275
Şekil 27.’de görüldüğü üzere anketin 27.
sorusunun görseli olan ‘meşale’ sembolü-
nün evrensel anlamı ‘iyilik’tir. Öğrencinin
% 10.3’ü ‘iyilik’ seçeneğini işaretlerken %
89.7’si diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 27.
(b. Hedef: % 69.2, c. Sağlık: % 14.7, d. Güneş: % 5.8 )
Şekil 28.’de görüldüğü üzere anketin 28.
sorusunun görseli olan ‘S.O.S.’ simgesinin
anlamı ‘acil durum’dur. Öğrencilerin %
78.2’i ‘acil durum’ yanıtını verirken % 21.8’i
diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 28.
(a. Ölümsüzlük: % 5.1, b. Mors Alfabesi: % 14.8, d. İyilik: % 1.9 )
Şekil 29.’da görüldüğü üzere anketin 29.
sorusunun görseli olan ‘denizatı’ sembolü-
nün anlamı ‘zarafet / okyanus gücü /
güvenli yolculuk’tur. Öğrencilerin % 62.8’i
‘zarafet / okyanus gücü / güvenli yolculuk’
seçeneğini işaretlerken % 37.2’si diğer
seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 29.
(b. Hizmet / Zarafet / Uyumluluk: % 14.7, c. Labirent / Karmaşa
/ Dans: % 5.8, d. Gaye / Güneş / Okyanus Gücü: % 16.7 )
Şekil 30.’da görüldüğü üzere anketin 30.
sorusunun görseli olan ‘kartal’ simgesinin
anlamı ‘güç / saygınlık’tır. Öğrencilerin %
71.8’i ‘güç / saygınlık’ seçeneğini işaretler-
ken % 28.2’si diğer seçenekleri tercih
etmiştir.
Şekil 30.
( b. Hedef / Saygınlık: % 5.8, c. Hedef / Şans: % 4.5, d.
Otorite / Amaç: % 17.9 )
Şekil 31.’de görüldüğü üzere anketin 31.
sorusunun görseli olan ‘buğday’ sembolü-
nün anlamı ‘ölümsüzlük ve bereket’tir.
Öğrencilerin % 79.5’i ‘ölümsüzlük ve
bereket’ olarak işaretlerken % 20.5’i diğer
seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 31.
(a. Aile ve Konukseverlik: % 6.4, c. Bilgelik ve Başarı:
% 5.1, d. Aile ve Başarı: % 9 )
Şekil 32.’de görüldüğü üzere anketin 32.
sorusunun görseli olan ‘anahtar’ sembolü-
nün anlamı ‘bilgelik, bilgi ve başarı’dır.
Öğrencilerin % 61.5’i ‘bilgelik, bilgi ve
başarı’ seçeneğini işaretlerken % 38.5’i
diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 32.
(b. Adalet, görgü ve gelenek: % 13.5, c. Bilgi, başarı ve
görgü: % 12.8, d. Şans, amaç ve kültür: % 12.2)
Şekil 21.’de görüldüğü üzere anketin 21.
sorusunun görselinin anlamı ‘geri
dönüşüm’dür. Öğrencilerin % 84.6’sı ‘geri
dönüşüm’ seçeneğini işaretlerken %
15.4’ü diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 21.
( a. Döngü: % 10.9, c. Devinim: % 1.9, d. Tekrar: % 2.6 )
Şekil 22.’de görüldüğü üzere anketin 22.
sorunun görseli olan iç içe geçmiş
halkaların anlamı ‘hedef’tir. Öğrencilerin
% 91.1’i ‘hedef’ seçeneğini işaretlerken %
8.9’u diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 22.
( b. Yaşam Ritmi: % 4.5, c. Ölümsüzlük: % 3.8, d. Hale: % 0.6 )
Şekil 23.’de görüldüğü üzere anketin 23.
sorusunun görseli olan ‘Mercedes
logosu’nun üç kolunun anlamı ‘hava–
kara–deniz’dir. Öğrencilerin % 58.3’ü
‘hava–kara–deniz’ seçeneğini işaretlerken
% 41.7’si diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 23.
