73
onda yanmayan sərin bulud qoynunda isinməz, sıx-sıx açıb-solan
gülüstanlıqda yaşam marşı oxunmaz, cığır-cığır su yollarını
coşduran daşan selə çevrilməzsən! Vətən belə bir duyğu
qaynağıdır!
Laləzar küçəsində yerləşən bir teatr salonunda təmizlik işi
tapmışdım. Savadlı biri olduğuma görə, Ərdəbildən olan teatr
müdüri məni özünə köməkçi etmək istədi. Ancaq buna qarşılıq
şərt olaraq, saqqalımla uzun saçlarımı kəsdirməli idim! Aylarca
bu uzun saqqal və saçlarımla açıq havada qorxmadan gəzməyimə
son verməli, ya da yenə işsiz-pulsuz qalmalıydım. Artıq özümü
gizli tutmaqdan, Olqanın dərdini çəkməkdən yorulmuşdum. Bu
yaşam mənə görə deyildi. Bir qurtuluş yolu tapmalı, yeni bir yol
seçməliydim. Artıq özümdən utanmağa başlamışdım! Mütləq bu
durumdan qurtulmalıydım! İnsanların təmiz geyimiylə özümü bir
yerdə tuta bilmirdim. Hələ bu işi tapmışkən, bir dildaşın mənə
yardım əli uzanmışkən belə fürsəti əldən vetmək olmazdı.
“Dəllək Əhməd” deyilən bərbərdə üzümə, saçıma çəki-düzən
verərək hamama gedib özümü “Lotu Əsgər”in əlinə verdim. O,
tənbəl bədənimi gözəlcəsinə əzişdirib, yuxunu başımdan qacırdı!
Evə dönər-dönməz arxa qapıdan otağıma keçib, başımı yastığa
qoydum. Sabah qonşu xoruzunun banlaması məni oyatdı. Qalxıb
74
güzgüyə baxdım. Özümə dönüşü salamladım! Gülnaz xanım
məni bağrına basaraq:
-
Maşallah bəy, bax oğlumuz nə gözəl olmuş!
-
Bizim oğlumuz hər zaman gözəldir. İş icabı olaraq bəzən belə də
olar, elə də olar!
Maşallahxan yeni aldığı geyim takımını və boyun qalstukunu
sevə-sevə mənə bağışladı. Onunla eyni ölçüdə olduğuma görə,
geyimlər tam üstümə oturdu.
Ayrılan vaxtda müdürün qapısını döydüm:
-
Buyurun!
-
Salam. Gün aydın.
-
Gün aydın da! Amma siz tanıya bilmədim. Siz?
-
Mən Cəvanşir!
-
Bəh, bəh, bəh, bəh! Buna deyərlər centlmən! İndi mən deyən
oldun ba!
-
Sağolun müdür bəy!
Teatr deyilən bu salonda axşamlar daha çox anlamsız komedilər
verilirdi. Kütləni boş-boş, mənasiz şeylərə güldürüb, yuxulatma
kimi tamaşalar, günün siyasətinə uyğun planlardan biri sayılırdı.
75
İşlədiyim teatrın sahibi üçün qazanc və rüşvət qarşısında alınan
ödül lövhələri başlıca amac idi. Teatrın baxımsız, çirkin, çəkilməz
olduğu kimsənin vecinə belə deyildi. Hər gecə təkrar görüntü,
tamaşa və seyricilərlə üzləşirdik. Bunlara rəğmən, bu teatr mənim
üçün yeni bir aşama oldu. Ən önəmlisi bir sayğın müdür
yardımçısı olmuşdum. İşimi çox düzənli irəli sürürdüm. Teatrın
reklam və anons sistemini dəyişmişdim. Teatrın tənirkədən olan
reklam tablosunun çiraqlı neona çevirmə fikrini müdürə
vermişdim. Təbrizdə öyrəndiyim anons traktları çap etdirmişdim.
Əl boyda traktların yayılması üçün, yollarda diləncilik edən
azyaşlı uşaqları bu işə cəlb etməyi müdürlüyə önərmişdim.
