Türk Dilinde Konuşan Ülkelerin politikasına Destek Fonu Bu kitap Türk Dilinde Konuşan Ülkelerin politikasına Destek
Yüklə 144 Kb. Pdf görüntüsü
|
ağuşuna alır və şəhərləri, kəndləri batırır... Bu minvalla, yaranışına məhəbbətin səbəb olduğu göl peyda olur. Mən oxucularımla daha bir könlü riqqətə gətirən hadisə ilə bölüşmək istərdim. 90-cı illərdə İssık-Kulun cənub sahilində istirahət edərkən bir ağsaqqaldan qu quşları barədə heyrətamiz vaqiə eşitmişəm. Bir qış günü Ton vilayətinin qəsəbə sakinləri sahildə buza yapışmış qu quşu görürlər. Bir an belə düşünmədən quşu xilas edəndə, qanadından yaralı olduğunu görürlər. Qu quşunu evə aparmaq, yemləmək və qanadını sağaltmaq qərarına gəlirlər. Ertəsi gün ev sahibləri səsə həyətə çıxırlar – başlarının üstündə başqa bir qu quşu uçub ucadan qışqırırdı. Onlar yaralı quşu eşiyə çıxarıb həyətdəki tirə bağlayırlar ki, qanadını müalicə etsinlər və zaqdan ona göz qoymağa başlayırlar. İki yaraşıqlı şahanə quşun görüş səhnəsi baxanları şaşırıb riqqətə gətirir. Quşlar zərifliklə quruldaya-quruldaqya uzun boyunlarını qucaqlayıb dururlar... Nahardan sonra eşiyə çıxan insanlar quşların susqun hərəkətsiz uzandıqlarını görürlər və dəhşətə gəlirlər. Hamıya agah olur ki, qu quşları qəsdən bir-birilərini boğublar. Ehtimal ki, bir-biri üçün xiffət edib darıxmış quşlar ölümlərini hicrandan üstün tutmuşdular. İssık-Kulun sahillərində bu qu quşlarının sədaqəti haqqında heyrətamiz tarixçəni həyat özü qoşmuşdur. Bəlkə üç yüz mln il ərzində göl məhz bu tövr əfsanələr, əsatirlərlə tarixini zənginləşdirmişdir? Onlardan daha biri. X-XI əsrlərdə böyük Yeniseyin sahillərində qırğızlarla kıdanların arasında müharibə gedirdi. Qanlı döyüşlər qırğızların xeyrinə deyildi – onların vəziyyəti ağırlaşmışdı. Millət tələfatın bir addımlığında idi. Ağsaqqallar divanında təcili surətdə İssık-Kula yaxın köç sürmək qərarı qəbul olundu. Məhz bu divanda bir çox qırğızın uzun əsrlər boyu ali arzusuna çevrilmiş sözlər səslənmişdi: müqəddəs gölün sahilərində ləyaqətlə ölümü qəbul etmək və əbədiyyətə çevrilmək... 25.01.2002 tarixli «Вечерний Бишкек» qəzetində Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, general Nikolay Qriqoryeviç Lyaşşenko barədə yazılmış kiçik qeyd qəlbimi titrətdi. Uşaqlığı İssık-Kulun sahilində keçmiş Lyşşenko həyatdan 2000-ci ildə getmişdi. Böyük Vətən Müharibəsində alaya komandirlik edib, müharibədən sonra Türküstan və Orta Asiya hərbi dairələr qoşunlarının komandanı olub. General böyük beynəlmiləlçi idi. Qırğız dilinə səlis yiyələnmişdi. Son illər Moskvada yaşayırdı, Alıkul Osmonov İssık-Kul ... Mən də gənc olmuşam, İssık-Kulum, Çox qayğısız olmuşam... Sən bahara sevinirsən, Ördəklərə dalğanla layla deyirsən. Baxıram onlara, zənn edirəm ki, Sevgilimlə sükuta dalmışam da mən. Yaman qoçaq olmuşam, İssık-Kulum, Zirək, qıvraq