Universiteti I tiranës fakulteti I drejtësisë departamenti I së drejtës civile
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
241 dhe parimin e parashikuar nga Direktiva 2004/48/EC sipas të cilit AAK-të kanë po ato të drejta të mbrojnë veprën nga shkeljet e mundshme siç i gëzon vetë autori 773 . Mirëpo zbatimi i këtij Ligji rezultoi jo fort pozitiv për sa i takon AAK-ve. Së pari ato kanë hasur në shumë vështirësi në përmbushjen e misionit të tyre të mbledhjes së shumave në favor të autorëve, së dyti ato kanë vuajtur nga një opacitet i dëmshëm në mënyrën e shpërndarjes së shumave në favor të autorëve. E gjithë kjo amulli ka prodhuar konflikte institucionale mes disa AAK-ve dhe organit të mbikqyrjes që është Zyra Shqiptare e të Drejtave të Autorit. Treguesi i gjendjes së mjerueshme ku ato ndodhen nuk është vetëm konflikti, por edhe fakti se ky konflikt është shuar pasi AAK-ja në fjalë nuk ka depozituar kërkesë për rinovimin e liçencës së saj 774 ! Kjo flet qartë për një dështim të veprimtarisë së tyre dhe të nevojës për një rimëkëmbje që kalon gjithashtu dhe nga një rishikim të dispozitave ligjore. Në këtë kuadër, Ligji për të drejtat e autorit, i cili përveçse përafron edhe më tej legjislacionin tonë me atë të BE-së 775 , sjell jo vetëm disa risi konkrete, por edhe saktësime më të mëdha dhe të nevojshme, të cilat mund të krijojnë një bazë më të shëndoshë për aktivitetin e AAK-ve. Kështu, Ligji për të drejtat e autorit është më shterues në përshkrimin e krijimit të AAK-ve 776 , të drejtat dhe detyrimet e AAK-ve 777 , kriteret e miratimit të tarifave 778 dhe mbikqyrjes së aktivitetit të tyre 779 si dhe të mbikqyrjes së përdoruesve të të drejtave 780 . Ligji, nën impulsin e Direktivës 2006/115/CE dhe të praktikës evropiane tashmë të konsoliduar duke rimarrë parimin e shpërblimit të drejtë i cili lind në favor të autorit, pasi është riprodhuar vepra e tij në mënyrë të ligjshme, por pa pëlqimin e tij. Janë pikërisht AAK-të që kanë detyrimin që të mbledhin këto shuma dhe t’ua shpërndajnë autorëve. Shpërblimi i drejtë është një parim që nuk duhet neglizhuar pasi në tregjet evropiane përfaqëson të ardhura mjaft të konsiderueshme për industrinë artistike 781 . Shpërblimi i drejtë, i parashikuar në nenin 31 të Ligjit për të drejtat e autorit do të vilet nga shitja e materialeve teknike të tilla që mundësojnë kopjimin (riprodhimin) e veprës. Këto materiale do të përcaktohen me Vendim të Këshillit të Ministrave. Lista e materialeve, për nga natyra dhe llojet e materialeve do të bazohet në 773 Neni 4 i Direktivës 2004/48/CE. 774 Bëhet fjalë për agjencinë “Albautor”. 775 Përafrim me direktivat 2001/29/CE “Mbi harmonizimin e disa aspekteve të të drejtës së autorit dhe të të drejtave të lidhura me të në shoqërinë e informacionit si dhe me direktivën 2006/115/CE, ndër të tjera. 776 Sipas dispozitave të nenit 133 të Ligjit për të drejtat e autorit. 777 Neni 127 e vijues i Ligjit për të drejtat e autorit. 778 Nenet 127, 142, 150 dhe 151 të Ligjit për të drejtat e autorit. 779 Nenet 134, 153 dhe 157 të Ligjit për të drejtat e autorit. 780 Neni 152 i Ligjit për të drejtat e autorit. 781 Ky lloj shpërblimi parashikohet në nenin 31 të Ligjit për të drejtat e autorit dhe përbën një nga risitë më të mëdha të tij. Shpërblimi i drejtë përfaqëson një përqindje të çmimit të shitjes të suporteve bosh të CD-ve, DVD- ve apo USB-ve, për të kompensuar humbjet që pëson autori nga përhapja e veprës së tij në mënyrë private, pa dijeninë e tij. Rasti më konkret është ai i kopjimi te CD-ve apo të këngëva nja një USB në tjetrën, çka sjell një fitim të humbur për autorin, që kompensohet nga shpërblimi i drejtë. 