Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi №2(14)
Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi
Yüklə 275,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi 139
Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi 139 olsun, bu konfrans qurtarar-qurtarmaz İngiltərə ilə Transvaal arasında qanlı savaşlar başladı(Transvaal, indiki Cənubi Afrika Respublikasının keçmiş adıdır). Dardüşüncəli və olaylara üzdən yanaşan insanlar hələ bugünə kimi də, ümumdünya məhkəməsinin müharibə fəlakətini və getdikcə artan silahlanmanı dayandıra biləcəyinə inanmaqla özlərini ovundura bilirdilərsə, ancaq Haaqa konfransından az sonra qızışan müharibə problemlərin bu yolla aradan qaldırıla bilməyəcəyini açıq-aydın şəkildə göstərmiş oldu. Haaqa konfransından sonra bu da bütün aydınlığı ilə görünməkdədir: haçanacan əlinin altında ordu olan hakimiyyətlər qalacaqsa, oçağacan da silahlanmanı və müharibələri dayandırmaq mümkün olmayacaqdır. Hər hansı bir anlaşmaya gəlmək üçün gərək anlaşmaq istəyən tərəflər biri-birinə inansınlar. Dövlətlərin biri-birinə inanması üçün, onlar gərək hamılıqla silahı yerə qoysunlar, bunun bir örnəyini, müharibəni qurtarmaq üçün sülh danışıqları aparan nümayəndələrin danışıq yerinə silahsız olaraq gəlmələrində görmək mümkündür. Haçana kimi hakimiyyətlər, biri-birilərinə inanmadıqları üçün, ordularını buraxmaq, onların sayını azltmaq yerinə onların sayını biraz da artırırırsa və bununla da öz qonşularını da belə bir yarışmaya qoşursa, ardı-arası kəsilmədən, öz çuğullarının köməyi ilə qonşu ölkələrin qoşunlarının yerdəyişmələrinə göz qoyursa, istənilən başqa bir hakimiyyətin ilk imkan yaranan kimi qonşu ölkəyə basqın edəcəyini bilirsə, onda bu dövlətlər arasında heç bir anlaşma yarana bilməyəcəkdir və bu işi yoluna qoymaq üçün təşkil olunan istənilən konfrans da, ya qanmazlıq, ya oyun- oyuncaq, ya yalançılıq, ya da özünü aldatmaqdır, yaxud da elə, bunların hamısının bir yerə toplanmasından yaranan bir yanlışlıq deməkdir. Bu konfransda rus hökumətinin özünü tərbiyəsiz uşaq yerinə qoyması açıq- aydın görünürdü. Rus hökuməti indiyədək çox ərköyünləşdirilmişdir, öz evində onun, yalançılığı açıq-aydın görünən, manifest və fərmanlarına kimsə etiraz eləmədiyindən, bu hakimiyyət aşırı silahlanma yolu ilə öz xalqını var-yoxdan çıxarmış, Polşanı boğmuş, Türküstanla Çini çapıb-talamış, Finlandiyaya əlindən gələn bütün yamanlıqları eləmiş və bütün bunlardan sonra, bu konfransda, hamının onun sözlərinə inanacağını düşünərək, Avropanın hökümətlərinə hamılıqla tərkisilah olmağı təklif eləmişdir. Rus hökümətinin bu gözlənilməz və əxlaqsız təklifinin ölkə daxilində qoşunlarının sayının artırılması ilə bağlı qərar verməsi ilə eyni bir vaxta təsadüf eləməsinə və onun hay-küylə qəbul elədiyi bu qərarının başqa dövlətlərə də bəlli olmasına baxmayaraq, Avropa ölkələrinin hökumətləri xalqlarının qarşısında özlərini doğrulda bilmək üçün, bu komik və açıq- aydın yalançı müşavirəyə getməyə bilməzdilər, ona görə də, bu dövlətlərin hamısı, öncədən də, bu işdən heç nə alınmayacağını bilsələr də, bu konfransa öz nümayəndə heyətlərini göndərdilər və konfransın keçdiyi bir neçə ayda buradakı iştiraklarına görə çox böyük məbləğdə əməkhaqqı alan bu nümayəndələr, ürəklərində baş verənlərə gülsələr də, ancaq onlar üzdə özlərini çox xeyirxah və xalqlar arasında barışın yaranmasının qayğısına qalan siyasətçilər kimi aparırdılar. Haaqa konfransı qorxunc və qanlı transvaal savaşının başlaması ilə qurtardı və bu konfransa qoşulan hökumətlərdən heç biri bu, qaniçənliyin baş alıb getdiyi savaşı dayandırmaq istəmədilər və indi də bununla bağlı hansısa tədbir görmürlər, ancaq bütün bunlara baxmayaraq bu konfransın heç kimin ondan gözləmədiyi bir dəyəri də oldu; bu konfransın başlıca dəyəri, xalqların yaşamını ağrı-acılarla dolduran yamanlığın hakimiyyətlər tərəfindən aradan qaldırıla bilməyəcəyini açıq-aydın bir şəkildə göstərməsi oldu, çünki indiki hakimiyyətlər, hətta