Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Diqqat bilan o‘qing!
Tarixiy manba – bu, inson qo‘li bilan yaratilgan barcha narsalar va
yozib qoldirilgan ma’lumotlar hamda kitoblardir
.
Manbashunos olimlar ularni sinchiklab o‘rganadilar va tarix fani
uchun zarur ma’lumotlar to‘playdilar.
Tarixiy manbalar, o‘z navbatida, moddiy (ashyoviy) va yozma man-
balarga bo‘linadi.

---

7
Moddiy manbalar.
 Moddiy manbalar – qadimgi odamlarning suyak
qoldiqlari, ular yashagan makon, turar-joylarning, shuningdek, qal’a
va shaharlarning, uy-ro‘zg‘or hamda zeb-ziynat buyumlarining qoldiq-
laridir. Shuningdek, qazish natijasida topilgan tangalar, gerblar, muhrlar
hamda mehnat qurollaridir. Moddiy manbalarni arxeologlar
to‘plashadi. Ular o‘tmishda odamlar yashagan deb taxmin qilingan
manzilgohlarda qazish ishlarini olib boradilar. Shu
yo‘l bilan moddiy manbalarni tashkil etuvchi turli
ashyolarni topadilar. Ularning yaratilgan vaqtini
va yoshini aniqlaydilar.
Yozma manbalar.
Yozma manbalar tarixiy
manbalarning muhim va asosiy turidir. Bundan
qariyb besh ming yil avval ayrim xalqlar o‘sha
davrga mos alifbo yaratganlar. Qoyatosh va qattiq
buyumlarga o‘sha davr voqealarini yozib qoldir-
ganlar. Keyinchalik hayvon terisi, daraxt po‘st-
log‘i va qog‘ozga yozishni o‘rganganlar, ularni
arxivlarda saqlaganlar ularning ma’lum qismi bu-
gungacha yetib kelgan.
O‘zbekiston tarixiga oid eng qadimgi yozma
manba – «Avesto» kitobi. Qadimgi Xorazm,
Sug‘d, Baqtriya alifbolarida va turkiy harfda bi-
ti lga n y ozu vla r h am V ata nim iz tar ixi ni
o‘rganishda katta ahamiyatga ega. Shuningdek,
qadimgi Eron hukmdorlarining bitiklari, qadimgi
Yunoniston (Gretsiya), Rim va Xitoy olim-
Devorga chizilgan rasm
Rasmlarning