(a. Ateş – Su – Toprak: % 22.4, b. Su – Toprak – Hava: % 12.2, c.
Deniz – Hava – Ateş: % 7.1 )
Şekil 24.’de görüldüğü üzere anketin 24.
sorusunun görselinin anlamı ‘yayın
hakkı’dır. Öğrencilerin % 49.3’ü ‘yayın
hakkı’ seçeneğini tercih ederken % 50.7’si
diğer seçenekleri tercih etmişlerdir.
Şekil 24.
(b. Kopyalama: % 31.4, c. Fotokopi: % 5.8, d. Çoğaltma: % 13.5
)
Şekil 25.’de görüldüğü üzere anketin 25.
sorusunun görseli olan ‘at nalı’ sembolü-
nün anlamı ‘iyi şans’tır. Öğrencilerin %
77.5’i ‘iyi şans’ seçeneğini işaretlerken %
22.5’i diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 25.
( a. Uğursuzluk: % 17.3, c. Bilgelik: % 2.6, d. İyilik: % 2.6 )
Şekil 26.’da görüldüğü üzere anketin 26.
sorusunun görseli olan ‘baykuş’ sembolü-
nün anlamı ‘uğursuzluk / şans’tır.
Öğrencilerin % 48.1’i ‘uğursuzluk / şans’
seçeneğini işaretlerken % 51.9’u diğer
seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 26.
(a. Nazar / Zarafet: % 7.7, b. Sonsuzluk / Bilgelik: %
42.9, d. Barış / Bolluk: % 1.3
)
276
Şekil 39.’da görüldüğü üzere anketin 39.
sorusunun görseli olan ‘sekiz köşeli
yıldız’ın anlamı ‘bolluk’tur. Öğrencilerin %
49.4’ü ‘bolluk’ seçeneğini işaretlemişken
% 50.6’sı diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 39.
(b. Savaş: % 8.3, c. Kutsallık: % 32.7, d. Uğur: % 9.6 )
Tablo 41.’de görüldüğü üzere anketin 40.
sorusunun görseli olan ‘CE’ sembolünün
anlamı ‘insan, hayvan ve bitki sağlığı için
garanti vermek’tir. Öğrencilerin % 51.9’u
‘insan, hayvan ve bitki sağlığı için garanti
vermek’ seçeneğini işaretlerken % 48.1’i
diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 40.
( a. Sadece hayvan ve bitki sağlığı için: % 2.6, b. Sadece insan
ve bitki sağlığı için: % 1.9, c. Sadece insan sağlığı için: % 43.6 )
6. Sonuç
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Re-
sim-İş Öğretmenliği 2., 3. ve 4. sınıf grafik anasanat
öğrencilerine uygulanan semboller anketinin sonucuna
dayanarak 40 adet çoktan seçmeli sorulardan 14 adet
soruya doğru yanıt verilmediği geriye kalan 26 adet
çoktan seçmeli sorularının 5 adet sorusuna yaklaşık %
50 oranında doğru yanıt verildiği, 6 adet sorusuna yakla-
şık % 60 oranında doğru yanıt verildiği ve geriye kalan
15 adet soruya ise % 70 – 90 oranlarında doğru yanıt
verildiği tespit edilmiştir.
Grafik anasanat öğrencilerinin çalışmaları doğru yo-
rumlayabilmesi, izleyicilerle iletişimin sağlıklı olmasını
sağlayacak eserler üretmek için evrensel sembollere
hakim olması önemlidir. 40 adet evrensel sembolün
anlamına sadece 15 adet sembol için % 70 - 90 oranında
doğru yanıt verildiği tespit edilmiştir. Bu 15 adet sembol
ise diğer sembollerden daha yaygın olarak kullanıl-
masından dolayı bilinmişlik düzeyleri yüksek olduğu
belirlenmiştir.
