Thank you for your contribution

267

lerine, eski ve önyargılı olduklarını düşünerek olumsuz 

yaklaşmamamız gerekmektedir. Geleneğin bilgi dünyası 

aynı zamanda binlerce yıllık tecrübe ile oluşan toplum-

sal hafızanın da kendisidir” (Uğurlu, 2010, s.25). 

Bu toplumsal hafızanın yaşatılması eğitim ile sağla-

nabilir. Eğitim, bireylere bilgi ve beceri kazandırmanın 

ötesinde, toplumun yaşamasını, kalkınmasını ve devam 

etmesini sağlayacak nitelikte değer üretmek, var olan 

değerlerin dağılmasını önlemek, yeni ve eski değerleri 

bağdaştırmak sorumluluğu taşır (Akdağ ve Taşkaya, 

2011, s.295). Eski ve yeni arasındaki bağı kuracak olan 

yollardan biri de sanat eğitimidir. Özsoy (2003, s.19) 

sanatın bir aktarım aracı olduğuna, “her yeni kuşağı bir 

önceki kuşağa bağlayan, dolayısıyla insanlığın sürek-

liliğini sağlayan önemli alanlardan biri” olarak sanatın 

toplumsal yönüne değinmiştir (Karaöz,2011, s.27). Bu 

açıdan bakıldığında görsel sanatlar eğitiminin, birey-

lere toplumun değerlerini aktarma görevinin olduğu 

düşünülmektedir. 

Araştırmanın Amacı

Eskiye dair ne varsa günümüzün, modern dünyasıy-

la birlikte eskise de kültürümüzün bir parçasıdırlar. 

Devamlı gelişen teknolojinin ve kentleşmenin sonucu 

farklılaşan yaşam tarzları, küreselleşen dünya anlayışı 

nedenleriyle kültürel değerlerimiz içinde önemli olan 

gelenek ve göreneklerimiz yok olma süreci yaşamak-

tadır. Genç nesillerimizin, özellikle çocuklarımızın bu 

değerlerimizi tanımadan gelişmesi kuşaklar arasında 

farklılık yaratmaktadır. 

Geçmişten günümüze, gerek yaşanan savaşlar gerek-

se kentleşme süreci içerisinde hızla kaybolan kültürel 

varlıklarımızın arşivini oluşturmak amacıyla GÖRSED 

ile işbirliği içerisinde “Geleneklerimiz- Göreneklerimiz” 

konusunun çocuk resimlerine yansımasını anlatan bir 

çalışma hazırlanmıştır. Bu araştırma ile çocuklarımızın 

gelenek ve göreneklerimizi daha yakından tanımalarını 

sağlamak, toplumsal yaşam içinde duyarlılıklarını art-

tırmak, kaybolan kültürel değerlerimize dikkat çekmek, 

çocuklarımızın aile büyükleriyle ve yakın çevreleriyle 

iletişimini artırmak, bu konuda öğrencilerimizde farkın-

dalık yaratmak amaçlanmıştır.

Ayrıca bu araştırma ile ulusal boyutta farklı kültür yapı-

larını tanımlayarak kültürler arası diyalog sağlamak ve 

kültürel çeşitlilik hakkında farkındalık yaratmak, görsel 

sanatlar eğitimi yolu ile kültür aktarımında bulunmak 

amaçlanmıştır.

Materyal ve Yöntem

Araştırmanın materyalini 2013-2014 eğitim öğretim yı-

lında öğrenim görmekte olan 7-18 yaş grubu öğrencile-

rin Görsel Sanatlar dersi kapsamında yapmış oldukları 

gelenek ve göreneklere ilişkin resimler ve bu gelenek ve 

görenekleri açıklayan metinler oluşturmaktadır. Böyle-

ce öğrencilerin yaptıkları resimler yazdıkları metinlerle 

desteklenerek gelenek ve göreneklerimize ilişkin algı-

ları ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmaya Ankara 

ilinden altı okul katılmıştır. Araştırma, altı öğretmen ve 

120 öğrenci ile yürütülmüştür.

