Universiteti I tiranës fakulteti I drejtësisë departamenti I së drejtës civile
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
172 përbëjnë një pjesë integrale dhe thelbësore të një procesi teknik dhe, në këtë mënyrë, të realizohen pa marrë autorizimin e titullarëve të të drejtave. Sipas Gjykatës Evropiane të Drejtësisë kushtet e përcaktuara në nenin 5 të Direktivës 2001/29/CE duhet të interpretohen në mënyrë strikte, pasi janë raste përjashtimore ku nuk kërkohet autorizimi i titullarëve të të drejtave 555 . Nëpërmjet këtij interpretimi strikt, pra jo të zgjeruar, ndihmon autorët që të mos “shpronësohen” nga të drejtat e tyre për shkak të një interpretimi të zgjeruar që mund të bëjë gjykata, gjë që do të ishte një intrepretim contra legem si dhe një interpretim që do të prekte interesat e autorit, interesa të cilat kemi patur mundësinë t’i shfaqim ashtu siç mendohen në doktrinë, të shenjta. Gjithashtu, përjashtimi e ka një qëllim: atë të krijimit të mundësisë së zhvillimit të teknologjive të reja, por në çdo rast, të ruajnë një ekuilibër të drejtë me interesat e titullarëve të të drejtave 556 . Sipas Gjykatës Evropiane të Drejtësisë, konstatohet se kopjet që shpërfaqen në ekran zhduken menjëherë pasi përdoruesi i internetit largohet prej faqes së konsultuar. E njëjta gjë dhe për kopjet cache të cilat fshiheshin automatikisht pas një kohe të caktuar. Në këtë kuadër, këto kopje përmbushin kërkesat e nenit 5 pika 1 të Direktivës 2001/29/CE dhe në të njëjtën kohë të testit të parë të testit me tre etapa. Së dyti, këto akte përbënin një pjesë përbërëse të një procesi teknik dhe në këtë aspekt, për këtë proces, Meltëater kishte përftuar një autorizim nga titullarët për shpërfaqjen e artikujve në ekranet e kompjuterëve të përdoruesve të internetit. Më tej, proceset e shpërfaqjes janë teknike dhe nuk kanë shkelur asnjë të drejtë të titullarëve, pikërisht sepse janë pjesë integruese e një procesi teknik dhe janë të përkohshme. Në këtë kontekst, nuk kemi asnjë shkelje të interesave legjitimë të titullarëve të të drejtave, pasi së pari titullarët e të drejtave a kanë marrë një kompensim nga Meltwater dhe së dyti, përdoruesit nuk kishin asnjë mundësi që të kopjonin këto faqe, përtej kopjes së përkohshme që parashikohet në nenin 5 të Direktivës 2001/29/CE, pjesë e përjashtimeve nga zbatimi i të drejtës së autorit. Në këtë kuptim, shikojmë se roli i gjykatës është i rëndësishëm në shqyrtimin e përjashtimeve, duke mbrojtur kështu autorët nga çdo shkelje e mundshme nga një përdorim që mund të tejkalojë caqet e një përdorimi që ruan ekuilibrin e drejtë ndërmjet të drejtës së autorit dhe të drejtave të publikut. Së treti, përjashtimet nuk duhet të sjellin pasoja të pajustifikuara interesave legjitimë të titullarit të të drejtave të autorit. Ky kriter duket që është i ngjashëm me kriterin e mësipërm, ose një lloj zgjatimi i tij. Në këtë kuptim, mund të lind pyetja përse është vënë një kriter i tillë që mund të përfshihej me kriterin e dytë të testit me tre etapa? Përgjigja mund të 555 Vendimi Infopaq International, C-5/08, EU:C:2009:465, pikat 56 et 57. 556 Vendimi Football Association Premier League e.a., EU:C:2011:631, pika 164. 