16
19.3.2. Sifarişlər kitabında ən çox sayda qiymətli kağızların alınıb-satılmasını təmin edən bir
neçə qiymət mövcud olduqda, tarazlaşdırıcı qiymət bu qiymətlərdən ən yüksək və ən aşağı
olanın riyazi ortası əsasında hesablanır. Hesablanmış orta qiymət addımına uyğun olaraq
yuvarlaqlaşdırılır və son nəticə tarazlaşdırıcı qiymət olaraq təyin edilir.
19.4. Sifarişlər tarazlaşdırıcı qiymət ilə aşağıdakı qaydada icra olunur:
19.4.1. Tarazlaşdırıcı qiymətə nəzərən daha yaxşı qiyməti olan (ən yüksək qiymətli alış
sifarişi və an aşağı qiymətli satış sifarişi) alış və satış sifarişləri ən yaxşı qiymət növbəliliyi ilə
tam həcmdə icra edilir;
19.4.2. Tarazlaşdırıcı qiymətə bərabər qiyməti olan alış və satış sifarişləri üzrə alış və ya satış
istiqamətlərindən biri tam həcmdə icra edilir.
20. Fasiləsiz ticarət üsulu
20.1. Fasiləsiz ticarət üsullu ticarəti zamanı əqdlər alış və satış sifarişlərinin aşağıdakı şərtlər
daxilində uzlaşdırılması yolu ilə bağlanılır:
20.1.1. Alış istiqamətli sifariş, əks istiqamətdə olan və bütün icra şərtləri bu sifarişə uyğun
gələn ən yaxşı qiyməti olan satış sifarişi (sifarişləri) ilə uzlaşdırılır;
20.1.2. Satış istiqamətli sifariş, əks istiqamətdə olan və bütün icra şərtləri bu sifarişə uyğun
gələn ən yaxşı qiyməti olan alış sifarişi (sifarişləri) ilə uzlaşdırılır;
20.2. Alış və satış sifarişləri uzlaşdığı zaman, əqd bu sifarişlərdən vaxt etibarı ilə öncə təqdim
edilən sifarişin (sifarişlərin) qiyməti ilə bağlanılır.
20.3. Bazar qiymətli sifarişlər üzrə əqd bağlanıldığı zaman əqdin qiyməti, ən yaxşı qiyməti
olan əks istiqamətli sifarişin (sifarişlərin) qiyməti olaraq təyin edilir.
20.4. Sifariş sifarişlər kitabında mövcud olan əks istiqamətli sifariş (sifarişlər) ilə
uzlaşmadıqda, bu sifariş sifarişlər kitabına icra növbəliliyi ilə daxil edilir.
20.5. Fasiləsiz ticarət üsullu ticarəti zamanı ticarət iştirakçıları daxil etdikləri və sifarişlər
kitabında mövcud olan icra edilməmiş sifarişlərini və ya onun icra edilməmiş hissəsini
dəyişdirə və ya ləğv edə bilərlər.
20.6. Bu Qaydaların 20-ci bəndinin müddəaları kotirovkalara da şamil edilir.
21. Ünvanlı ticarət üsulu
21.1. Ünvanlı ticarət üsullu ticarəti zamanı əqdlər tərəflərdən birinin digər tərəfə əqdin
bağlanılma şərlərini ifadə edən alış və ya satış təklifi göndərməsi, digər tərəfin isə ona
ünvanlanmış təklifin təsdiq edilməsi yolu ilə bağlanılır.
17
21.2. Ticarət iştirakçıları onlara ünvanlanmış alış və satış sifarişini təsdiq edə və ya rədd edə
bilər. Ünvanlı ticarət üsullu ticarəti zamanı əqdlər yalnız onun ünvanlandığı kontragent
tərəfindən təsdiq edildiyi zaman baş tutmuş hesab edilir. Ticarət iştirakçısı kontragent
tərəfindən təsdiq və ya rədd edilməmiş ünvanlı əqd təkliflərini ləğv edə bilər.
21.3. Bu Qaydaların 21-ci bəndinin müddəaları ilə, alış və ya satış təklifinin göndərilməsi
əqdin bağlanılacağı əks tərəfin öncədən qeyd edilməsi yolu ilə alış və ya satış sifarişinin
təqdim edilməsini, alış və ya satış təklifinin təsdiq edilməsi isə ticarət iştirakçısına
ünvanlanmış alış və ya satış təklifi ilə eyni şərtlərə malik əks sifarişin təqdim edilməsi
nəzərdə tutulur.
22. Bir qiymətli hərrac üsulu (birbaşa hərrac üsulu)
22.1. Bir qiymətli hərrac üsullu ticarəti zamanı əqdlər hərracın sonunda, toplanmış alış və ya
satış sifarişlərinə qarşı qiymətli kağızları hərraca çıxaran ticarət iştirakçısı tərəfindən öncədən
elan edilmiş bir qiymətlə əks sifarişin daxil edilməsi yolu ilə bağlanılır.
22.2. Bir qiymətli hərrac iki mərhələdə təşkil olunur: sifarişlərin qəbul edilməsi və əqdlərin
bağlanılması.
22.2.1. Sifarişlərin qəbulu mərhələsində ticarət iştirakçıları qeyri-rəqabətli sifarişlər təqdim
edirlər. Bu mərhələdə ticarət iştirakçıları hərraca çıxarılmış qiymətli kağızlar üzrə təqdim
etdikləri sifarişlərin şərtlərini dəyişdirə və ya bu sifarişləri ləğv edə bilər. Sifarişlərin təqdim
edilmə müddəti bitdikdən sonra sifarişlərin təqdim edilməsinə, dəyişdirilməsinə və ləğv
edilməsinə yol verilmir;
22.2.2. Əqdlərin bağlanılması mərhələsində qiymətli kağızları hərraca çıxaran ticarət
iştirakçısı öncədən elan edilmiş qiymət və həcmdə toplanmış sifarişlər üzrə əks sifarişi daxil
edir və nəticədə əqdlər bağlanılır.
22.3. Sifarişlərin qəbulu mərhələsində təqdim edilmiş sifarişlər (sifarişlər kitabı) yalnız
qiymətli kağızları hərraca çıxaran ticarət iştirakçısına açıqlanır. Digər hərrac iştirakçıları
yalnız özlərinin təqdim etdikləri sifarişləri görə bilir.
23. Rəqabətli hərrac üsulu (dolayı hərrac üsulu)
23.1. Rəqabətli hərrac üsullu ticarəti zamanı əqdlər hərracın sonunda, toplanmış alış və ya
satış sifarişlərinə qarşı qiymətli kağızları hərraca çıxaran ticarət iştirakçısı tərəfindən əks
sifarişin daxil edilməsi yolu ilə bağlanılır.
23.2. Rəqabətli hərrac iki mərhələdə təşkil olunur: sifarişlərin qəbul edilməsi və əqdlərin
bağlanılması.
23.2.1. Sifarişlərin qəbulu mərhələsində ticarət iştirakçıları rəqabətli və/və ya qeyri-rəqabətli
sifarişlər təqdim edirlər. Bu mərhələdə ticarət iştirakçıları hərraca çıxarılmış qiymətli kağızlar
üzrə təqdim etdikləri sifarişlərin şərtlərini dəyişdirə və ya bu sifarişləri ləğv edə bilər.