14
15.1.7. Satışı dayandır (Sell stop) - Satış sifarişinin bazarda bu sifarişdə qeyd edilmiş
qiymətə bərabər və ya ondan daha aşağı alış qiyməti formalaşdıqda icra edilməsini nəzərdə
tutur;
15.1.8. Zərəri dayandır (Stop Loss) - sifariş qiymətin müəyyən olunmuş həddə çatdığı
təqdirdə zərərin dayandırılması məqsədi ilə icra olunur;
15.1.9. Mənfəəti al (Take Profit) – sifariş qiymətin müəyyən olunmuş həddə çatdığı təqdirdə
mənfəətin əldə edilməsi məqsədi ilə icra olunur.
15.2. Qiymətli kağızların ticarəti üzrə bazar qiymətli sifarişlər bu Qaydaların yalnız 15.1.1-
15.1.5-ci bəndləri ilə nəzərdə tutulan icra şərti ilə daxil edilə bilər.
15.3. Baza aktivlərinin qiyməti, gəlirliliyi, məzənnə fərqi və ya risk dərəcəsinin dəyişikliyinin
alınıb-satılmasını nəzərdə tutan törəmə maliyyə alətləri üzrə təşkil edilmiş marja ticarəti
zamanı sifarişlər bu qaydaların yalnız 14.1.6., 14.1.7., 14.1.8., 14.1.9.-cu bəndləri ilə nəzərdə
tutulan icra şərti ilə daxil edilə bilər.
15.4. Baza aktivlərinin qiyməti, gəlirliliyi, məzənnə fərqi və ya risk dərəcəsinin dəyişikliyinin
alınıb-satılmasını nəzərdə tutan törəmə maliyyə alətləri üzrə təşkil edilmiş marja ticarəti
istisna olmaqla, bu Qaydalara uyğun olaraq təqdim edilmiş sifarişlər və kotirovkalar onların
təqdim edildiyi ticarət günün sonunadək qüvvədədir və ticarət günün sonunda avtomatik
olaraq ləğv edilir.
16. Sifarişlərin və kotirovkaların ticarət sisteminə daxil edilməsi vaxtı
16.1. Sifarişin və kotirovkanın ticarət sisteminə daxil edilməsi vaxtı bu sifarişin və ya
kotirovkanın ticarət sistemi tərəfindən təsdiq olunaraq qeydiyyata alındığı vaxt hesab olunur.
Bütün qeydiyyata alınmış sifariş və kotirovkalara ticarət sistemi tərəfindən fərdi sıra nömrəsi
verilir.
17. Sifarişlərə və kotirovkalara düzəlişlərin edilməsi və qüvvədən düşməsi
17.1. Düzəliş edilmiş sifariş və kotirovka müvafiq olaraq yeni sifariş və kotirovka hesab edilir
və ticarət iştirakçısı tərəfindən bu dəyişikliklərin təsdiq edildiyi vaxt əsasında yenidən
qeydiyyata alınır.
17.2. Sifarişlər və kotirovkalar aşağıdakı hallarda qüvvədən düşmüş hesab edilir:
17.2.1. Bu Qaydaların 15.4.-ci bəndinin müddəalarına uyğun
olaraq ticarət gününün sonunda;
17.2.2. Sifariş və ya kotirovka tam olaraq icra edildikdə;
17.2.3. Bu Qaydaların 15.1.1 və 15.1.2.-ci bəndlərinin müddəalarına uyğun olaraq Qalığı
Ləğv Et və Hamısını İcra Et şərtli sifarişlər üzrə icra şərti təmin edildikdə;
17.2.4. Bu Qaydaların 17.1-ci bəndinin müddəalarına müvafiq olaraq sifarişə və ya
kotirovkaya düzəliş edildikdə;
17.2.5. Ticarət iştirakçısı sifarişi və ya kotirovkanı ləğv etdikdə;
15
17.2.6. Sifariş növü və ya icra şərti verilmiş ticarət fazası və ya ticarətin keçirilməsi üsulu ilə
qadağan edildikdə və ya nəzərdə tutulmadıqda;
17.2.7. Lot ölçüsü və ya qiymət addımı dəyişdirildikdə;
17.2.8. Qiymətli kağızın istinad qiyməti və ya qiymət
dəhlizi dəyişdirildikdə;
17.2.9. Sifarişin və ya kotirovkanın təqdim edildiyi qiymətli kağız və ya törəmə maliyyə aləti
Birjanın listinq qaydaları əsasında delistinq olunduqda;
17.2.10. Birjanın bazarda sui-istifadə hallarının qarşısının alınması qaydalarına əsasən
sifarişlər ləğv edildikdə.
17.3. Qüvvədən düşmüş və ləğv edilmiş sifarişlər ticarət əməliyyatlarında iştirak etmir.
Maddə 6
TİCARƏT ÜSULLARI
18. Sifarişlərin uzlaşdırılması və icrası üzrə ümumi müddəalar
18.1. Sifarişlərin icrası zamanı digər sifarişlərə nəzərən daha yaxşı qiymətlə təqdim edilmiş
sifarişlər üstün mövqeyə malikdir.
18.2. Sifarişlər eyni qiymət ilə təqdim edildikdə, bu sifarişlərin icrası zamanı daha öncə
təqdim edilmiş sifarişlər üstün mövqeyə malikdir.
18.3. Ticarət sistemində bağlanılan əqdin qiyməti ticarət iştirakçıları tərəfindən təqdim edilən
sifarişlər əsasında bu Qaydalara müvafiq olaraq müəyyən edilir.
19. Tarazlaşdırıcı qiymətli hərrac üsulu
19.1. Tarazlaşdırıcı qiymətli hərrac üsullu ticarəti zamanı əqdlər hərracın sonunda toplanmış
alış-satış sifarişlərinin bir qiymətlə (tarazlaşdırıcı qiymətlə) uzlaşdırılması yolu ilə bağlanılır.
19.2. Tarazlaşdırıcı qiymətli hərrac iki mərhələdə təşkil olunur: sifarişlərin qəbul edilməsi və
əqdlərin bağlanılması.
19.2.1. Sifarişlərin qəbulu mərhələsində ticarət iştirakçıları limit qiymətli alış və satış
sifarişləri təqdim edirlər. Bu mərhələdə ticarət iştirakçıları təqdim etdikləri sifarişlərin
şərtlərini dəyişdirə və ya bu sifarişləri ləğv edə bilər. Sifarişlərin təqdim edilmə müddəti
bitdikdən sonra sifarişlərin təqdim edilməsinə, dəyişdirilməsinə və ləğv edilməsinə yol
verilmir.
19.2.2. Əqdlərin bağlanılması mərhələsində əqdlər bu Qaydalara müvafiq olaraq tarazlaşdırıcı
qiymətlə bağlanılır.
19.3. Tarazlaşdırıcı qiymət aşağıdakı qaydada müəyyən olunur:
19.3.1. Sifarişlər kitabında ən çox sayda qiymətli kağızların alınıb-satılmasını təmin edən
qiymət tarazlaşdırıcı qiymət olaraq təyin edilir;