Thank you for your contribution

256

çalışmayla bölgedeki Art Nouveau yapı örneklerinin 

güncel durumu belgelenmiştir.

KAYNAKÇA

Aykut, P. (1992). İstanbul Art Nouveau Mimarisinde Dekoratif 

Amaçlı Demir Malzeme Kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans 

tezi). İ.T.Ü /Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Aykut Saçaklı P. (2004). Dekoratif Amaçlı Demir Malzeme Kullanı-

mının İstanbul Art Nouveau’suna Yansımaları. Mimarist, 14, 25-28. 

İstanbul: Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi.

Barillari, D., Godoli, E. (1997). İstanbul 1900 Art Nouveau Mimarisi 

ve İç Mekânları. İstanbul: YEM.

Batur, A. (1994). Art Nouveau.  Dünden Bugüne İstanbul Ansiklo-

pedisi içinde (Cilt. 1, s.327-333). İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih 

Vakfı.

Batur, A. (1995). “Art Nouveau” Mimarlığı ve İstanbul. Yapı Dergisi, 

161, 44-63. İstanbul: YEM.

Çelikağ, S. (1988). İstanbul Tünel-Şişli Art-Nouveau Kargir Konut 

Yapıları Üzerine Bir Araştırma (Sirkeci Vlora Han Restorasyonu). 

(Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Y.T.Ü./Fen Bilimleri Enstitüsü, 

İstanbul.

İlkhan, D. (2004). İstanbul Nişantaşı ve Teşvikiye Semtlerindeki 

Cephe Dekorasyonunda Art Nouveau. Nezih Başgelen (Ed.), Bilim 

Eşiği Sanat Tarihinde Gençler Semineri 2003 Bildiriler içinde (s. 

152-161). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.

Yenigün, S. (2011). İstanbul’da Art Nouveau Stilinde İnşa Edilmiş 

Yapıların Ortak İç Mekânlarının İncelenmesi: Beyoğlu Örneği. (Ya-

yımlanmamış yüksek lisans tezi). MSGSU/Fen Bilimleri Enstitüsü, 

İstanbul.

http://www.envanter.gov.tr/anit/smo/galeri/20756?page=11

---

257

---

258

---

259

SANAT İLE BİLİM ARASINDAKİ ETKİLEŞİM VE

HEYKEL SANATINA YANSIMALARI

THE INTERACTION BETWEEN ART & SCIENCE 

AND REFLECTIONS TO SCULPTURE ART 

Sanat ve bilim insanlığın dönüşümündeki en önemli 

neden-sonuç ve çözümlemelerdir. Bu alanlar sürekli 

gelişime ve değişime açık, birbirini içinde barındıran 

ve tamamlayan araştırmalardır. İnsanın dış dünya 

ile iç dünyası arasında kurduğu bağlantı ve ilişkiler 

ile birlikte insanı insan yapan en önemli değerlerdir. 

İnsanın yarattığı olan bilim sanatı, sanat ise bilimi 

insanlaştırır. 

Günümüzde sanat ve sanat eğitiminin yeri ve önemine 

daha çok vurgu yapılması gerektiği kaçınılmazdır. Ta-

rihsel olarak da baktığımızda sanat, bilim, teknoloji ve 

eğitim alanlarının dengeli olarak dağıldığı toplumlar-

da gelişimci-eleştirisel düşüncenin her alanda insan 

yaşamına sindiği ve yaşıyor olduğu gözlemlenebilir.

Sanat ve bilimin uğraş alanı gerçeklik kavramıdır. 

Bu gerçekliği bilim açıklar sanat ise sergiler. İnsanın 

kendini-doğayı araştırması ve bunun sonucu olan bilim 

ve sanat alanları, insanın kendisini tamamlayarak 

yeniden üretmesi anlamına gelir ki, bu da birbiri ile 

etkileşim halinde olan bir yaklaşım ve yöntemi içerir. 

