Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

rasmiy zaxiralar bo‘yicha operatsiyalar 
deyiladi. 
Bu operatsiyalar Markaziy bankning ochiq bozordagi operatsiyalari 
bilan bir xil emas. Rasmiy zaxiralar bo‘yicha operatsiyalar natijasida 
joriy hisobdagi qoldiq summasi, kapital harakati hisobi va zaxiralar 
miqdorining o‘zgarishi nolni tashkil qilishi zarur.
Mamlakat uzoq davr davomida joriy operatsiyalar bo‘yicha 
taqchillikni bartaraf qilishni kechiktirishi va o‘zining rasmiy valyu­
ta zaxiralarini to‘liq sarflashi natijasida to‘lov balansi inqirozi kelib 
chiqadi. Mamlakat tashqi qarzlami to‘lash holatida bo‘lmaganligi sa­
babli, chet eldan kredit olish imkoniyatidan mahrum bo‘ladi.
Iqtisodiyot subyektlarining davlat va Markaziy bank siyosatiga is- 
honchsizligi to‘lov balansi inqirozini chuqurlashtiruvchi omil hisob­
lanadi. Milliy valyuta qadrsizlanishining kutilishi chet el valyutala- 
riga chayqovchilikka qaratilgan talabni rag‘batlantiradi. Bu Markaziy 
bankning milliy valyuta qadrsizlanishining oldini olishga qaratilgan 
harakatini ancha qiyinlashtiradi, chunki uning rasmiy valyuta zaxi- 
ralari bir vaqtda to‘lov balansining taqchilligini moliyalashtirish va 
chet el valyutalariga o‘sib boruvchi chayqovchilik talabini qondirish 
uchun yetarli boim ay qoladi. Bimday holda valyutalaming «xufyona 
bozori» vujudga kelib, rivojlana boshlaydi.
27.4. Xalqaro valyuta-kredit munosabatlari
va valyuta tizimlari
Pulrting jahon x o ‘jaligida amal qilishi va turli xalqaro iqtisodiy
aloqalarga (tashqi savdo, ishchi kuchi va kapital migratsiyasi, da­
romadlar, qarzlar va subsidiyalar oqimi, ilmiy-texnikaviy mahsu-
lotlarni ayirboshlash, turizm va h.k.) xizmat qilishi bilan bog4iq
iqtisodiy munosabatlar xalqaro valyuta-kredit munosabatlari
deb ataladi.
Xalqaro valyuta-kredit munosabatlari pulning xalqaro