Araştırmaya, Ankara Bilim Sanat Merkezi 30 öğrenci 

ile, Milli Eğitim Bakanı Ali Naili Erdem Anadolu Lisesi 

24 öğrenci ile, Mev Ankara Özel Okulları 20 öğrenci ile, 

Başkent Üniversitesi Özel Ayşeabla Okulları  20 öğrenci 

ile, Sincan İl Genel Meclisi Ortaokulu 6 öğrenci ile, Maya 

Koleji 20 öğrenci ile katılmıştır.

Araştırmanın Aşamaları

Araştırma kapsamına alınacak okulların belirlenmesi 

için, Görsel Sanatlar Eğitimi Derneği (GÖRSED) aracılı-

ğıyla geleneklerimiz ve göreneklerimiz konusu ile ilgili 

yapılacak olan çalışma, Ankara’da görev yapan görsel 

sanatlar eğitimcilerine duyurulmuştur. 

Uygulama sürecinde belli bir standardın oluşturulma-

sı amacıyla şartname hazırlanmıştır. Bu şartnamede 

konunun işleniş aşamaları, kâğıt boyutu, kullanıla-

cak teknik maddeler halinde açıklanmıştır. Konunun 

öğrenciler tarafından anlaşılabilmesi için iki haftalık 

bir eğitim süreci planlanmış ve bu süreçte araştırma 

kapsamına alınan tüm öğrencilere konuyla ilgili bilgi 

aktarımı yapılması sağlanmıştır.

Öğrencilerden aileleri ile gelenek ve görenek konusu-

nu konuşmaları ve çeşitli notlar almaları istenmiştir. 

Böylece öğrencilerin aileleri ile iletişimlerini sağlamak, 

konu ile ilgili farkındalık yaratmak hedeflenmiştir. 

Öğrencilerden edindikleri bilgileri sınıfta diğer arkadaş-

ları ile paylaşmaları ve böylece her öğrencinin farklı yö-

relerin gelenek ve göreneklerini tanımaları istenmiştir.

Son aşamada ise öğrencilere, kendi yöreleriyle ilgili, 

kendilerine en ilginç gelen konuyu resimlemeleri ve 

konularıyla ilgili yazılı açıklamalarda bulunmaları söy-

lenmiştir. Resimler 35x50 boyutunda, istenilen türde bir 

kâğıt üzerine, belirlenen tekniklerle yapılmıştır.

Gelenek ve göreneklerimiz konusunu işleyen 120 adet 

çocuk resmi,  23 Kasım 2012’te Maya Özel Okullarında 

sergilenmiştir. Bu sergide öğrencilerin yaptıkları re-

simlerin yanı sıra resimlerle ilgili yazılı açıklamalar yer 

almış ve izleyicilerin de konuyla ilgili bilgi sahibi olması 

amaçlanmıştır.

 

Bulgular

• 

Her öğrencinin yetiştiği yörenin farklılıklarını yansı-

tan gelenek ve görenekleri resimlerine yansıttıkları 

görülmüştür.

---

268

• 

Öğrencilerin yaptıkları resimlerde gelenek ve göre-

nek kapsamında düğün, ölüm, eğlence, kız isteme, 

askere gitme, geleneksel yiyecek ve içecekler, kına 

gecesi, bayrak dikme, el öpme, hıdrellez, doğum, 

halk oyunları, çeyiz, ağıt yakma, Karagöz ve Hacivat 

gibi konuları işledikleri tespit edilmiştir. 

• 

Yapılan resimlerde kullanılan teknikler pastel 

boya, kuru boya, guaj boya tekniği, karışık teknik 

gibi çeşitlilikler göstermiş ve en fazla pastel boya 

tekniğinin tercih edildiği fark edilmiştir.

• 

Öğrencilerin seçtikleri gelenek ve göreneklerle 

ilgili yaptıkları resimleri yazılı olarak açıklamaları 

sonucunda; hem katılımcı öğrencilerin hem de 

yapılan sergiyi izleyen kişilerin konuyla ilgili çeşitli 

bilgiler edindikleri görülmüştür.