Bilgi ve yaratıcılığın etkileşimi güzel sanatlar alanında 

heykel sanatını da etkilemiş ve farklı alanlara-uy-

gulamalara neden olmuştur. Araştırmacı bir yaratı 

olan bilim ve sanata ülkemizde yeterli önem ve ilgi 

gösterilmediği gibi yanlış politikalar ve uygulamalar 

nedeni ile çağın gerisine itilmiştir. Bu bildiride bilim, 

sanat, heykel, sanat eğitimi ve yaratıcılığın birbiri ile 

etkileşimi araştırılacak ve ayrıca heykel sanatının 

Anahtar Sözcükler:  Bilim, Sanat, Heykel Sanatı, Araştırma, 

Yaratıcılık // Keywords: Science, Art, Sculpture Art, Research, 

Creativity

Trakya Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Heykel Bölümü //

 

Trakya University, Faculty of Fine Arts, Department of Sculpture

[e-mail] ; [e-mail]

ÖZET ABSTRACT

Yrd.Doç. Hülya BOZBIYIK

08-11 Nisan April 2015

---

260

neyin olduğunu değil, neyin olabileceğini haber vermeli-

dir. (Kagan, 2008)

Akıl insanı yaşatır. Gözlem ve değerlendirme yapmasını, ör-

gütlenmesini, bir toplum oluşturmasını sağlar ve insanların 

çoğunluğu bu aşamada yaşar. Bu örgütlenmiş toplumların 

tarihi yazıyla başlar. Düşünce insan yaşamında toplumsal 

örgütlenme gerçekleştirdikten sonra başlar. İnsan kendini 

doğaya ve hayvanlara karşı güvenlikte gördüğü zaman akıl 

düşünceye parendeler attırır. Uygarlık bunun ürünüdür.(…) 

Akıl, kişisel ve toplumsal bir kabuktur. O kabuğun oluşma-

sını sağlayan toplumun örgütlenmesidir. (…) Örgütlenmiş 

toplum aşamasında akıl hayalle buluşur. Hayal gücü belki 

bütün insanlarda biraz vardır. Fakat akıl gücüne hayali 

katarak güncel gözlemin sınırlarını aşmak, bütün insanlar 

için ortak bir özellik değildir.(Kuban, 2014;5)   

Doğa, tanrının yarattığı ve bilinmezleri ile keşfedilmeyi 

bekleyen uçsuz bucaksız bir gerçekliktir. İnsanda doğası 

gereği var olan merak duygusu ise onu araştırmaya, 

çözmeye, analiz etmeye yöneltmiştir. Bu araştırmalar 

ise sanatsal ve bilimsel zekâda örgütsel bir yapıya ve 

bilgiye dönüşürler. “Sanat olmayan yerde bilim olmaz. 

Çünkü entelektüel kökenleri aynı. Bilim olmayınca 

teknoloji de yok.” (Kuban, 2014;5) Sanatın ve bilimin 

kökeni, toplumsal varlığın maddi ve manevi değerleridir. 

Her çağın maddi ve manevi değerlerini bir araya getiren 

şey de sanat ve bilimdir.(Kagan, 2008) “Sanatın en açık 

belirtisi, sanatın iletmeye çalıştığı ve içinde barındırdığı 

kendine özgü sanatsal bilim’dir. Sanat insanoğlunca bu-

lunmuştur ve tüm kendi tarihi boyunca hep daha ileriye 

doğru götürülerek yetkinleştirilmiştir. Çünkü dünyanın 

özümsenişinde, ancak böyle bir bilim sanatta oluşturu-

labilir. ”(Kagan, 2008;202)  

