Universiteti I tiranës fakulteti I drejtësisë departamenti I së drejtës civile
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
182 copyright-it duke përdorur cilësimin juridik të contributory infrigement 575 . Ky cilësim juridik lejon që të sanksionohet kontribuesi material i veprimtarisë së paligjshme të një të treti. Dhe në të vërtetë, shoqëria Napster nuk kreu asnjë riprodhim material të veprave, pasi këto shoqëri vetëm sa furnizojnë programin e ndarjes (share) së veprave, ndërkohë që riprodhimi, si akt pozitiv, kryhet nga vetë përdoruesit. Contributory infringement gjen ekuivalentin e tij ne legjislacione tw huaja, si ai francez. Kështu në Kodin e Pronësisë Intelektuale gjendet një dispozitë e cila thotë se: “dënohet me tre vjet burgim dhe gjobë 300,000 euro fakti i botimit dhe vënies në dispozicion të publikut ose të komunikimit drejt publikut, me qëllim ose me mënyra të tjera, një program që është shërben në mënyrë të dukshme që vë në dispozicion të publikut në mënyrë të paautorizuar vepra të mbrojtura” 576 . Fakti që ligjvënësi francez e ka parashikuar së fundi tregon vështirësinë e përkthimit juridik penal të statutit të ofruesve të shërbimeve P2P. Ky shqetësim shfaqet dhe në rastin e Shqipërisë, pasi sot KP i mungon një përkufizim i tillë. Ofruesit e shërbimeve P2P janë në njëfarë mënyre bashkëpunëtorë të shkelësve, pasi ata u ofrojnë mjetet përdoruesve. Megjithatë, përkufizimi i dhënë në nenin 26 të KP është shumë i përgjithshëm që të mund të parashikojë dhe rastet e ofruesve të shërbimeve P2P. Nga pikëpamja numerike e çështjeve të trajtuara në gjykatë për shkeljet e të drejtave të autorit online, vihet re se gjithmonë e më shumë këto çështje tejkalojnë kufijtë shtetërorë, gjë që tregon mjaft qartë se tashmë shkelja e të drejtës së autorit është një fenomen botëror. Kryesisht, paditë për shkelje të të drejtës së autorit bëhen kundrejt përoduesve më shumë sesa kundër ofruesve të shërbimit 577 . Vështirësia që shtrohet në këtë rast është se paditë bëhet kundër përdoruesve që nuk u njihet as emri dhe as adresa por vetëm Internet Protocol-i i tyre (IP), identifikuesi numerik i kompjuterit që kryen shkeljen. Edhe në këto raste, ndodh shumë shpesh që të thuhet se IP vjen nga një shtet i caktuar, për shkak se përdoruesit që kanë pak dijeni informatike, mund të zgjedhin IP që e bëjnë të pamundur gjeolokalizimin, pra të përdorin IP që nuk përputhet me lokalizimin fizik të përdoruesit 578 . Në këtë kontekst, duhet të shqyrtojmë faktet e përmendura më sipër me dispozitat ligjore penale dhe civile. Titullari i të drejtave ka të drejtë që të kërkojë dënimin e personave që riprodhojnë, ose përdorin veprat artistike. Komenti i parë në lidhje me nenin 149 KP është mospërputhja me gjuhën e përdorur në Ligjin për të drejtat e auorit. Ligji parashikon riprodhimin, komunikimin e veprës në publik, huadhënien, qiradhënien e kështu me radhë. Natyrisht, të gjitha këto veprime juridike janë një lloj përdorimi të veprës, kësisoj termin e përdorur “përdorim”, Kodi Penal përfshin të gjitha këto veprime. Megjithatë, një interpretim i 575 Që mund të përkthehet në shqip me “bashkëpunim në shkelje”. 576 Neni 335-2-2 i KfPI. 577 Andrew F. Christie, Private International Law in Online Intellectual Property Infrigement Disputes with Cross-Border Elements, Melbourne Law School, publikim i OBPI-së, 2012. (http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_rep_rfip_2015_1.pdf). 