bunu istəsələr belə, silahlanmanın və müharibənin qarşısını ala bilmirlər. Hakimiyyətlərin varlığını zəruri eləyən, onların öz xalqlarını başqa xalqların 140 № 2 (14) Yay 2015 basqısından qorumaqdır; ancaq heç bir xalq özbaşına durub başqa bir xalqa basqın eləmək istəmir, ona görə də, hakimiyyətlər öz varlıqlarını qoruyub saxlaya bilmək üçün başqa xalqlarda özlərinə və bunun yanısıra, öz xalqlarına qarşı da yağılıq duyğusu yaratmağa çalışırlar. Öz xalqında patriotizm, başqa xalqda isə özünə qarşı yağılıq duyğusu yaratmaqla, hakimiyyət öz xalqına onun varlığına qarşı qorxu yarandığını və bu qorxuya qarşı döyüşməli olduğunu aşılayır. Əlində güclü hakimiyyət vasitələri olduğundan, hakimiyyət başqa xalqlarda özünə qarşı yağılığı qızışdırmağı da, öz xalqının içində patriotizmi alovlandırmağı da bacarır və bu iki işi böyük çalışqanlıqla eləyir, hakimiyyətlər bu işdən əl çəkə bilməzlər, çünki bunlar olmasa onların varlığı da ortadan qalxmış olardı. Keçmişlərdə hökumətə öz xalqını başqa xalqların basqısından qorumaq gərək idisə, indi isə əksinə, hökümət xalqlar arasında yaranmış barışığı süni surətdə pozmağa onlar arasında yağılıq yaratmağa çalışır. Kİmsə toxum əkmək üçün tarlanı şumlayırsa, bu ağıllı bir iş sayılır; ancaq artıq əkilmiş və toxumların cücərib boy atmağa başladığı tarlanı şumlamaq, bəlli olduğu kimi ağılsız və ziyanlı bir iş sayılır. Bax, hakimiyyətlər də, öz xalqlarını buna bənzər bir işi görməyə sürükləyirlər–xalqlar arasında pozulmasına heç bir səbəb olmayan barışığın və birliyin pozulması üçün indi təkbir səbəb varsa, o da onların mövcud hakimiyyətləridir. VI Gəlin görək, insanların onsuz yaşaya bilməyəcəklərini düşündüyü, bugünün hakimiyyətləri nə deməkdir? Doğrudan da, bir zamanlar xalqın öz hakimiyyətini yaratması qaçılmaz idi və bu xalqın üstünə basqın eləyən başqa bir mütəşəkkil xalqın onun başına gətirə biləcəyi yamanlıqlarla tutuşduranda hakimiyyətlərin varlığı daha az yamanlıqlar yaradırdı, ancaq indiki zamanda artıq bu hakimiyyətlər gərəksiz şeylərə çevrilmişlər və bu hakimiyyətlər onların öz xalqarını qorxutduqları şeylərin hamısından daha çox yamanlıq törədiciləridirlər. Təkcə hərbi yox, elə istənilən hakimiyyətin varlığı yalnız bir durumda ziyansız ola bilərdi(mən hakimiyyətlərin heçbir halda faydalı ola bilməyəcəyini düşünürəm), onda bu hakimiyyətlər gərək, çinlilərin dediyi kimi, ən doğrucul və müqəddəs insanlardan yaradılaydı. Ancaq özünün yaranmasında və fəaliyyətində zorakılığa arxalanan hakimiyyət müqəddəsliyə zidd olan elementlərdən qurulduğundan, bu hakimiyyətin təmsilçiləri də ən sırtıq, qaba və pozğun adamların arasından çıxır. Buna görə də, istənilən hakimiyyət, ən çox da hərbi gücdən yararlanmaq səlahiyyəti olan hakimiyyət, yer üzündə ən iyrənc və ən qorxulu bir qurumdur. Hakimiyyət, özünün geniş anlamında, onun içində olan kapitalistlər və mətbuat da daxil olmaqla, belə bir sistem üzrə qurulur: burada böyük bir qrup, özündən sayca az olan kiçik bir qrupun hökmü altında olur; bu kiçik qrup da özlüyündə daha kiçik bir qrupun tabeliyində olur, bu kiçik qrup da özündən daha kiçik qrupa tabe olur və bu tabeçilik sonunda ən yuxarıda dayanan bir neçə, yaxud da bir adamın tabeçiliyinə düşməyə kimi gedib çıxır və ən başda duran bu azlıq hərbi gücə araxlanaraq bütün başqa qruplar üzərində ağalıq eləyir. Belə bir quruluş öz təbiətinə görə konusa bənzəyir və konusun aşağısını təşkil eləyən adamlar, bütünlüklə, bu konusun təpə nöqtəsində dayanan bir neçə və ya bir adam tabeliyində olurlar. Bu konusun təpəsində özünə yer eləyə bilən adamlar və ya tək bir adam, bütün yerdə qalanlardan daha çox hiyləgər, həyasız və vicdansız olur, ya da belə bir həyasız və vicdansız birisinin təsadüfi varisi olaraq burada otura bilir. Bu yaramaz hakmiyyət hərisi: bu gün Boris Qodunovdursa, sabah onun yerini Qriqori Otrepyev tutur, bugün ərini öz oynaşlarına boğdurub öldürtdürən pozğun Yüklə 275,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|