88
4.
Orucov Z.N. Şagirdlərin peşə hazırlığında təbiət, riyaziyyat və texniki biliklərinin qarşılıqlı əlaqələrinin
təmin edilməsi. Bakı: 1986, 166 s.
PЕЗЮМЕ
ДИДАКТИЧЕСКОЕ КАЧЕСТВО СОВМЕСТНОГО ОБУЧЕНИЯ НАЧАЛЬНОГО КУРСА
МАТЕМАТИКИ С ЕСТЕСТВЕННЫМИ НАУКАМИ.
Гасанова Х.С., Алиева К.Г., Бабаева У.Р.
Ключевые слова: междисциплинарные контакты, текстовый материал, метод обучения
В статье говорится о преподавании математики, о естественных науках в курсе элементарных
математических представлений, с которыми учащиеся сталкиваются в повседневной жизни.
SUMMARY
DIDACTIC QUALITY COEDUCATIONAL ELEMENTARY MATHEMATICS COURSE WITH
THE NATURAL SCIENCES.
Hasanova Kh.S., Aliyeva K.G., Babayeva U.R.
Key words: interdisciplinary contacts, text material, teaching method
The article on the teaching of mathematics, science courses in elementary mathematical concepts they
encounter in everyday life of children in nature is too great to be explained on the basis of the facts, both
near and far from the goal of the educational significance.
Daxil olma tarixi:
İlkin variant
01.04.2016
Son variant
16.03.2017
Riyaziyyatın ibtidai kursunun təbiət fənləri ilə əlaqəli tədrisinin didaktik xüsusiyyətləri
89
UOT 37.04
TARİX TƏLİMİNDƏ HEYDƏR ƏLİYEV İRSİNDƏ MƏNƏVİ TƏRBİYƏ
MƏSƏLƏLƏRİNİN İZAHI PROBLEMİNİN METODİK
ƏDƏBİYYATLARDA QOYULUŞU
ABDULLAYEV RAVİL FƏRRUX oğlu
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, maqistrant
e-mail:sdu.elmixeberler@mail.ru
Аçar sözlər: Ulu öndər, Heydər Əliyev, şəxsiyyət, mənəviyyat, namus, xalq
Ulu Öndərimiz H.Əliyevin həyatının gənc nəslin mənəvi tərbiyəsinin vasitələrindən biri kimi
tətbiq etməzdən öncə belə bir suala cavab tapmaq lazım gəlir: şəxsiyyət kimdir və o digərləri üçün
nə zaman nümünəyə çevrilir?
Bu məsələyə aydınlıq gətirmək üçün elmi, elmi kütləvi və dərs vasitələrini nəzərdən keçirdik.
İzahlı psixoloji lüğətdə “şəxsiyyət” termini belə açıqlanır: “şəxsiyyət dünyanı dərk edib müəyyən
istiqamətdə dəyişən, əmək fəaliyyətinə qabil olan konkret, ictimai varlıq olan insandır” [1,137]
Pedaqoji mənada “şəxsiyyət” dedikdə, hər bir adamın həyatda qazandığı mənəvi kefiyyətlərin
məcmusu başa düşülür. Şəxsiyyət haqqında danışarkən adamın öz quruluşu, boy-buxunu, gözünün,
saçının rəngi kimi anadangəlmə fiziki kefiyyətləri deyil, onun həyatda qazandığı əxlaqi, estetik və s.
mənəvi kefiyyətləri ön plana çəkilir [2,209]. T.Orucov göstərir ki, şəxsiyyətin ən vacib əlaməti
mənəvi kefiyyətlərdən və mənəvi cəhətdən əsaslandırılan fəaliyyətdir. O yazır: “Şəxsiyyət o
adamlara deyilir ki, onların mahiyyəti hər şeyi əhatə edir. Adam fərdi parlaq xüsusiyyətlərə malik
ola bilər, lakin heç də şəxsiyyət ola bilməz. Adamların təkcə istedadı da burada köməyə gəlmir,
çünki çoxlu sayda ən istedadlı, ən qeyri-adi adamlar vardır, lakin onlar bununla yanaşı
simasızdırlar”.
Ulu Öndərimiz Heydər Əliyev mənəvi təmizliyi, paklığı müstəqil dövlətimizi bir rəhbər
olaraq inkişaf etdirməkdə, irəliyə aparmaqda ən düzgün yol hesab edirdi: Ulu Öndərimiz Heydər
Əliyevə görə “mənəvi paklıq, saflıq həmişə insanları ucaldıb, həmişə insanlara hörmət gətirib.
Baxmayaraq ki, belə insanlar əziyyət, zillət içərisində yaşayıblar. Ola bilər cürbəcür
məhrumiyyətlərə məruz qalıblar. Ancaq mənəvi ucalıq onlar üçün hər şeydən qiymətli olmalıdır”
[3, 91].
Heydər Əliyev hələ Sov. İKP MK-nin siyasi Bürosunun üzvlüyünə namizəd, Azərbaycan KP
MK- nin I katibi vəzifəsində çalışarkən Bakıda keçirilən (25 aprel, 1979-cu ildə) “Fəal həyat
mövqeyinin formalaşdırılması: mənəvi tərbiyənin təcrübəsi və aktual problemləri” mövzusunda
keçirilmiş Umumittifaq elmi-praktik konfransda bu cür mənəviyyata zərər vuran qüsurlara
toxunmuş, onlara dövrünün reallıqları baxımından yanaşaraq aydınlıq gətirmişdir. Onun həmin
konfransdan olan məruzəsindən bəzi məqamlara diqqət yetirək: “Bizim üçün maddi nemətlər son
məqsəd deyil, şəxsiyyətin hərtərəfli inkişafı üçün ilkin şərtlərdir. Lakin təcrübənin göstərdiyi kimi
hədsiz meşşanlıq, fərdiyyətçilik mikrobları adamların bir hissəsini xüsusi mülkiyətçilik,
istehlakçılıq psixologiyası, yığıb artırmaq hərisliyi “əşyabazlıq azarı”na yoluxubdur” [4, 121].
Onun konfransdakı məruzəsindən aşağıdakı məqamlara diqqət yetirək: “Ata-anaların meşşan
şöhrətpərəstliyi, uşağa bahalı geyim və zinət şeyləri almaq, onu ev işlərindən azad etmək səyi
müftəxor yetişməsinə səbəb olur. Ələbaxımlılıq, özbaşınalıq və xudpəşəndlik psixologiyasının
əsasları belə qoyulur [4,131]. Azərbaycan xalqı abırlı, həyalı xalqdır. Bu həyalıq və abırlılığın bir
tərəfi dinimizdən gəlirsə, digər tərəfi minilliklərin sınağından, süzgəcindən keçmiş milli
mentalitetimizdən irəli gəlir. Son zamanlar peyda olan kazinolar, barlar əsl mənəviyyatsızlıq
Sumqayıt Dövlət Universiteti – “ELMİ XƏBƏRLƏR”– Sosial və humanitar elmlər bölməsi
Cild 13 № 1 2017