578 Po aty. 183 tillë mund të bjerë ndesh me parimin e mosdënimit pa ligj për një vepër që më parë nuk është e parashikuar shprehimisht në ligj si krim ose si kundërvajtje penale 579 . Rëndësia e këtij saktësimi është shumë i madh në lidhje me përdoruesit e të veprave. Kështu, një përdorues i një vepre mund të përdorë një vepër pa autorizimin e autorit, brenda kuadrit të përdorimit vetjak që lejohet nga ligji. Rrjedhimisht, jo çdo përdorim përbën kundërvajtje penale. Komenti i dytë lidhet me dënimin penal të përdoruesve të veprave muzikore, sidomos atyre që komunikojnë vepra nëpërmjet sistemit P2P. Nëpërmjet këtij sistemi, përdoruesi është edhe marrës edhe dërgues i veprës. Mirëpo sistemet e shkëmbimeve P2P bëjnë të mundur komunikimin e një vepre nga një kompjuter i caktuar në mijëra të tjerë në të njëjtin çast. Në këtë kuadër, nuk kemi më të bëjmë me përdorim vetjak por për përdorim publik në formën e komunikimit publik, veprim që duhet ta autorizojë titullari i të drejtës. Elementi material i veprës penale është i përmbushur, ashtu sikundër dhe elementi subjektiv, pasi është e qartë që përdoruesit veprojnë me faj 580 : ata nuk mund të injorojnë se po komunikojnë vepra që mbrojtura nga e drejta e autorit. Rrjedhimisht, jemi në kushtet e kundërvajtjes penale si dhe të ngritjes së pretendimeve civile të titullarit kundër shkelësve. Intencioni do të provohet për shkak se gjendet i provuar dhe materialiteti i fakteve: në të drejtën e autorit, të dyja këto elementë të veprës penale janë të lidhur 581 . I takon shkelësit të të drejtave të vërtetojë mungesën e intencionit dhe të vërtetojë kësisoj, mirëbesimin e tij 582 , pasi keqbesimi do të prezumohet. Në lidhje me furnizuesit e programeve P2P që shkarkohen nga përdoruesit e Internetit, ata kanë një detyrim të përgjithshëm të kontrollit të programit të tyre. Në aspektin penal, ata janë bashkëpunëtorë të përdoruesve ose të jenë dhe ata kundravajtës në kuptim të nenit 149 të KP, pasi efektivisht ata përdorin bazën e të dhënave të veprave për të përfituar ekonomikisht, nëpërmjet banner-ave publicitarë në faqen e tij 583 . Megjithatë, siç u tha dhe më sipër, është mirë që statusi i ofruesve të programeve ose shërbimeve P2P të qartësohet në ligj ose në KP, në mënyrë që të ketë një bazë normative të pamohueshme, në rastin e një dënimi të mundshëm të tyre dhe në Shqipëri. Për shkak se fusha penale ka një hap kryesisht unilateralist 584 , nëse kemi të bëjmë me shkelje të natyrës penale të të drejtës së autorit në një kuadër ndërkombëtar, ligji shqiptar do të jetë automatikisht kompetent, gjykata shqiptare do të konsiderohet automatikisht kompetente që nga momenti që përmbushet kriteri lex loci delictii, pra vepra të jetë konsumuar brenda territorit shqiptar. 579 Neni 2 i KP. 580 Neni 14 i KP: “Askush nuk mund të dënohet për një veprim ose mosveprim të parashikuar nga ligji si vepër penale, në qoftë se vepra nuk është kryer me faj. Quhet me faj personi që kryen veprën me dashje ose me pakujdesi. 581 Komentar i Kodit të francës të Pronësisë Intelektuale, botimet Dalloz, 2007, f. 307. 582 Po aty. 583 Shembulli i fundit në listë është ai www.piratebay.se (http://www.huffingtonpost.com/entry/gottfrid- svartholm-pirate-bay-released_us_5609fca9e4b0dd850308e7a4). 584 Michel Vivant, Cybermonde: droits et droits des réseaux, JCP G 1996, nr. 19, Paris. Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|