Sonuçlar

• 

Öğrenciler, aileleriyle anlamlı bir iletişim kurarak 

gelenek ve görenekleriyle ilgili bilgi edinmişler ve 

bu bağlamda kendi kültürleriyle ilgili farkındalık 

yaşamışlardır.

• 

Öğrencilerin yakın çevreleriyle kurdukları iletişi-

min, öğrenciye ve çalışmalarına olumlu yansıdığı, 

öğrencilerde konu ile ilgili bir algı oluştuğu söyle-

nebilir.

• 

Yapılan bu araştırma ile öğrencilerin, çeşitli ge-

leneksel davranışların anlamları üzerinde yoğun-

laşarak, bu davranışların kültürel bir anlamı ve 

öyküsünün olduğunun farkına varmışlardır.

• 

Gelenek ve görenek konusunun yeni nesile aktarı-

mının sağlandığı ve bunun sonucunda ortaya birçok 

çalışmanın çıktığı görülmüştür. Öğrencilerin farklı 

gelenek-görenekleri dinleyerek, yapılan resimleri 

inceleyerek ve resim açıklamalarını okuyarak zen-

gin bir gelenek-görenek mirasına sahip oldukla-

rını fark ettikleri ve verimli bir süreç geçirdikleri 

söylenebilir.

• 

Bu araştırma ile öğrencilerin kültürel değerlerin 

bilincinde olmaları ve bu değerleri devam ettir-

meleri için toplumsal aidiyet duyguları ile ilgili 

farkındalık kazandıkları düşünülebilir.

• 

Bu bağlamda Görsel Sanatlar eğitiminin kültürel 

mirasa sahip çıkmada, kimlik oluşturmada güçlü 

eğitsel bir araç olduğu görülmüştür. 

KAYNAKÇA

Akdağ, H. ve Taşkaya, S. M. (2011). Vatandaşlık ve insan hakları 

eğitiminin sosyal bilgiler öğretimindeki yeri. Turan, R. ve Ulusoy, K. 

(Editörler), Sosyal bilgilerin temelleri, s.293-318. Ankara: Pegem 

Akademi. 

Çarıkçı, M. Y. (2012). Kadınların gebelik, doğum ve doğum sonu 

dönem bakımına yönelik geleneksel uygulamaları. Yüksek Lisans 

Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 

Güvenç, B. (1996). İnsan ve kültür.(7. Baskı). İstanbul: Remzi.

Karaöz, B. G. (2011). Görsel sanatlar dersinde geleneksel tür sanat-

ları konularının çok alanlı görsel sanatlar eğitimi ve yapılandırmacı 

öğrenme yaklaşımı ile uygulanmasının etkililiği (6. Sınıf örneği). 

Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Eker, M. (2004). Kültürün yeniden üretimi ve sanat eğitiminin gele-

cekçi stratejileri bağlamında küresel eğilimlerin rolü. 2. Sanat Eği-

timi Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Hançerlioğlu, O.  (1989). Felsefe sözlüğü. (7. Baskı). İstanbul: 

Remzi.

Kalafat, Y. (2001). Türk dünyası halk inançları. Trabzon: Türk Ocak-

ları Trabzon ŞubesiYayınları.

San, İ. (1982). Kültür aktarımı ve çağdaş kültür sorunu içinde sanat 

eğitiminin yeri. 1. Milli Kültür Şurası’nda sunulmuş bildiri, Ankara 

Üniversitesi, Ankara.

Seyyar, A. (2007). İnsan ve toplum bilimleri terimleri ansiklopedik 

sosyal bilimler sözlüğü. (1. Baskı). İstanbul: Değişim.

Uğurlu, S. (2010). Gelenek ve kimlik ilişkisi. Doktora Tezi, Sakarya 

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.

Türk Dil Kurumu (TDK) (2014). http://www.tdk.gov.tr/in-

dex.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.

GTS.540af350952d05.47516601 09.09.2014 tarihinde html sayfasın-

dan elektronik olarak erişilmiştir.

---