdur. İlk təhsilini
doğma kənd məktəbində, daha sonra
Mingəçevir şəhərində almışdır. 1970-
1972-ci illərdə Bakıda “Kommunist”
nəşriyyatında çapçı köməkçisi, sonra
“Paris Kommunası” adına Gəmitəmiri
zavodunda qəlibçi kimi çalışmışdır.
1972-1977-ci illərdə ADU-nun jurna-
listika fakültəsində təhsil almışdır. 1977-
1988-ci illərdə təyinatla göndərildiyi
“Yazıçı” nəşriyyatında redaktor, böyük
redaktor, klassik ədəbiyyat və folklor
redaksiyasının müdiri, 1988-1992-ci
illərdə nəşriyyatın nəsr redaksiyasının
müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1992-
2006-cı illərdə “Gənclik” nəşriyyatında
baş redaktor vəzifəsində çalışmışdır.
1979-cu ildən Azərbaycan
Jurnalistlər Birliyinin, 1988-ci ildən
Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.
Bədii yaradıcılığa tələbəlik illərin-
dən başlamışdır. “Ləpirlər” adlı ilk
hekayəsi 1973-cü ildə “Mingəçevir
işıqları” qəzetində dərc olunmuş-
dur. Yazıçının uzun araşdırmalarının
nəticəsi olan tarixi romanları oxucular
tərəfindən ən çox oxunan kitabların si-
yahısına düşmüşdür. “Xallı gürzə” ro-
manı 4 dəfə
böyük tirajla nəşr edilmiş,
tarixi romanlar arasında öz layiqli yeri-
ni tutmuşdur.
M.Çəmənlinin xalqımıza etdiyi ən
dəyərli xidmətlərdən biri də Azərbay-
canın mədəniyyət və incəsənət sahəsin-
də xidmətləri olan görkəmli sənətkarlar
haqqında ərsəyə gətirdiyi kitablardır.
“Nəğməli xatirələr” (Əbülfət Əliyev
haqqında xatirə-povest), “Muğam dün-
yasının Xanı”, “Səsin ruhu” (Səxavət
Məmmədov haqqında), “Oxu, gözəl”
(Şövkət
Ələkbərova haqqında),
“Sənətkar ömrünün izləri” (Xanlar Haq-
verdiyev haqqında), “Leyli və Məcnun”
- 100 il səhnədə” (sənədli-bədii ensik-
lopediya), “Sənət hekayələri” əsərləri
belə gərgin əməyin nəticəsidir.
Heydər
Əliyev Fondunun
“Azərbaycan Respublikasının Xalq
artistləri” silsiləsindən nəşr etdiyi -
“Arif Babayev - 70”, “Habil Əliyev
- 80”, “Əlibaba Məmmədov - 80”,
“Əlibaba Məmmədov: Ürək deyir,
yaşa hələ...”, “Canəli Əkbərov - 70”,
“Ağaxan Abdullayev - 60” albom-
kitablarının mətn müəllifidir. Bununla
yanaşı onlarca kitabın kitabın tərtibçisi
və ön sözün müəllifidir.
Milli musiqi ifaçılığı sənətinin
təbliğinə görə 1993-cü ildə Mətbuat
Fondunun “Dan ulduzu” mükafatı-
na, ön cəbhədəki çıxışlarına və hərbi
vətənpərvərlik ruhlu məqalələrinə görə
Yazıçılar Birliyinin diplomuna, “Xallı
gürzə” tarixi romanına görə “Yaddaş”
milli mükafatına layiq görülmüşdür.
Milli Mədəniyyətin Təbliği Mərkəzinin
“Uğur” - 2008, “Mübariz” povestinə
görə “Kaspi” qəzetinin xüsusi mükafatı
ilə, “Ölüm mələyi” tarixi romanına görə
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət
və Turizm Nazirliyinin “Qızıl kəlmə”
ədəbi mükafatı ilə (2013) təltif edilmiş-
dir. 2010-cu ildə Prezident təqaüdçüsü
olmuşdur.
Hazırda “Aspoliqraf” nəşriyyatında
şöbə müdiri vəzifəsində çalışır.
Ə d ə b i y y a t
Xallı gürzə: tarixi ro-
man /M.Çəmənli; red.
G.Ələkbərqızı; ön söz
V.Yusifli; [ill. müəl.:
A.Hacıyev, Y.Əsədov].-
Bakı: Kitab klubu, 2016.-
391 s.
“Leyli və Məcnun” 100 il
səhnədə /M.Çəmənli; elmi
red. R.Zöhrabov; Azərb.
Respub. Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyi.- Bakı:
[s.n.], 2008.- 429, [3] s.
Ölüm mələyi: (tarixi
roman) /M.Çəmənli; red.
S.Nuruqızı.- Bakı: MHC-
poliqraf, 2012.- 295 s.
Ruhların üsyanı: povestlər;
hekayələr; esselər;
deyimlər; müsahibələr
/M.Çəmənli; red.
G.Ələkbərqızı.- Bakı:
Adiloğlu, 2007.- 320 s.
Sənət hekayələri
/M.Çəmənli; red. və ön söz.
müəl. Z.Əliyeva; Az.Res.
Məd. və Turizm Nazirliyi.-
Bakı: Aspoliqraf, 2014.-
568 s.
Üçyaşlı əsir (povest və
hekayələr) /M.Çəmənli; red.
G.Ələkbərqızı.- Bakı: Elm
və təhsil, 2016.- 240 s.
Pənahqızı, T. Yaddaş
güzgümüzdəki Mustafa
Çəmənli /T.Pənahqızı
//525-ci qəzet.- 2015.- 21
fevral.-S.24.
10
Yazıçı, publisist