281
adaylarının resim çizme sırasında yaşadıkları plastik
sorunlar belirlenerek eğitimleri sırasında bu sorunla-
rın aşılmasına katkı yapılabileceği beklenmektedir. Bu
bağlamda bu araştırmada sınıf öğretmen adaylarının
görsel sanatlar dersi kapsamında yaptıkları desen çizim
çalışmalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlan-
mıştır.
Yöntem
Araştırma, betimsel bir durum saptaması niteliğinde
olup, nitel araştırma teknikleri temel alınarak desen-
lemiştir. Nitel araştırma teknikleri, ölçümden daha
çok açıklamayı olanaklı kılacak olay ve olguların içinde
gerçekleştiği durumu dikkate almayı önemsemektedir.
Yıldırım ve Şimşek’e (2006, s.39) göre nitel araştırma;
gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri
toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların
doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya
konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği bir araştır-
ma olarak tanımlanır.
Çalışma Grubu
Araştırma Türkiye’nin güneyinde yer alan bir üniver-
sitenin sınıf öğretmenliği ana bilim dalında öğrenim
görmekte olan 18 (11 kız, 7 erkek) sınıf öğretmen adayı
üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Veri Toplama Aracı
Bu araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmanın
amacına uygun bir biçimde oluşturulan soruların yer al-
dığı, araştırmacı tarafından geliştirilen bir yarı yapılan-
dırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formu,
resim çizmeye ilişkin önceki yıllarda alınan eğitimlere,
resim çizimi dışındaki diğer sanat alanlarına aktif
katılma ve resim çizim becerilerine yönelik sorulardan
oluşmuştur.
Verilerin toplanması ve analizi
Veriler, öğretmen adayları ile yapılan bireysel görüşme-
ler yoluyla toplanmıştır. Görüşmeler sesiz bir ortamda
öğretmen adayları ile bireysel olarak yüz yüze ger-
çekleştirilmiştir. Her bir görüşme yaklaşık 25 dakika
sürmüştür. Görüşme formundan elde edilen veriler bil-
gisayar ortamına aktarılmıştır. Bu veriler içerik analizi
kullanılarak çözümlenmiştir.
Çözümleme sürecinde içerik analizine uygun olarak,
toplanan verilerin önce kavramsallaştırılması, daha
sonra belirlenen kavramlara göre mantıklı bir şekilde
organize edilmesi ve uygun temaların oluşturulması
hedeflenmiştir (Yıldırım ve Şimşek, 2005, s. 227). Bu
doğrultuda yazılı dokümanlar birkaç kez satır satır
okunarak analiz edilmiştir. Bu süreçte, zaman zaman
doğrudan ortaya çıkarılan anlamlardan kodlar oluştu-
rulmuştur. Bu şekilde yapılan içerik analizi sonucunda
kodlar ve temalar elde edilmiştir.
Sınıf öğretmeni adaylarından elde edilen veriler, onların
kimliklerini açıklamadan sunabilmek ve karışıklığa se-
bep olmamak için kodlama yapılmıştır. Görüşme sırası
göz önünde bulundurulmak suretiyle “ÖA,1”, “ÖA.2”,
“ÖA.3”, .................“ÖA.18” kodu verilmiştir.
Bulgular
Sınıf öğretmen adaylarının görsel sanatlar dersi kapsa-
mında yaptıkları resim/desen çizim çalışmalarına ilişkin
görüşlerinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada
sınıf öğretmen adaylarına resim çizme becerilerine,
algılarına ve önceki yıllarda resim çiziminin öğretimi
bağlamında almış oldukları eğitimlere ilişkin görüşleri
ve diğer sanat etkinliklere aktif katılım konusundaki
düşünce görüşlerinin belirlemesine yönelik sorular
sorulmuştur. Bu sorulara verilen cevapların analizinden
elde edilen bulgular bu bölümde sırasıyla sunulmuştur.
Sınıf öğretmen adaylarının resim çizmeye ilişkin önceki
yıllarda almış oldukları eğitimler konusundaki görüş-
lerinin analizinden elde edilen kodlar ve temalar Tablo
1’de verilmiştir.
282
Tablo 1.
Sınıf öğretmen adaylarının resim çizmeye ilişkin eğitimleri konusundaki görüşlerine ilişkin kodlar ve temalar
Tema
Kodlar
Önceki yıllarda alınan eğitimler
İlköğretim yılları dışında herhangi bir resim eğitimi almadım.
(n=17)
Okulda verilen resim eğitiminin yanı sıra kısa
süreli özel bir
resim kursuna katılmıştım. (n=1)
İlköğretimde verilen resim eğitimi benim için yeterli değildi.
(n=14)
Okul dışında eğitim alma isteği
Okul dışında, verilenden farklı olarak resim eğitimi almak
isterdim. (n=8)
Okul dışında resim eğitimi almamış olmak benim için bir
eksiklik değildir. (n=4)
Tablo 1 incelendiğinde bu araştırmaya katılan öğretmen adaylarının tamamına yakını ilköğretim yıllarındaki resim
derslerinde resim eğitimi almış olduklarını, bir öğretmen adayının ise buna ek olarak
özel bir resim kursu da
aldığını belirttiği görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının çoğu ilköğretim yıllarında alınan resim
eğitimini yeterli bulmaz iken bazıları da (n=8) okul dışında verilenden farklı olarak resim eğitimi almak isterdim
biçiminde görüş belirtmişlerdir. Ayrıca dört öğrenci (ÖA.2, ÖA.10, ÖA.13, ÖA.18) “Resim eğitimi almamış olmayı
önemli bir eksiklik olarak görmüyorum”. Şeklinde görüş belirtmişlerdir.
Sınıf öğretmen adaylarının resim dışındaki sanatlara katılım konusundaki görüşlerine ilişkin verilerin analizinden
elde edilen kodlar ve temalar Tablo 2’ de verilmiştir.
Tablo 2.
Sınıf öğretmen adaylarının resim dışındaki sanatlara katılım konusundaki görüşlerine ilişkin
kodlar ve temalar
Tema
Kodlar
Resim dışında aktif görev aldığınız diğer sanat etkinlikleri
nelerdir?
Tiyatro. (n=1)
Gitar çalıyorum. (n=1)
Halk dansları. (n=1)
Hiçbir sanat etkinliğinde görev almadım. (n=15)
Herhangi bir sanatsal etkinliği yakından takip eder misiniz?
Sinema. (n=4)
Pek takip etmiyorum. (n=14)
Tablo 2 incelendiğinde öğretmen adaylarının çoğunun (n=15) herhangi sanat etkinliğinde aktif görev almadığı, bir
öğretmen adayının tiyatro oyununda oyuncu olduğu, bir öğretmen adayının gitar çaldığı ve bir öğretmen adayının
da halk danslarında aktif görev aldığı görülmüştür. Öğretmen adaylarının yarıdan çoğunun herhangi bir sanatsal
etkinliği yakından pek takip etmedikleri, dört öğretmen adayının ise sinemayı yakından takip ettikleri belirtilmiştir.