Ts en 13322-2 Nisan 2006 ics

7.4 Tasarım deney sertifikası

Kontrollerin sonuçları uygunsa, tipik örneği Ek C’de verilen bir tasarım deney sertifikası hazırlanmalıdır.

8 Parti deneyleri

8.1 Genel

Parti deneyi yapılmasının amacı bakımından Çizelge 1’de gösterilen ve Madde 3.1.6’da tarif edildiği gibi her parti için tüplerden rasgele numune alınmalıdır. Bir parti en fazla 3000 tüpten oluşmalıdır. Bütün parti deneyleri bitmiş tüpler üzerinde uygulanmalıdır.
Çizelge 1- Parti numunelendirme

Parti büyüklüğü	Numune olarak alınacak tüplerin sayısı	Deneye tâbi tutulacak tüplerin sayısı
		Mekanik deneyler^1)	Patlama deneyi (Madde 7.3.1)
200’e kadar (dahil) 201 – 500 501 – 1500 1501 - 3000	2 3 9 18	1 1 2 3	1 2 7 15
1) Mekanik deneyler, uygulanabildiğinde çekme deneyi (Madde 8.4), eğme deneyi (Madde 8.5) ve darbe deneyi (Madde 8.6) ve kaynak kesitinin makroskobik muayenesinden (Madde 8.7) oluşur.

8.2 Bilgi

Parti deneyinin amacı bakımından imalâtçı aşağıda verilen bilgi ve belgeleri sağlamalıdır:

• 
  Tasarım deney sertifikası,
  
• 
  Tüplerin yapısı için tedarik edilen çeliklerin döküm analizini belirten Madde 4.1.6’da belirtildiği gibi yapı malzemesi için belge,
  
• 
  Gerektiği gibi seri numarasını ve mühür işaretlerini belirten tüplerin listesi,
  
• 
  Kullanılan vida kontrol metodunun beyanı ve sonuçları,
  

8.3 Kontroller ve onaylar

Aşağıdaki kontroller ve onaylamalar tüplerin her partisi için uygulanmalıdır:

• 
  Tasarım deney belgesinin sağlandığının ve tüplerin belgeye uygun olduğunun araştırılması,
  
• 
  Madde 4, Madde 5, Madde 6 ve Madde 12’de belirtilen özelliklerin karşılanıp karşılanmadığının ve tüplerin iç ve dış muayenesi ile imalâtçı tarafından yapılan imalâtın ve kontrollerin Madde 6’ya uygun olup olmadığının kontrolü. Gözle muayene, sunulan tüplerin en az % 10’unu ihtiva etmelidir. Bununla birlikte kabul edilemez bir kusur bulunduğunda (Ek B’de tarif edildiği gibi) tüplerin % 100’ü gözle muayene edilmelidir.
  
• 
  Madde 8.1’de belirtilen tüp sayıları üzerinde, uygulanabildiğinde Madde 8.4 (çekme deneyi), Madde 8.5 (eğme deneyi), Madde 8.6’da (darbe deneyi) Madde 8.7 (kaynak kesitlerinin makroskobik muayenesi) ve Madde 7.3.1’de (hidrolik patlama deneyi), belirtilen deneylerin yapılması veya yapılırken gözlenmesi.
  
• 
  İmalâtçı tarafından sağlanacak bilgilerin doğru olup olmadığının kontrolü. Rasgele kontroller yapılmalıdır.
  
• 
  Uygulanabildiğinde Madde 9.2’de belirtildiği gibi sertlik deneyi sonuçlarının değerlendirilmesi.
  
• 
  Ek A’da belirtildiği gibi tahribatsız muayene deneyinin sonuçlarının değerlendirilmesi.
  

8.4 Çekme deneyi

8.4.1 Genel

Ana metal üzerindeki çekme deneyi, EN 10002-1’de verilen özelliklere göre bitmiş tüplerden alınan numuneler üzerinde yapılmalıdır. Tüpün iç ve dış yüzeyleri ile oluşan deney parçasının yüzeyleri işlenmemelidir. Uçlar deney makinasına uyması için sadece soğuk şekillendirme ile düzgün hale getirilebilir. Kaynaklar üzerindeki çekme deneyi, Madde 8.4.3’e göre yapılmalıdır.

8.4.2 Ana metalden alınması gerekli çekme deneyi numuneleri
8.4.2.1 Aşağıda verilen numuneler ana metalden alınmalıdır (iki parçalı tüpler için Şekil 4 ve üç parçalı tüpler için Şekil 5):

• 
  Tüp uçlarının birisinden tek çekme deneyi numunesi (iki uç farklı derecedeki malzemeden veya farklı malzeme tedarikçilerden ise her iki uçtan birer çekme deneyi numunesi alınmalıdır).
  
• 
  Uzunlamasına çekme deney numunesi (üç parçalı tüpler için uzunlamasına kaynaktan 180°’lik bir açı oluşturan). Kreyojenik veya soğuk şekillendirilmiş tüpler için, çekme numuneleri silindirik gövdenin orta kısmından alınmalıdır.
  

8.4.2.2 Akma gerilmesi (R_ea), çekme dayanımı (R_m) ve uzama (A) için sağlanan değerler tüp imalâtçısı tarafından garanti edilen ve EN 10088-2’verilen değerlerden küçük olmamalıdır. EN 10088-2 veya EN 10028-7’in kapsamı dışındaki uzama değerleri hiçbir durumda % 14’ten az olmamalıdır.

8.4.3 Kaynaklardan alınması gerekli çekme deneyi numuneleri
8.4.3.1 Aşağıda verilen çekme deneyi numuneleri alınmalıdır:
- Uzunlamasına herhangi bir kaynaktan bir çekme deneyi numunesi,

- Farklı kaynak işlemi ile yapılmışsa her çevresel kaynaktan bir çekme deneyi numunesi.

8.4.3.2 Kaynağa çapraz çekme deneyi, kaynağın her iki tarafına 15 mm uzanan 25 mm’ye düşürülmüş bir kesite sahip numune üzerinde yapılmalıdır. Bu merkezin dışındaki kesit genişleyerek artmalıdır (Şekil 6).
8.4.3.3 Elde edilen çekme dayanımı değeri, kırılmanın konumu dikkate alınmaksızın, en az Madde 8.4.2.2’de belirtilen en küçük değere eşit olmalıdır.



Açıklama:
1 1 çekme deneyi parçası

2 1 çekme deneyi parçası, 1 kök eğme deneyi numunesi, 1 yüz eğme deneyi numunesi

3 1 çekme deneyi parçası, sadece yeterli silindirik uzunluğun olmaması durumunda

4 Çentik darbe deneyi parçası

5 Korozyon deneyi parçası
Şekil 4- İki parçalı tüplerden alınan deney parçaları.



Açıklama:
1 1 çekme deneyi parçası

2 1 çekme deneyi parçası

1 kök eğme deney parçası

1 yüz eğme deney parçası

3 1 çekme deneyi parçası

1 kök eğme deney parçası

1 yüz eğme deney parçası, farklı bir işlemle kaynak yapılırsa sadece uzunlamasına kaynaktan gereklidir (Madde 8.4.2.1 ve Madde 8.4.3.1)

4 Darbe deneyi parçası

5 1 çekme deneyi parçası

6 1 korozyon deneyi parçası

Şekil 5- Üç parçalı tüplerden alınan deney parçaları
Ölçüler mm’dir.



Açıklama:

1 Kaynak

Şekil 6- Deney parçasının ölçüleri