Teqvim-2017. pdf
Rəssamlıq. Heykəltəraşlıq.Memarlıq Bəhruz Kəngərli
Yüklə 5,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ə d ə b i y y a t
- İ n t e r n e t d ə www.az.wikipedia.org www.anl.az www.elibrary.azlib.net www.kitab.biz 10
- Kövkəb Səfərəliyеvа 1907-1985 Y ANV AR
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.president.az 3 110 illiyi
14 Rəssamlıq. Heykəltəraşlıq.Memarlıq Bəhruz Kəngərli 1892-1922 Y ANV AR Bəhruz (Şamil) Şirəlibəy oğlu Kəngərli 1892-ci il yanvar ayının 10- da Naxçıvanda anadan olmuşdur. Uşaq ikən ciddi xəstəlik keçirən Kəngərli, ağır eşitdiyindən ümumtəhsil məktəbinə gedə bilməmiş, rəssamlığa meyl göstərmişdir. 1910-1915-ci illərdə Tiflisdə Qafqaz İncəsənəti Təşviq Cəmiyyətinin nəzdindəki bo- yakarlıq və heykəltəraşlıq məktəbində oxumuşdur. Bəhruz Kəngərlinin rəssam kimi püxtələşməsində Cəlil Məmmədqulu- zadənin və “Molla Nəsrəddin” jurnalının böyük rolu olmuşdur. Yaradıcılığının ilk dövründə müəllimi – mollanəsrəddinçi rəssam O.Şmerlinqin və tələbə yoldaşı L.D.Qudiaşvilinin portretlərini çəkmiş, karikatura və satirik rəsmlər, mənzərə və məişət səhnələrini əks etdirən rəsm, akva- rel və boyakarlıq əsərləri yaratmış- dır (“Qoca kişi”, “Toy”, “Elçilik” və s.). Naxçıvan teatrında “Ölülər” (C.Məmmədquluzadə), “Hacı Qara” (M.F.Axundzadə), “Pəri-cadu” (Ə.Haqverdiyev) tamaşalarına bədii tərtibat və geyim eskizləri vermişdir. 1914-cü ilin iyununda rəssamın Naxçıvanda ilk böyük yaradıcılıq sərgisi açılmışdır. Cəmi 7 il yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olmağa macal tap- mış Bəhruz Kəngərli 2000-ə qədər rəsm əsəri yaratmışdır. O, realist ifadəliliyi, yüksək bədii-estetik dəyəri ilə diqqəti cəlb edən çoxlu portret, mənzərə, na- türmort çəkmişdir. Bəhruz Kəngərli 1918-1920-ci illərdə erməni daşnak- larının Azərbaycanda törətdikləri faciələri təsvir edən, azərbaycanlı qaçqınların portretlərindən ibarət “Qaçqınlar” silsilə əsərlərini yaratmış- dır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə (1918-1920) Bəhruz Kəngərli yaradıcılıqdan qalmır, boyakarlıq və qrafika əsərləri yaradır, rəssamlıq sənətini gənclərə öyrətmək, bu sənəti sevdirmək üçün xüsusi dərnək açır, fərdi sərgilərini təşkil edirdi. 1921-ci ildə Bakıda açılan ilk bö- yük sərgidə Kəngərlinin 500-dən çox əsəri nümayiş etdirilmişdir. Ə sərləri R.Mustafayev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində, Naxçı- van Dövlət Tarix Muzeyində, Mosk- va Dövlət Tarix Muzeyində və şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır. Kəngərli həm də milli teatr rəssamlığının banilərindəndir. A.Babayevin “Yarımçıq şəkil” pye- si Kəngərliyə həsr olunmuşdur. Bəhruz Kəngərli 1922-ci il fevral ayının 7-də Naxçıvanda, 30 yaşında vəfat etmişdir. 2001-ci ildə Naxçıvan MR Ali Məclisi sədrinin “Bəhruz Kəngərlinin adının