Sanat ve Bilim Ya Da Bilim Ve Sanat

Sanat ve bilim insanın yaratıcı zekâsıdır. Duygu ve 

düşüncelerini biriktirerek yeni bir dünya kurduğu varlık 

alanlarıdır. Onlar insanlığın varoluş gerekçesidir. “He-

idegger’e göre sanat, bir halkın tarihsel varoluşunun 

kökenidir.(…) Sanatın bir köken olması, aynı zamanda 

insan varoluşunun tarihsel temellendirilmesi demek 

olan ‘hakikatin kuruluşu’ işini gerçekleştirmesinden 

ötürüdür.” (Altuğ, 2012;132) İnsan bu varlık alanlarını 

doğurur, yaşatır ve değiştirir. Sanat insanın kendini 

bilmesi ve kendisinin ötesine geçerek oluşturduğu bü-

tünlüğüdür. “Croce’ye göre, sanatın sağladığı tasarım, 

bütünü kuşatır ve evrenin yansısını içinde taşır: Onda 

her şey bütünün yaşamının kalp atışıdır ve bütün de 

her şeyin yaşamındadır. ” (Eco, 1992;40) Yaşanılan an’ı 

yakalamaya çalışan insan bunu bilim ve sanat sayesinde 

yapar. Bilim insanın yaşadığı çevreyi, dünyayı ve bunun 

ötesinde evreni anlama ve keşfetme çabasının getirdiği 

merak duygusundan beslenen bir ilerleme durumunu 

tarif eder. “Benjamin’in ‘son bakış’ında olduğu gibi, yitip 

gitmekte olanı(sanatı), bir anlık parıldayışında yeniden 

ele geçirme ve bu bir anlık ışıldamada hakikati içinde 

sanatın belirişini görme imkânına el veriyor.”(Altuğ, 

farklı okumalara evrilmesiyle birlikte birey, toplum 

ve çağdaş düşünce yapısı üzerindeki etkileri üzerinde 

durularak sonuca yer verilecektir.

Today, it’s inevitable that more emphasis need to be 

done to the place and importance of art and art educa-

tion. When we look historically, it can be observed that 

progressive- critical thinking permeates every aspect 

of human life and its living in the communities where 

fields of art, science, technology and education evenly 

distributed. 

Art and science deal with the area of reality concept. 

Science explains this reality while art exhibits it. Re-

searching man’s self and nature and resultant fields of 

science and art mean to reproduce by completing one-

self, and this includes an approach and a method which 

interact with eaach other.  

The interaction of knowledge and creativity influenced 

the sclupture art in the field of fine arts and caused to 

different fields – applications. In our country, sufficient 

importance and interest haven’t been shown to science 

and art which are researcher creations and so they have 

been pushed to back of age as a result of wrong policies 

and practices. In this paper, the interaction of science, 

art, sculpture, art education and creativity will be in-

vestigated and also results will be given by emphasising 

on its impact on individual, society and contemporary 

thinking with the evolution of sculpture art to different 

readings.

Giriş

Sanat ve bilim insanın yarattığı maddi ve manevi değer-

lerinin tümüdür. İnsanın düşünme yeteneğinin sonucu 

olarak, kendine ve doğaya ait sorularının yanıtlarıyla 

oluşturduğu bilgidir. İnsanı ve dünyayı keşfetmesine fır-

sat veren yaratıcılık alanlarıdır. Bugün insanın sanatla 

neden ilgilendiği sorusuna net bir cevap bulunamasa 

da sanat ve bilim kuşaktan kuşağa geçen insana özgü 

değerler sistemini yaratırlar. Oluşan bu bilginin birikimi 

sayesinde insan insan oldu ve kültürü oluşturdu. “Bilim, 

insan yaşamının tüm alanlarıyla etkileşim halindedir.” 

(Akdemir, 2014;12) Fakat bilim tek başına kültür yara-

tamaz. “Heidegger’e göre, modern teknolojinin Varlığa 

yönelik tehdidi karşısında, tekniğin özüne benzer olan 

ama yine de temelde ondan farklı olan bir alanda koru-

yucu bir güç bulunur. Bu alan sanattır.” (Altuğ, 2012;130)  

Kültürsüz bilim insanlığa ve doğaya zarar verebilir. 

“Teknolojinin değerini kullanım amacının belirlediğine 

dikkat çeken akademisyenler; amaçsız ve iyi planlanma-

mış teknoloji kullanımının olumsuz sonuçlar doğura-

bileceğinin altını çizdiler.” (Şimşek, 2014;13) Bilimsiz 

sanat ise, bilimsel bilgiye gözlerini kapatan ve yaşam-

dan kopuk durağan bir alan olur. O zaman sanatçının 

yalnızca hayal dünyasına dalması veya uykuya yatıp rüya 

görmesi beklenebilir. Aristoteles’e göre sanat; insanlara 

---