Uot 81-11 MÜXTƏLİFSİstemli İNGİLİs və azərbaycan diLLƏRİNDƏ tamamliq budaq cüMLƏLƏRİ VƏ onlarin müqayiSƏLİ TƏHLİLİ
Yüklə 1,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SUMMARY OZAN-ASHUG POETRY Bayramov A.A., Iskandarov B.A.
- Açar sözlər
- “ELMİ XƏBƏRLƏR”
24
ƏDƏBİYYAT 1. Aşıq Alı: Əsərləri. Bakı: Avrasiya press, 2006, 192 s. 2. Ali Yaman. Alevilik və Kızılbaşlığın gizli tarihi. İstanbul: 2000, 304 s. 3. Camal Kırmaz, Halil Çelik Osmanlı dönəmi Krım ədəbiyyatı. Ankara: 2000, 413 s. 4. Bakı Öz Alevilik nədir. İstanbul yayınları.1995, 288 s. 5. Qurbani. Əsərləri. Bakı: Şərq-Qərb, 2006, 232 s. 6. Folklor və təsəvvüf ədəbiyyatı sözlüyü (Tərtib edənlər. M. Hacıyeva, M. Rıhtım). Bakı: AMEA- nın Folklor İnstitutu, 2000, 230 s. 7. Xalq şeirindən seçmələr. (Tərtib edənlər: Şennur Sezər, Adnan Özyalçınər). İstanbul: 2000, 208 s. 8. İmanov Həmid. Fəlsəfənin əsasları. Bakı: Turan, 2010, 441 s. 9. Metin Küçük. Alevilik. Ankara: 2011, 304 s. 10. Növrəs İman. Seçilmiş əsərləri. Bakı: Səda, 2004. 11. Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə IV uluslararası folklor konfransının materialları. Bakı: 2006. 12. Rəfiq Özdək. Türkün qızıl kitabı. Bakı: Yazıçı,1993, 230 s. 13. Yunis Əmrə. Təsəvvüf ədəbiyyatı. İstanbul: 2004, 144 s. 14. Yunis Emreden seçmeler (Hazırlayan: Yüksəl Kanar). İstanbul: Sabah yayınları, 2009, 256 s. 15. Yəsəvi Əhməd. Divani-Hikmət. Bakı: Çaşıoğlu, 2004, 128 s. РЕЗЮМЕ СУФИЗМ В ПОЭЗИИ ОЗАНОВ И АШУГОВ Байрамов А.А., Искендеров Б.А.
В статье рассматривается отражение суфизма в озан-ашугской поэзии, зародившегося в Туркестане, Анадолу, Южном Кавказе и близких к ним территориях. Приводятся и исследуются примеры из творчества ашугов и озанов, в которых описываются сущность и символика суфизма.
zan, ashuq, sufi, sect, piety, poetry, God The article deals with the reflection of sufism in the ozan-ashug poetry, which found its formation in Turkestan, Anadolu, the South Caucasus and the territories close to them. At the same time, examples are cited and explored of the creation of ashugs and octans, in which the essence and symbolism of Sufism are revealed.
Daxilolma tarixi: İlkin variant 14.04.2017
Son variant 27.09.2017 Ozan-aşıq şeirində təsəvvüf
25
UOT 8.821.111(73) DEN BRAUNUN “MƏLƏKLƏR VƏ İBLİSLƏR” ROMANINDA POSTMODERN OYUN TEXNOLOGİYASI CƏFƏRLİ YEQZAR İSFƏNDİYAR oğlu Bakı Mühəndislik Universiteti, dissertant yeceferli@beu.edu.az Açar sözlər: “Mələklər və İblislər” romanı, Kilsə-İlluminati qarşıdurması, Postmodern oyun, Robert Lenqdon, tanrı və elm.