əbədiləşdirilməsi haqqın- da” sərəncamına əsasən, Naxçıvan şəhərində muzeyi yaradılmış, qəbirüstü abidəsi ucaldılmışdır. Ə d ə b i y y a t Bəhruz Kəngərli, 1892-1922 [İzoma- terial]: rəngkarlıq, qrafika /layih. rəhb. Ç.Fərzəliyev; mətnin müəl. X.Əsədova.-Bakı: Sərvət, [Şərq-Qərb], 2013.-104 s. Azərbaycan rəssamlıq sənətinin banisi //Azərbaycan incəsənəti. Təsviri sənət, dekorativ- tədbiqi sənət, memar- lıq /tərt.: Z.Əliyev, A.Xəlilov; Azərb. Resp. Gənclər və İdman Nazirliyi, “Bizim Nəsil Gənclərin Regional inkişaf Assosiasiyası İctimai Birliyi”.-Bakı, 2011.- C.II (X-Ö) [C.III (P-Z)].-S.5-12. İsmayıl. Azərbaycanı kətana köçürən dahi...: Bəhruz Kəngərli milli rəssamlıq sənətimizi, rəsmlərdə azərbaycançılığı təbliğ edən ustaddır /İsma- yıl //Şərq.-2014.- 31 oktyabr.- S.11. İ n t e r n e t d ə www.az.wikipedia.org www.anl.az www.elibrary.azlib.net www.kitab.biz 10 125 illiyi Rəssam 15 Musiqi.Opera Kövkəb Səfərəliyеvа 1907-1985 Y ANV AR Kövkəb Kamil qızı Səfərəliyeva 1907-ci il yanvar ayının 3-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1915-ci ildə, səkkiz yaşında ikən Marinski adına ümumtəhsil məktəbinə
daxil olmuş, eyni zamanda һəm də for- tepiano sinfində musiqi dərsləri almış, 1916-cı ildən təһsilini Musiqi texniku- munda davam etdirmişdir. 1926-cı ildə Kövkəb Səfərəliyeva Musiqi texniku- munu bitirmiş və Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına daxil olmuşdur. Oxumaqla yanaşı, çox gənc olmasına baxmayaraq onu Türk qadın seminari- yasına işə dəvət etmişlər. Kövkəb xa- nım Dövlət Konservatoriyasında Üze- yir bəylə tanış olmuş və uzun illər birgə fəaliyyət göstərmişlər. Təhsil illərində Üzeyir bəy onu konservatoriyanın nəzdində fəaliyyət göstərən birinci və ikinci dərəcəli hazırlıq siniflərində dərs deməyə dəvət etmişdir. 1926-1927-ci illərdə əvvəlcə təcrübəçi-pedaqoq kimi ümumi fortepiano fənnindən dərs de- miş, 1928-ci ildən isə xüsusi fortepiano sinfində məşğələlər aparmağa başlamış- dır. Öz dövrünün dəyərli mütəxəssis- lərindən dərs alan bu istedadlı musiqiçi 1932-ci ildə Azərbaycan Dövlət Kon- servatoriyasını bitirərək, ali təhsil almış ilk professional Azərbaycan pianisti kimi tarixə düşmüşdür. Azərbaycanda fortepiano sənətinin yaranması və inki- şafı onun adı ilə bağlıdır. 1952-ci ildə həmin tədris müəssisəsinin professoru olmuşdur. Kövkəb Səfərəliyeva 1934-cü ildə Azərbaycan Opera və Balet Teatrın- da konsertmeyster vəzifəsinə dəvət almış, 1935-1936-cı illərdə Çaykovs- ki adına Moskva Dövlət Konservato- riyasının aspiranturasında professor A.V.Şaskesanın sinfində təhsilini da- vam etdirmişdir. Musiqi təhsilinin inkişafında böyük əməyi olan Kövkəb xanım 1937-ci ildə konservatoriyanın nəzdində orta ixtisas musiqi məktəbini (indiki Bülbül adına məktəb) yaratmış, 1937-1952-ci illərdə həmin məktəbə rəhbərlik etmişdir. Kövkəb Səfərəliyeva bir sıra elmi- metodik dərsliklərin, fortepiano üçün külliyyatın tərtibçisi, musiqi haqqında məqalələrin müəllifidir. Musiqiçi kadrlar hazırlanmasında, Azərbaycan musiqi sənətinin inkişafın- da böyük xidmətlərinə görə 1972-ci ildə ona Azərbaycan SSR-in “Xalq artisti” fəxri adı verilmiş, 1977-ci ildə anadan olmasının 70 illik yubileyi münasibəti ilə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir. Kövkəb Səfərəliyeva 27 iyun 1985- ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. Xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə Bakı şəhərindəki küçələrdən birinə onun adı verilmişdir.
Yüklə 5,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|