Beləliklə, Topxanadan Kərimxana uzanan dördyollarda teatrın
təbliğatı yayılırdı. Sözsüz ki, bu yeniliklərlə teatrın salonu hər
axşam aşıb-daşırdı. Teatr adına uyan insanların sayı çoxalır, teatr
sahibi isə gündən-günə varlanırdı. Bu arada da mənim üçün
sadəcə yerimin möhkəmliyi önəm daşıyırdı. Çünki, gecə geç
saatlara qədər teatrda olmam gərək idi. Satılan biletlərin
düzlüyünü kontrol etməli olurdum. Hətta çox zamanlar gecələr
orda yatırdım. Beləliklə, Olqanın üzərimdə olan basqısını
unutmağa çalışırdım. Bu isə, mənim yenidən yaşama dönməyimə
yol açırdı. Ərdəbilli müdür mənim çalışmalarımı gözdən
qaçırmır, hər iki-üç aydan bir əmək haqqımı artırırdı. Bəzən
76
mənim alışqan olduğum Təbrizin teatr forması işimə yarayırdı.
Günlərin bir günü müdürə verdiyim bir düşüncəm:
-
Ağa Səlim, bir önərim var!
-
Buyur, Cəvanşır.
-
Deyirəm ki, bu yay teatr salonu təmir olunsun!
-
Nə deyirsən, nə deyirsən! Ağızından çıxanı qulağın duyurmu
ağa!? İkimizin də işdən atılmasını istəyirsən? Sənə nə bu işlərdən!
Görünüşlü, aydın düşüncəli gəncsən, ancaq təcrübəsiz və
sadəsən! Oğlum! Bu adamlar sənə-mənə rəhm etməzlər. Biraz biz
türkləri zəki görsələr, anında savaka xərclərlər. Başın bədəninə
ağırlıq etməsin! Otur-oturduğun yerdə! Bax! Bu salon üç-beş ay
bağlanarsa, hamıdan öncə səninlə mən işdən alınarıq. Çünki o
zaman müdürə ehtiyac qalmaz. İşçiyə ehtiyac olar. Biz fəhlə
başında dura bilmərik. Biz, o işdən baş çıxarmarıq. Salon
yeniləşəndən sonra isə, elitasiyon olar. Dərbara yaxın olan
teatroçular, yaltaqlar, bizdən əvvəl buranın idarəsini ələ alarlar.
Əmr üstən gələr! İndi anladınmı?
-
Bağışla ağa Səlim! Mən, bunları heç düşünməmişdim! Sizin
sözlərinizi bundan sonra qulağıma sırğa edərəm! Mən sadəcə,
Təbriz teatrının təcrübəsini buraya gətirmək istəyirdim.
77
-
Yox, istəmə! Ümid edirəm, bu arzularına Təbrizdə, Ərdəbildə
çatarsan! Mən, Tehrandan çox illər öncə Təbrizdə olmuşam.
Bəlkə, sənin yadına gəlməz, Xeyriyə Teatrosu, Aramiyan salonu,
Ərk Salonu! Ax, nə ünlü salon idi. Üç il bundan öncə Təbrizə
getmişdim. Ərk salonuna dəvət olunduq! Salona girər-girməz
məni ağlamaq tutdu! Özümü saxlaya bilmədim. Yanımda olan
təbrizli dostum işarə ilə məmurları göstərərək qulağıma pıçıldadı:
-
“Yoldaş Səlim özünə gəl! İndi anıları ayıltmaq zamanı deyil.
Cəlladın əli baltadadır! Hər an boynunu qıra bilər! Burada tək
sənin deyil, bir çoxlarımızın anısı gömüb! Qoy gömsün hələlik!
Yoxsa anıların deyil, özünü xatirə daşı edərlər bu şərəfsizlər!
Bunlar 30 min əliyalın körpə-qarıya qıymadılar! Sənə-mənə
qıyacaqlarını düşünürsənmi!”
-
Demək ki, sənin də Təbrizdən xatirələrin varmış, ağa Səlim!
-
Yox! Məni görməmiş san! 56 yaşım var! Biri evli, biri nişanlı,
biri də yeniyetmə çağında üç qızım, bir də oğlum var! Ailəmin
bircə gəlir qaynağı bu işdir. Başımı quzu balası kimi salıb işimlə
məşğulam!
Ömrümdə,
Təbrizə
getmədim,
görmədim,
yaşamadım!
Ağa Səlim bu sözləri deyərkən, üzü ahar kimi ağarmışdı! Mən
görməyim deyə, üzünü məndən gizlətməyə çalışırdı! Biraz
Dostları ilə paylaş: |