242 ekspertizat e huaja. Kryesisht, mund të hamendësohet se në të do të futen materialet e fotokopjeve, CD-të, DVD-të bosh, materialet e printimit e kështu me radhë. Risia e Ligjit, dhe që i jep një rëndësi më të madhe rolit të AAK-ve, është se autorët nuk mund të heqin dorë nga të drejtat për shpërblim të drejtë 782 . Rrjedhimisht, edhe administrimi kolektiv i këtyre të drejtave për shpërblim të drejtë do të jetë i detyrueshëm: nëse autori nuk mund të heqë dorë, atëherë edhe AAK-ja ka detyrimin që t’i mbledhë ato 783 . Duke përmendur këtë shembull, arrijmë mjaft lehtë në përfundimin se roli i AAK-ve është parësor në fushën e artit dhe nëse ato ndihmohen duke u promovuar dhe ndërgjegjësohen duke u kontrolluar, mund të kontribuojnë në ekonominë e vendit dhe në zhvillimin e artit. Rëndësia e AAK-ve është e padiskutueshme sot. Parimi që gjendet dhe direktivat e BE-së është se autorët gëzojnë të drejtën të mbrojnë vetë të drejtat e tyre, si mishërim i idesë se e drejta e autorit është një e drejtë që lidhet ngushtësisht me personin e autorit. Megjithatë, mundësia praktike për të bërë një gjë të tillë sot në zhvillimin e vrullshëm të shoqërisë së informacionit, e bën praktikisht këtë parim vështirësisht të praktikueshëm. Në këtë kuptim, rritet rëndësia e agjencive të administrimit kolektiv, si organizime që kanë mundësi më të mëdha të mbrojnë dhe të promovojnë të drejtën e autorit 784 . Me hyrjen në skenë të teknologjive digjitale dhe shpërndarjes së veprave nëpërmjet internetit, shumë autorë dhe përfaqësues të Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale ("OBPI" ose "WIPO") ngritën shqetësimin që lidhej me mbijetesën e formës aktuale të AAK-ve apo nevojës për të ndryshuar në mënyrë rrënjësore organizimin e tyre. Në maj të vitit 1997, OBPI- ja organizoi Forumin Ndërkombëtar mbi Sfidën e Teknologjisë Digjitale mbi administrimin e të drejtave të autorit. Pjesëmarrësit duhet të diskutonin për të ditur nëse parimet ekzistuese të menaxhimit duhet të mbeteshin në fuqi apo nëse ato kishin dalë jashtë loje me ardhjen e internetit. Përgjigja gati unanime e ekspertëve ishte se parimet e parashikuara në ligjet dhe traktatet ndërkombëtare për të drejtën e autorit kanë një qasje neutrale ndaj zhvillimeve teknologjike, që do të thotë se këto parime vlejnë dhe kanë vokacion të jenë të vlefshme, pavarësisht zhvillimeve tekonologjike që mund të influencojnë mbi vepër. Kështu, sipas ekspertëve, është e nevojshme një përmirësim i rregullave aktualë në mënyrë që t'i përgjigjen më mirë realiteteve të reja 785 . Siç e pamë dhe më parë, e drejta ekskluzive e autorëve për të shfrytëzuar veprat e tyre është element thelbësor i të drejtës së autorit. Kjo e drejtë u takon tërësisht autorëve dhe nëse ata janë në gjendje, mund ta ushtrojnë këtë të drejtë personalisht dhe për këtë, gëzojnë mbrojtjen e ligjit dhe të autoriteteve kompetente. Kjo për vetë faktin sepse kemi të bëjmë me një të 782 Pika 7 e nenit 31 të Ligjit për të drejtat e autorit. 783 Neni 131 i Ligjit për të drejtat e autorit. 784 Xavier Linant de Bellefonds, Droit d’auteur et droits voisins, Dalloz. Botimi 2, 2004, f. 393. 785 Mihaly Ficsor, "Collective Management of Copyright and Related Rights", botimi i OBPI-së, Gjenevë, 2002. Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|