olmuşam... Uşaq kimi oynaqlarkən, Dalğa dalğanı qumlarla örtür. Baxıram, zənn edirəm ki, Cayloonun sərinindəyəm. Sən yüz verstlərlə qaçan bir çapar atsan, Sən göylərdə süzən qara qartalsan, Mavi dağları qoyub gələn quş... Camdan süzən köpüklü kumıstək, Dalğaların sahilə şığıyır sənin... At belində çapan bir qız tək, Parıldar muncuğu, özü sevincək. Şıltaq dalğa mənimlə oynaqlar, Damlalarıyla isladıb geri gaçar, sanki əməlindən utanmış kimi... İssık-Kulun qürubu füsunkar... Guruldayıb səs-küy salsa da, Dərd-bəlamı unutdum, dincimi aldım, ...Ötüb-keçmiş uzaq uşaqlığım tək Uzaqdan bəyaz qu quşu süzülüb getdi... 31 lakin həmişə deyirdi: “Ölümümdən sonra harada yatsam, ürəyim həmişə İssık-Kulda olacaq”. Dəfn örtüyünü Qırğızıstanda valideynlərinin məzarı üstündə basdırmağı vəsiyyət etmişdi. Həqiqətən, qəhrəmanlar ölmür, onlar ulduzlara... yaxud gölə çevrilirlər. Mənim xalqımın qəlbi İssık-Kulun suları kimi pak və şəffafdır, xalqımın ürəyinin dərinliyini müqəddəs gölün dərinliyi ilə ölçmək olar. Gölümüzün ənginliklərində dağların gözqamaşdırıcı bəyazlığı və günəşin zərrin parıltısı vəhdət təşkil edir, günəş isə sanki dürrdanə gölün yaraşığına qibtə ilə İssık-Kulun səthində inikas edərək daha gur şəfəq saçmağa cəhd göstərir. Hərgah dağlar ana təbiətin düşüncələridirsə, göl – onun qəlbidir. Diqqətcil baxış İssık-Kulun daha bir keyfiyyətini sezir. Dalbadal tökən neçə günlük yağışlar gilli dağlardan axıb gölə tökülən çayları qaldırıb daşırdır və göldə su bulanır. Ancaq bu, uzun çəkmir. Bircə günə göl güzgü qarşısında zinətlənən göyçək qız kimi günəş altında təbəddülata uğrayır və yenə də zümrüd suları ilə sakit-sakit bərq vurur. Bu özünütəmizləmə qabiliyyəti çox şeyi öyrətməyə qadirdir. Bizim diyarlarda iki mindən artıq buludlara çatan göl var, lakin gözəlliyinə görə qırğız dilində “isti göl” bildirən İssık-Kulu Tyan-Şanın mirvarisi adlandırırlar. Dağ silsilələri ilə çevrələnmiş göl qışda donmur və çimərlik mövsümü bəzən oktyabra qədər uzanır, suyun temperaturu yayda 24`C-yə qalxır, qışda isə 4`-dən aşağı düşmür. Füsunkar qumlu çimərlikləri, mineral mənbəli büllur kimi şəffaf suları, dağ və dəniz iqlimlərinin vəhdəti ilə palçıq və termomineral müalicələri ilə gözəl kurort zonasıdır. Büllur kimi saf İssık-Kul gölü haqqında sonsuzluğa qədər danışmaq olar, fəqət onun valehedici simasının gözəlliyindən əmin olmaq üçün yalnız ora getmək lazımdır. Hələ iki əsr bundan əqdəm qırğız şairi Kalıqul unikal dağ gölünü belə tərənnüm etmişdi: Kungey dağından minlərlə çay, Terskey dağından minlərlə çay Hövzəyə sarı qaçır, tələsir. Oradan çaylar axmır daha, Ətrafda dağlar hündür, uca. O gur çaylar bihudə axmır: İssık-Kul – behiştə darvazadır! Torobəyov S. “Cənub sahili” 2010-cu il, kətan, yağlı boya. 70 x 50 32 Yüklə 144 Kb. Dostları ilə paylaş:
|