“Mələklər və İblislər” romanı Den Braunun “Rəqəmsal qala”dan sonrakı sayca ikinci romanıdır. Həmçinin dissertasiyada tədqiqata cəlb etdiyimiz üç əsərdən biri olmaqla, postmodernist strukturun köklü xarakteristikaya malik olduğu birinci əsərdir. Burada, əsasən, hadisələrin dekonstruksiyası, intertekstual mətn modeli daha qabarıq olduğu üçün bu mənada ilk əsər sayıla bilər. Dekonstruksiya bildiyimiz kimi, yenidənqurma, yenidən yaratma şəklində dilimizə tərcümə olunur. Əsərin dekonstruksiyası yazıçının köhnə mətnlərin üzərindən əsəri yeniləşdirmək ona yeni postmodern nəfəs verməkdir. “İ. Hassan postmodern əsərin əlamətlərini sistemləşdirib. Onlar arasında qeyri-müəyyənlik, səhv buraxmaların kultu, fraqmentarlıq və montaj prinsipi, dekanonizasiya, psixoloji və simvolik səthilik, mimesisdən imtina, müsbət ironiya, üslub sinkretizmi, teatrallıq, ünsiyyət vasitələrinə sahib olmaq, məqsəd – oyun, parçalama, metafora əvəzinə metonimiya (assosiativ əlaqələr zəncirinin qurulması) və s. qeyd etmişdir.” [2,10] Bu mənada “Mələklər və İblislər” romanını seçməyimiz təsadüfi deyil. Müəllif əsərdə tarixdə haqqında müəyyən məlumatlara rast gəldiyimiz hadisələri yeni formata salaraq fərqli roman nümunəsi yaratmağa təşəbbüs göstərir. İlluminati, antimaddə, kilsə və başqa bu kimi anlayışlar haqqında bəzi məlumatlara sahib olduğumuz halda, ümumilikdə bu kimi məlumatların həyat həqiqətlərinə çevrilməsi məqsədilə öz təxəyyülündən istifadə edərək mətni canlandırır. Müəllif dekonstruksiyasının əsərdə təzahürünün şahidi olmaq üçün əsərin strukturuna müraciət etməli oluruq.
Əsəri sırf struktur formatında düşünsək, müəyyən yerlərdə postmodern cərəyanla uyuşmayan hallara da rast gələ bilərik. Bu da müəyyən mənada yazıçının oyun texnologiyasına hesablanmışdır. “Müsbət ilə mənfinin, müqəddəs ilə adinin, soylu ilə avamın, məzlum ilə amansızın bir-birinə girib dolaşdığı dialoqlaşmış mətnlər, çoxsəsli musiqi (polifonik) kimi çoxsəsliliyi, bir mənada çoxluğu təşkil edir, əksəriyyəti bir estetik ortam yaradırlar” [7,61]. Əsərin müəyyən bir özəlliyi ondadır ki, əsər sırf vahid kombinasiya üzrə hərəkətdə deyil, başqa sözlə desək, vahid struktura tabe deyil. Bu problem sonradan əsərin təhlili zamanı cərəyan məsələsini təyin etməkdə çətinlik yaradır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, modernizm yeniliyə meyil edirdisə, postmodernizm postyeniliyə meyil edirdi. Sonradan bu anlayış özündə postinsan terminini formlaşdırdı ki, bu da insandan sonrakı insanın necə olacağına bir işarə idi. Düşünsək ki, postmodernizmə qədər mətnlər müəyyən formatda olurdusa, artıq postmodernizm əsərlərin yaratdığı yeni koloriti, yeni dünyagörüşünü müəyyən mənada məhv etdi. Əsasən, tarixi qatlara söykənərək struktur forlamalaşdıran postmodernist mətnlər yaranmağa başladı və bu öz-özlüyündə əvvəlki düşyagörüşünün müəyyən mənada dəyişməsi, transtekstual xarakterə çevrilməsi demək idi. Əvvəlki əsərlərdə istər ideya, istər məzmun, istərsə də obrazlar sistemi baxımından şahidi olduğumuz müxtəliflik prinsipi postmodernizmdə nisbətən biristiqamətli plana düşərək nisbətən ümumiləşdi və bu, sonradan oxucular arasında elmi əsərlə bədii mətnin arasında oxşarlıq yaratdı. Çünki yeni mətn köhnə mətnin dekonstruksiyası idi və müəyyən mənada həmin mətni tədqiq edirdi. Sumqayıt Dövlət Universiteti – “ELMİ XƏBƏRLƏR”– Sosial və humanitar elmlər bölməsi Cild 13 № 3 2017
Yüklə 1,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|