Yukarıda kullanılan semboller din, dil ve ırk ayırt
edilmeden çoğu topluluklarda geliştirilerek, özünden
ayrılmadan değişime uğrayarak ya da asıl bulunduğu
şekliyle kullanılan evrensel sembollerin bir kısmıdır.
Grafik anasanat öğrencilerinin de görsel iletişimde
görsellerin verdiği mesajları istenilen düzeyde yorumla-
yamadıkları görülmektedir.
Öğrencilerin gerek teorik gerek uygulama derslerinde,
sembollerin anlamlarına önem verilmediği ve bu alana
ait uygulamaların yeteri kadar yapılamadığı sonucuna
ulaşılmıştır.
Sembol iletişiminde, sembollerin daha doğru yorum-
lanabilmesi, bu sembollerin anlamlarına hakim olarak
kendi çalışmalarında kullanabilmeleri ve kullanıldığı
diğer çalışmaları rahatlıkla çözümleyebilmeleri için
Şekil 33.’de görüldüğü üzere anketin 33.
sorusunun görseli olan ‘zeytin dalı’nın
anlamı ‘barış’tır. Öğrencilerinden % 89.8’i
‘barış’ seçeneğini işaretlerken % 10.2’si
diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 33.
(a. Adalet: % 3.8, b. Saygı: % 4.5, d. Savaş: % 1.9 )
Şekil 34.’de görüldüğü üzere anketin 34.
sorunun görseli olan ‘kadüse’ sembolünün
‘kanat ve asaya sarılı olarak bulunan iki
yılan’ın anlamı ‘yardım–yaşam ve
ölüm’dür. Öğrencilerin % 17.3’ü ‘yardım–
yaşam ve ölüm’ seçeneğini işaretlerken %
82.7’si diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 34.
(a. Sonsuzluk – Hastalık ve Sağlık: % 13.5, b. Hayat – Hastalık
ve Sağlık: % 50.6, c. Barış – Yaşam ve Ölüm: % 18.6 )
Şekil 35.’de görüldüğü üzere anketin 35.
sorusunun görselinin anlamı ‘sonsuz-
luk’tur. Öğrencilerin % 95.6’sı ‘sonsuzluk’
seçeneğini tercih ederken % 4.4’ü diğer
seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 35.
(a. Hayat: % 1.9, c. Şans: % 0.6, d. Hiçbiri: % 1.9 )
Şekil 36.’da görüldüğü üzere anketin 36.
sorusunun görseli olan ‘kum saati’
sembolünün anlamı ‘yaşamın geçicili-
ği’dir. Öğrencilerin % 62.2’si ‘yaşa-
mın geçiciliği’ seçeneğini işaretlerken %
37.8’i diğer seçenekleri tercih etmiştir.
Şekil 36.
(b. Hayatın sonsuzluğu: % 9, c. Zamanın durması: % 28.8, d.
Kutsallık: % 0 )
Şekil 37.’de görüldüğü üzere anketin 37.
sorusunun görseli olan ‘ağaç’ sembolünün
anlamı ‘hayat ağacı’dır. Öğrencilerin %
69.9’u ‘hayat ağacı’ seçeneğini işaretler-
ken % 30.1’i diğer seçenekleri tercih
etmiştir.
Şekil 37.
(a. Bilgelik Ağacı: % 17.3, c. Sonsuzluk Ağacı: % 9.6 d. Şans
Ağacı: % 3.2 )
Şekil 38.’de görüldüğü üzere anketin 38.
sorusunun görselinin anlamı ‘barış’tır.
Öğrencilerin % 73.7’si ‘barış’ seçeneğini
işaretlerken % 26.3’ü diğer seçenekleri
tercih etmiştir.
Şekil 38.
(a. Mercedes: % 12.2, b. Hava: % 8.3, d. Saygı: % 5.8 )