173 vijë nga analiza e mënyrës sesi shqyrtohen tre etapat e testit. Dy mënyrat e marrjes në konsideratë të një liste kriteresh janë ajo kumulative dhe ajo alternative. Në rastin e testit me tre etapa, të tre kriteret janë kumulativë, që do të thotë që nëse jemi përpara një rasti përjashtimor, duhet që testi i tre etapave, të marra së bashku të rezultojë “negativ”. Nëse ndodh që përdorimi i një vepre mund të prekë shfrytëzimin normal të një vepre, mundet që në të njëjtën kohë të mos krijojë asnjë pasojë të pajustifikuar interesave legjitimë të titullarit të të drejtave të autorit. Për shembull, për të kompensuar humbjet nga shitja e disqeve muzikorë për shkak të zhvillimit teknologjik të kopjimit të veprës në CD-në bosh, për shitjen e çdo njësie të CD-së bosh, paguhet një shumë e vogël kompensuese, e cila mblidhet nga agjencitë e menaxhimit të të drejtave të autorit dhe më pas, u kalon autorëve. Në këtë mënyrë, edhe pse duket se plotësohet kriteri i dytë, pra kemi një prekje të shrytëzimit normal të veprës, nuk do të kemi një pasojë të pajustifikuar të interesave legjitimë të titullarëve të të drejtës së autorit, pasi ata do të kompensohen për një humbje që nuk e evitojnë dot, për shkak të kopjes për përdorim vetjak të veprës. b. Shpërblimi i arsyeshëm Shpërblimi për shkak të fitimit të munguar ose e drejta e kompensimit për titullarët e të drejtave Këtu nuk bëhet fjalë për shpërblimin për përdorimin e një vepre të mbrojtur nga e drejta e autorit. Këtu bëhet fjalë për ato raste shpërblimesh që vijnë si pasojë e fitimit të humbur që kanë autorët e veprave për shkak të kopjeve të tyre suportet të ndryshme (qoftë audio, qoftë video, numerike apo analoge) që vihen në shitje për këtë qëllim 557 . Në këtë rast, ai u ofrohet autorëve, të cilët nuk mund të përfitojnë shpërblimin nga e drejta e tyre ekskluzive si autorë, pasi nuk kanë asnjë mundësi praktike ta frenojnë kopjimin e veprave për përdorim vetjak. Duhet thënë se në shume vende të Evropës teknika e shpërblimit për kopje për përdorim vetjak është e zbatueshme për të gjitha llohet e suporteve ekzistuese (digjitale dhe analoge) 558 , për shkak dhe të impulsit Evropian, ardhur prej Direktivës 2001/29/CE. Shpërblimi parashikohet në konventat ndërkombëtare ku Shqipëria është palë, por në mënyrë më të plotë në Direktivën 2001/29/CE 559 . Mekanizmi i shpërblimit tashmë nuk diskutohet dhe është pjesë e legjislacioneve Evropianë, atij shqiptar dhe amerikan të së drejtës së autorit 560 . Ndërsa në Ligjin e vjetër 9380, shpërblimi nuk parashikohej. Natyrisht që një mangësi e tillë duhej rregulluar sa më shpejt, në mënyrë që një masë e tillë e nevojshme të ketë pozicionin e duhur, pasi falë këtij shpërblimi ekziston dhe mbetet i paprekur përjashtimi për kopje private. Kjo situatë ka ndryshuar tashmë dhe Shqipëria është pajisur nga pikëpamja ligjore, me mekanizmat e përshtatshëm për të implementuar mekanizmin e shpërblimit. 557 Anne-Laure Stérin, Guide pratique du droit d’auteur, Maxima, 2007. 558 Shih nenin 311-4 i Kodit francez të Pronësisë Intelektuale. 559 Pikat 35, 45 dhe 52 dhe neni 5 pika 2 të Direktivës 2001/29/CE. 560 Neni 31i Ligjit për të drejtat e autorit. Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|