Thank you for your contribution

252

  

Resim 14 Çağdaş Apartmanı Giriş Kapısı Detay  

(Hayal Meriç, 2014)

 

Resim 15 Ferah Apartmanı Giriş Kapısı ( 

Hayal Meriç, 2014)

 

Resim 16 Çağdaş Apartmanı Giriş Kapısı Detay 

(Hayal Meriç, 2014)

Resim 17 Vernudakis  Apartmanı Giriş Kapısı 

(Hayal Meriç, 2014) 

Resim 18 Vernudakis  Apartmanı Giriş Kapısı  

Detay (Hayal Meriç, 2014)

General Yazgan Sokak No: 4’ün giriş kapısında ise daha 

farklı bir yaklaşım vardır. Kapı kanadında ve tepe pence-

resinde daire biçiminde rozetler ve üçgene benzer şekil-

lerle çizgisel bir düzenleme yapılmıştır. (Resim 19-20).

Resim 19 General Yazgan Sokak No:4 Giriş Kapısı 

(Hayal Meriç, 2014) 

---

253

Resim 20 General Yazgan Sokak No:4 Giriş Kapısı Detay 

(Hayal Meriç, 2014 )

3. Balkon Korkulukları

Giriş kapılarında olduğu gibi balkon korkuluklarında 

da demir malzeme, Art Nouveau bezeme ögelerinin 

uygulanmasında sağladığı kolaylık ve imkânlar nedeniy-

le tercih edilmiştir. İncelenen örneklerde floral üslupta 

iki tip balkon korkuluğu ile karşılaşılmıştır. Bunlardan 

ilkinde korkuluk aşağı doğru bombeli kafes şeklindedir. 

Kafeslerin üzerinde stilize yaprak ve/veya çiçek şeklinde 

rozetlerin bulunduğu eğrisel dallar yer almıştır (Aykut 

Saçaklı, 2004, s.25) (Resim 21) (Resim 22) (Resim 23) 

(Resim 24).

Resim 21 İstiklal Caddesi No:106 

(Hayal Meriç, 2014) 

Resim 22 Turnacıbaşı Sokak No:23  

(Hayal Meriç, 20)

Resim 23 Büyük Parmakkapı Sokak No: 8 

(Hayal Meriç, 20)

Resim 24  Süslü Saksı Sokak No:24 

(Hayal Meriç, 20)

---

254

İkinci tip ise düz parmaklıklar üzerinde floral bezeme 

ögelerinin uygulandığı örneklerdir. Ferah Apartmanı 

(Resim 25), Büyük Parmakkapı Sokak No:7 (Resim 26), 

Minare Sokak No:11 (Resim 27) ve Sofyalı Sokak No: 5 

(Resim 28) deki apartmanın stilize floral bezemeli kor-

kulukları bu gruba örnektir.

 

Resim 25 Ferah Apartmanı (Hayal Meriç, 20)

Resim 26 Büyük Parmakkapı Sokak No: 7  

(Hayal Meriç, 20)

Resim 27 Minare Sokak No:11 (Hayal Meriç, 20) 

 

Resim 28 Sofyalı Sokak No:5 (Hayal Meriç, 20) 

Botter Apartmanı’nın birinci katındaki cepheyi boylu 

boyunca kaplayan balkonu ise stilize çiçek rozetleri 

ve duvardan çıkan yine çiçek biçimindeki aydınlatma 

elemanları ile günümüze ulaşmış en özgün örnektir 

(Resim 29).

Resim 29  Botter Apartmanı   

(http://www.envanter.gov.tr/anit/smo/galeri/20756?page=11)

İnceleme kapsamındaki yapılar içinde Vernudakis 

Apartmanı (Resim 30) ile General Yazgan Sokak No:4 

deki (Resim 31) apartmanın balkon korkulukları so-

yut-geometrik üslubun örneğidir. Vernudakis Apartma-

nı’nda düz parmaklıklar üzerinde daire ve kareler kor-

kuluk boyunca tekrarlanmışken, diğer örnekte üçgen 

ve elips benzeri şekillerin üst üste geçtiği bir bezeme 

kullanılmıştır.

 

Resim 30 Vernudakis Apartmanı (Hayal Meriç, 20) 

---

255

Resim 31 General Yazgan Sokak No:4 (Hayal Meriç, 20) 

4. Pencere Korkulukları

İstiklal Caddesi ve çevresinde incelenen yapılardan 

sadece üçünde üslup özelliği taşıyan pencere korkuluğu 

mevcuttur. Üçü de floral üslupta olan korkuluklardan 

Rassam Apartmanı (Resim 32) ve Zarifi Apartmanı’nda-

kiler (Resim 33) hemen hemen birbirinin aynısıdır. Par-

maklıkların üzerine “Kamçı Şıklaması” denilen (İlkhan, 

2004, s.157) stilize floral üslupta uçlarında yapraklar 

bulunan eğrisel dal motifleri uygulanmıştır.

 

Resim 32 Rassam Apartmanı  (Hayal Meriç

Resim 33 Zarifi Apartmanı  (Hayal Meriç, 20) 

 Temel Apartmanı’nın pencere korkuluklarında ise aynı 

motifin uçlarında yaprak yerine çiçek şeklinde rozetler 

bulunan daha keskin çizgilerden oluşmuş başka bir 

çeşidi ile karşılaşılmıştır. İkili pencere düzeninin olduğu 

cephede pencere korkulukları kendi içinde asimetrik 

olarak tasarlanmıştır (Resim 34).

Resim 34 Temel Apartmanı  (Hayal Meriç, 20) 

5. Sonuç

Çalışma kapsamında İstiklal Caddesi ve çevresinde gü-

nümüze ulaşmış saf üslup özelliği gösteren on yedi yapı 

incelenmiştir. Yapılan incelemelerde Minare Sokak’ta 

bulunan yapının giriş kapısı ve balkon korkulukları ile 

Sofyalı Sokak No:5’te bulunan yapının balkon korkuluk-

larının yapılan restorasyonlarda yenilendiği görülmüş-

tür. Geçmişte yapılmış çalışmalarda yer alan fotoğraflar 

ile yapıların günümüzdeki durumları karşılaştırıldığında 

da birçoğunun kapı ve korkulukların renklerinin değişti-

rildiği tespit edilmiştir. 

Yapıların güncel durumlarını fotoğraflama sürecinde 

geçmiş çalışmalarda adı geçen yapıların birkaçı dışında 

tamamının kapı numaralarının değiştiği görülmüştür. 

Bu durum bilinen belli başlı örnekler için olmasa da 

daha az tanınan yapıların yıllar içinde geçirdikleri deği-

şimlerin izini sürmek açısından olumsuzluk yaratmak-

tadır.

İstiklal Caddesi ve çevresindeki zengin Art Nouveau yapı 

mirası Beyoğlu’nun kozmopolit kimliğinin önemli bir 

parçasını oluşturmaktadır. Bu yapıların üslup özellik-

lerini taşıyan demirden yapılmış giriş kapısı, balkon 

ve pencere korkulukları korozyon, bakımsızlık, aslına 

uygun olmayan yenilemeler ya da binaların yeniden 

işlevlendirmeleri sonucunda yok olma tehlikesi ile karşı 

karşıyadır. Gerek incelenen örneklerden bazılarının sa-

dece balkon korkuluklarına çalışmada yer verilebilmesi, 

gerekse Art Nouveau olan ancak özgün giriş kapıları 

bulunmadığı için çalışma kapsamına alınamamış olan 

yapıların varlığı bu tehlikeyi doğrulamaktadır. Yapılan 

---