Ts en 13322-2 Nisan 2006 ics

4.2 Kategoriler

Aşağıda verilen dört geniş kategori tavsiye edilir:

• 
  Ferritik,
  
• 
  Martenzitik,
  
• 
  Östenitik,
  
• 
  Ferritik/östenitik (iki fazlı).
  

Kullanılan çelikler EN 10088-1 veya 10028-7’ye göre olmalıdır.

4.3 Isıl işlem

4.3.1 Kreyojenik veya soğuk şekillendirmeye maruz kalan tüpler için ön şekillendirilmiş parçanın ısıl işlemine gerek yoktur. Kreyojenik veya soğuk şekillendirilmiş tüpler herhangi bir başka ısıl işlem veya ilâve ısı uygulamasına (kaynak gibi) maruz kalmamalıdır.
4.3.2 Diğer tip paslanmaz çelik tüpler için, tüplerin basınç tutan parçalarının imalâtında kullanılan parçalar martenzitik ve ferritik çelikler için tavlanmalı veya östenitik ve iki fazlı çelikler için çözelti tavlaması yapılmalıdır.
4.3.3 Tüp imalâtçısı gaz tüplerinin yapımında kullanılan bütün basınç altında kalan parçalarının ısıl işlemi ile ilgili belge sağlamalıdır.

4.4 Deney özellikleri

Bitmiş tüplerin malzemeleri Madde 7’de verilen özelliklere uygun olmalıdır.

5 Tasarım

5.1 Genel özellikler

5.1.1 Basınç tutan parçaların et kalınlıklarının hesaplanması ana malzemenin akma gerilmesi ile ilişkilendirilmelidir.
5.1.2 Hesaplama amaçları için akma gerilmesi değeri (R_s) en fazla 0,85 R_g ile sınırlandırılmalıdır.
5.1.3 Gaz tüpleri hesaplarının dayandırıldığı iç basınç, deney basıncı (p_h) temeline dayanmalıdır.
5.1.4 Malzeme özelliklerini kapsayan tam ölçülendirilmiş bir çizim yapılmalıdır.
5.1.5 Asetilen tüpleri en az 60 bar’lık deney basıncına müsaade edecek şekilde tasarımlanmalıdır.
5.1.6 Asetilen tüpleri gözenekli kütlenin son doldurulması sırasında şartlar güvenli olacak şekilde (örneğin, keskin uçların ve boşlukların önlenmesi) tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

5.2 Silindirik kısmın et kalınlığının hesaplanması

Silindirik gövdelerin et kalınlığı aşağıdaki eşitlik kullanılarak hesaplanan değerden daha düşük olmamalıdır:

Burada;

F’nin değeri ’den düşüktür veya 0,77 dir.
R_e/R_g değeri 0,85’i geçmemelidir.
J’nin değeri Ek A’ya göre seçilmelidir.
En küçük et kalınlığı ayrıca Madde 5.4’te verilen özellikleri karşılamalıdır.

5.3 Dış bükey uçların tasarımı (Şekil 1)

5.3.1 Gaz tüpleri uçlarının şekli, aşağıdaki şartlar karşılanacak şekilde olmalıdır:
- Torisferik uçlar için (Şekil 1a) : R  D; r  0,1 D; h  4b (Şekil 1a)
- Elips uçlar için (Şekil 1b) : H  0,192 D; h  4b (Şekil 1b)

5.3.2 Gaz tüpü uçlarının et kalınlığı aşağıdaki eşitlikle hesaplanan değerden aşağı olmamalıdır:

Burada;

a₁: J = 1,0 kullanılarak Madde 5.2’ye göre hesaplanan değer.
C : Değerleri, Şekil 2 ve Şekil 3’te verilen grafiklerden sağlanan şekil faktörüdür.

5.3.3 Kreyojenik şekillendirilmiş tüpler için, dış bükey uçlar yarı küresel biçimde şekillendirilmelidir. Şekil faktörü (C) 1’e eşit olmalıdır.
Yarı küre uçlarda ulaşılacak en küçük % 1,0 uzama gerilmesi aşağıdaki eşitlikle elde edilen değere eşit olmalıdır:



a) Torisferik b) Elips

Şekil 1- Tüp uçlarının gösterilmesi.


Şekil 2- 0,2 ve 0,25 arasındaki H/D için şekil faktörü (C)

Şekil 3- 0,25 ve 0,5 arasındaki H/D için şekil faktörü (C)

5.4 En küçük et kalınlığı

5.4.1 Silindirik cidarın (a) ve ucun (b) en küçük et kalınlıkları aşağıda verilen eşitliklerden uygun olan birisi ile hesaplanan değerden küçük olmamalıdır:
D  100 mm için a = b = 1,1 mm

100 mm < D  150 mm için a = b = 1,1 + 0,008 (D – 100) mm

D > 150 mm için en az 1,5’lik bir mutlak değer ile mm
Bu eşitlikler, Madde 5.2 ve Madde 5.3’teki hesaplamalar veya Madde 7.3.2’de verilen basınç çevrim deneyi ile tasarımlanıp tasarımlanmadıkları dikkate alınmaksızın silindirik cidarlar ve uçlara uygulanır.
5.4.2 Madde 5.3, Madde 5.4 ve Madde 5.5’teki özelliklerden ayrı olarak, Madde 5.4.3’de kalitesi belirlenen hariç, uçla birleşik silindirik herhangi bir parça Madde 5.2’de silindirik cidar için verilen özellikleri de karşılamalıdır.
5.4.3 Tüpün iki ucunun bombeli kısımlarının başlangıcı arasında ölçülen silindirik kısmının uzunluğunun ’den büyük olmaması durumunda, et kalınlığı, bombeli parçanın et kalınlığından küçük olmamalıdır (Madde 5.3.2).

5.5 Diğer şekillerdeki uçlar

Tasarımlarının uygunluğu, Madde 7.3.2’ye göre basınç çevrim deneyi veya gerilim analizi ile sağlanması kaydıyla Madde 5.3’te kapsanan uçlardan farklı şekildeki uçlar kullanılabilir.

5.6 Açıklıkların tasarımı

5.6.1 Bütün açıklıkların yerleri tüpün uçları ile sınırlandırılmalıdır.
5.6.2 Her açıklık, zararlı gerilme yığılmalarına yol açmayacak ve uygun dayanımda olacak şekilde tasarımlanmış ve güvenli olarak kaynakla birleştirilmiş, kaynaklanabilir ve uyumlu bir çelikten vana tabanı veya plâkasından biri ile takviye edilmelidir. Bu durum, tasarım hesaplamaları veya Madde 7.3.2’ye göre basınç çevrim deneyi ile onaylanmalıdır.
5.6.3 Açıklıkların kaynakları, uzunlamasına ve çevresel ek yerlerinden itibaren 3a’dan az olmayan bir mesafe kadar ayrılmalıdır.